Του Νικολάου Σαμαρά,
1925: Ξεκινάει στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής μια από τις πιο πολύκροτες δίκες στην ιστορία της χώρας, μια δίκη ανάμεσα στην επιστήμη και τον συντηρητισμό. Έχει μείνει στη συλλογική μνήμη ως η Δίκη των Πιθήκων, ενώ επισήμως καλείται «Πολιτεία του Τενεσί κατά του Τζον Τόμας Σκόουπς», που συντάραξε τη χώρα στα μέσα της δεκαετίας του 1920.
Η δίκη προέκυψε όταν ο δάσκαλος γυμνασίου Τζον Τόμας Σκόουπς άρχισε να διδάσκει στους μαθητές του για την εξελικτική πορεία του ανθρώπου και την προέλευσή του. Την ίδια εποχή, όμως, είχε θεσπιστεί ένας νόμος στην πολιτεία του Τενεσί, ο λεγόμενος νόμος Μπάτλερ, που ψηφίστηκε τον Μάρτιο του ΄25, βάσει του οποίου απαγορευόταν στους δασκάλους των δημόσιων σχολείων να αρνηθούν την αφήγηση του βιβλίου της Γένεσης για την προέλευση του ανθρώπου, ενώ, παράλληλα, απέρριπτε τη θεωρία της εξέλιξης του ανθρώπου από τα ζώα.
Τον καιρό εκείνον είχαν δημιουργηθεί δύο τάσεις στις ΗΠΑ. Από τη μια, οι λεγόμενοι «Δημιουργιστές» που ήταν φανατικά υπέρμαχοι πως η δημιουργία του κόσμου και όλων των έμβιων όντων πραγματοποιήθηκε κατόπιν παρέμβασης του Θεού. Από την άλλη, υψωνόταν η φωνή της μερίδας των «Δαρβινιστών» που ασπάζονταν τις απόψεις που διατύπωσε ο Κάρολος Δαρβίνος σχετικά με την εξέλιξη της ζωής από τις απλούστερες στις πιο σύνθετες μορφές της με γενετικές μεταλλάξεις και με τη φυσική επιλογή. Πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικούς κόσμους που ήρθαν σε σύγκρουση.
Αψηφώντας τον νόμο, ο Σκόουπς συνέχισε να διδάσκει τη θεωρία της εξέλιξης και έτσι η εισαγγελία του Τενεσί κίνησε τις διαδικασίες για τη δίωξή του. Η δίκη, λοιπόν, πραγματοποιήθηκε μια μέρα σαν σήμερα στο Ντέιτον και σύντομα συγκέντρωσε πάνω της τα φώτα της δημοσιότητας. Ο Σκόουπς είχε με το μέρος του την Αμερικανική Ένωση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η οποία ανέλαβε τα δικαστικά έξοδα, ενώ κάλεσε και ως συνήγορο υπεράσπισης τον Κλάρενς Ντάροου, έναν από τους κορυφαίους νομικούς της χώρας. Διάφορες χριστιανικές οργανώσεις συσπειρώθηκαν και στήριξαν την πολιτική αγωγή, με τον φανατικό αντιδαρβινιστή Ουίλιαμ Τζένιγκς Μπράιαν να τους εκπροσωπεί.
Οι διαμάχες ανάμεσα στις δύο πλευρές ήταν σκληρές, με τον Κλάρενς Ντάροου να καλεί διάφορους επιστήμονες να καταθέσουν στο δικαστήριο για την ορθότητα της θεωρίας. Η διαδικασία ολοκληρώθηκε στις 21 Ιουλίου και η απόφαση ήταν καταδικαστική, με τον Σκόουπς να κρίνεται ένοχος και να του επιβάλλεται πρόστιμο ύψους $ 100, ένα ποσό αρκετά υψηλό για τα δεδομένα της εποχής (περίπου στα $ 1.700 με σημερινά δεδομένα).
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Scopes Trial, britannica.com, Διαθέσιμο εδώ
- Scopes Trial, history.com, Διαθέσιμο εδώ
- Scopes Monkey Trial begins, history.com, Διαθέσιμο εδώ
- Η Δίκη των Πιθήκων, sansimera.gr, Διαθέσιμο εδώ
