Της Μαρίας Αλμασίδου,
969: Πέθανε η πριγκίπισσα Όλγα του Κιέβου, που ήταν η πρώτη Ρωσίδα που ασπάστηκε τον Χριστιανισμό. Γεννήθηκε περίπου το 890, αν και οι ημερομηνίες γέννησης και γάμου της Όλγας δεν είναι βέβαιες. Η επικρατέστερη ημερομηνία γέννησής της είναι το 879, ωστόσο αν ο γιος της γεννήθηκε το 942, κάτι τέτοιο δεν ευσταθεί.
Είναι γνωστή και ως Aγία Όλγα και πιστώνεται με τον εγγονό της, Βλαντιμίρ, πως χάρις αυτούς έγινε γνωστός ο Xριστιανισμός στη Ρωσία. Μπορεί να καταγόταν από το Πσκοφ (ήταν πιθανώς Βαράγγιας κληρονομιάς), αν και η καταγωγή της δεν είναι γνωστή με βεβαιότητα. Λόγω ακριβώς της ασυνέπειας των πηγών, η καταγωγή της ερμηνεύεται διφορούμενα. Ο βίος της Aγίας Όλγας μαρτυρά ταπεινή καταγωγή, αναφέροντας ότι η ίδια μεγάλωσε στο χωριό Vybuty και ήταν κόρη βαρκάρη. Μάλιστα, ο άντρας της, Ιγκόρ, την ερωτεύτηκε όταν τον μετέφερε πέρα από το ποτάμι. Σύμφωνα, ωστόσο, με άλλες πηγές, η Όλγα είχε πριγκιπική καταγωγή.
Η ανάληψη της εξουσίας από την Όλγα έγινε κάτω από δύσκολες συνθήκες, καθώς μαινόταν ο αγώνας ενάντια στον αποσχισμό των πριγκίπων της φυλής, που προσπάθησαν να απομακρυνθούν από το Κίεβο ή και να ηγηθούν της Ρωσίας ενάντια στη δυναστεία των Ρουρίκ. Η πριγκίπισσα κατέστειλε την εξέγερση των Drevlyans και πραγματοποίησε διοικητική μεταρρύθμιση στη χώρα, προκειμένου να εξορθολογήσει τη συλλογή φόρου τιμής στο Κίεβο από υποτελείς φυλές.
Το 903 παντρεύτηκε τον Ιγκόρ Α’ του Κιέβου, που ήταν γιος του Ρούρικ, που θεωρείται ιδρυτής της Ρωσίας με το όνομα Rus. Όμως, ο Ιγκόρ δολοφονήθηκε βάναυσα το 945, όταν προσπάθησε να συγκεντρώσει φόρο τιμής από τη φυλή Drevlyane. Έπειτα, η Όλγα ανέλαβε την αντιβασιλεία μέχρι να ενηλικιωθεί ο γιος της. Οι Drevlyans, μετά τη δολοφονία του άντρα της, έστειλαν πρεσβεία στην Όλγα με πρόταση να παντρευτεί τον Μαλ, πρίγκιπα της φυλής. Το γεγονός ότι προσέγγισαν μία χήρα ταίριαζε με τα ειδωλολατρικά υπολείμματα της φυλής, ωστόσο ο Μαλ με τον γάμο αυτόν αποσκοπούσε περισσότερο στην πριγκιπική εξουσία που θα απέφερε ο γάμος με την Όλγα.
Η Όλγα, όμως, δεν είχε σκοπό να παντρευτεί τον πρίγκιπα Μαλ. Αντ’ αυτού, προχώρησε σε εκδίκηση για τη δολοφονία του άντρα της, η οποία είχε τέσσερα στάδια. Αυτό ήταν μία τρανταχτή απόδειξη για το πόσο αδίστακτη και αποτελεσματική ηγεμόνας ήταν. Στο πρώτο στάδιο της εκδίκησής της, κάλεσε τη φυλή να τιμηθεί μπροστά στους υπηκόους της, ζητώντας, μάλιστα, να προσέλθουν με βάρκα. Εκεί ρίχτηκαν σε έναν βαθύ λάκκο και θάφτηκαν ζωντανοί. Στο δεύτερο στάδιο κι ενώ η φυλή δε γνώριζε τι απέγινε η πρώτη πρεσβεία τους, η Όλγα ανακοίνωσε στον Μαλ ότι δέχεται την πρότασή του και του ζήτησε να της στείλει τους πιο ικανούς πολεμιστές του για να την οδηγήσουν σ’ αυτόν. Η Όλγα τότε, λέγοντας πως θέλει να τους περιποιηθεί, διέταξε να ανάψουν τα λουτρά και τελικά τους έκαψαν ζωντανούς.
Γνωρίζοντας ότι αργά ή γρήγορα η φυλή θα μάθαινε τι είχε κάνει, μετέβη στο Ισκορόστεν, πόλη της φυλής. Εκεί, με την πρόφαση ότι ήθελε να κηδέψει τον σύζυγό της, κάλεσε όλους τους στρατιώτες της φυλής. Αφού φρόντισε να μεθύσουν, οι πολεμιστές της τους έσφαξαν, σκοτώνοντας, τελικά, 5.000 άτομα.
Αξιοπερίεργο είναι ότι οι πηγές δεν αναφέρουν την τέταρτη εκδίκηση της πριγκίπισσας, που ήταν και η πιο διάσημη: Το κάψιμο της πόλης των Drevlyans, Ισκορόστεν, με τη βοήθεια σπουργιτιών και περιστεριών. Με τις δολοπλοκίες της πριγκίπισσας, η φυλή αποδυναμώθηκε αρκετά. Ο πόλεμος είχε διαρκέσει έναν χρόνο και η φυλή δεν είχε να πληρώσει τον φόρο υποτελείας. Έτσι, η Όλγα ζήτησε από κάθε σπίτι να της φέρει από τρία σπουργίτια και τρία περιστέρια. Η φυλή πραγματοποίησε την επιθυμία της, χαρούμενη που ζήτησε κάτι τόσο απλό. Τότε διέταξε τους στρατιώτες να δέσουν στα πόδια των πτηνών φλεγόμενα κομμάτια από θειάφι και να τα απελευθερώσουν. Αυτά, τελικά, κατέκαψαν την πόλη όταν πέταξαν πίσω στις φωλιές τους. Όσοι γλίτωσαν εκτελέστηκαν ή πουλήθηκαν ως σκλάβοι. Από αρκετούς θεωρείται η συγκεκριμένη ιστορία μύθος, αλλά σε κάθε περίπτωση δείχνει την πανουργία και τη δίψα της πριγκίπισσας για εκδίκηση.
Η στροφή της προς τον Χριστιανισμό επετεύχθη το 957, μετά από επίσκεψή της στην Κωνσταντινούπολη, όπου σύμφωνα με ορισμένες πηγές βαπτίστηκε από τον πατριάρχη Πολύευκτο με νονό τον Κωνσταντίνο Ζ’. Ίσως, όμως, είχε ασπαστεί τον Χριστιανισμό και πριν τη βάπτισή της, ωστόσο επειδή ακριβώς δεν υπάρχουν ιστορικά στοιχεία για τη βάπτισή της, αυτό δε μπορεί να διευκρινιστεί.
Επιστρέφοντας στο Κίεβο, δεν κατάφερε να προσηλυτίσει τον γιο της ή πολλούς άλλους. Οι επίσκοποι, μάλιστα, που είχαν διοριστεί από τον αυτοκράτορα Όθωνα, εκδιώχθηκαν από τους συμμάχους του Σβιατοσλάβ, σύμφωνα με πρώτες πηγές. Παρόλα αυτά, επηρέασε τον εγγονό της Βλαντιμίρ Α’, που ήταν ο τρίτος γιος του Σβιατοσλάβ.
Ο Σβιατοσλάβ είχε, γενικότερα, διαφορετική προσέγγιση από την Όλγα, τόσο όσον αφορά τον Χριστιανισμό, αφού αρνήθηκε την πρόταση της μητέρας του να βαφτιστεί, όσο και στην εξωτερική πολιτική. Έλειπε συνεχώς σε εκστρατείες και η Όλγα περνούσε αρκετό χρόνο στο Κίεβο μαζί με τα εγγόνια της.
Ο επίλογος γράφτηκε για την Όλγα το 969, όταν συντελέστηκε και η καταστροφική πολιορκία της ρωσικής πρωτεύουσας από τους Πετσενέγους, την οποία ο Σβιατοσλάβ κατάφερε να αποκρούσει την τελευταία στιγμή. Η Όλγα αρρώστησε βαριά και όταν ο Σβιατοσλάβ είπε πως ήθελε να επιστρέψει στην εκστρατεία στον Δούναβη, εκείνη του είπε να τη θάψει πρώτα κι έπειτα να πάει. Η Όλγα πέθανε τρεις μέρες μετά, στις 11 Ιουλίου του 969, απαγορεύοντας τις παγανιστικές γιορτές στην κηδεία της. Η ταφή της έγινε σε επιλεγμένο μέρος, το οποίο, ωστόσο, δεν αναφέρεται στις πηγές.
Από τους Ρώσους χρονικογράφους περιγράφεται με μεγάλο σεβασμό και αγάπη και άρχισε να τιμάται ως Αγία τον 13ο αιώνα, ενώ το 1547 αγιοποιήθηκε ως Αγία ισότιμη με τους Αποστόλους (Ισαπόστολος). Χαρακτηριστικό είναι ότι στην ιστορία του Χριστιανισμού μόνο 5 γυναίκες έλαβαν τέτοια τιμή!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η καταγωγή της πριγκίπισσας Όλγας στην ιστοριογραφία. Εσωτερική και εξωτερική πολιτική. Ο πρίγκιπας Ιγκόρ και η Όλγα, iia-rf.ru, Διαθέσιμο εδώ
- Ποια ήταν η Πριγκίπισσα Όλγα του Κιέβου;, greelane.com, Διαθέσιμο εδώ
- Η Πριγκίπισσα Όλγα του Κιέβου: Η πρώτη Αγία των Ρώσων και η αιματηρή της εκδίκηση, historyannals.wordpress.com, Διαθέσιμο εδώ
