Του Νίκου Λυκομήτρου,
Μετά τη νίκη του Masoud Pezeshkian και του Saeed Jalili στον πρώτο γύρο των εκλογών, ο Pezeshkian κατάφερε να επικρατήσει με διαφορά δέκα μονάδων (περίπου 3 εκατομμύρια ψήφοι) επί του Jalili στις εκλογές της Παρασκευής 5 Ιουλίου. Αυτό είναι αρκετά σημαντικό, καθώς η εκλογή του Pezeshkian αποτελεί την πρώτη εκλογή μεταρρυθμιστή ηγέτη στο Ιράν εδώ και 20 χρόνια, δηλαδή ατόμου από την τάση των πολιτικών που είναι υπέρ των κοινωνικών μεταρρυθμίσεων, τη βελτίωση της θέσης της γυναίκας και των σχέσεων με τη Δύση, μεταξύ άλλων, επιστρέφοντας στις διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας.
Βασικός λόγος που κέρδισε ο Pezeshkian ήταν γιατί κατάφερε να κερδίσει την εμπιστοσύνη των ανθρώπων που ζουν στις πόλεις, αλλά και των εθνικών μειονοτήτων που απαρτίζουν το ένα τρίτο του πληθυσμού της χώρας. Ο ίδιος άλλωστε είναι Αζέρος, βουλευτής της Tabriz από το 2008. Παράλληλα, ακόμα ένας λόγος γιατί πολύς κόσμος ψήφισε τον Pezeshkian αντί του Jalili, είναι και γιατί ένα σημαντικό κομμάτι της ιρανικής κοινωνίας επιθυμεί μια πιο μεταρρυθμιστική κυβέρνηση, δεδομένου του γεγονότος ότι η χώρα είχε συγκλονιστεί τα προηγούμενα χρόνια από τις κυρώσεις που υπήρξαν εναντίον του Ιράν αλλά και τις διαδηλώσεις κατά του καθεστώτος. Ιδίως το μεγάλο κύμα διαδηλώσεων μετά το θάνατο της Mahsa Amini και η επακόλουθη κυβερνητική καταστολή, είναι κάτι πρόσφατο το οποίο επηρέασε τις επιλογές κάποιων ψηφοφόρων.
Παράλληλα, η νίκη του στον πρώτο αλλά και τον δεύτερο γύρο ενάντια στον αντίπαλο του, έδειξε ότι μπόρεσε να πείσει για την υποψηφιότητά του όχι μόνο τους μετριοπαθείς Ιρανούς αλλά και κάποιους πιο φιλελεύθερους από τους συντηρητικούς. Επιπροσθέτως, η δυναμική του ενισχύθηκε και από ανθρώπους οι οποίοι αντιπαθούσαν τον υπερσυντηρητικό Saeed Jalili, ενώ δείχνει την επιθυμία πολλών Ιρανών για αλλαγές στην εσωτερική και εξωτερική πολιτική σε σχέση με τις σχεδόν δύο δεκαετίες διακυβέρνησης από συντηρητικούς. Γενικά, ο ίδιος έχει υποστηρίξει κατά περιόδους τα αιτήματα των διαδηλώσεων της ιρανικής αντιπολίτευσης, άλλο ένα πράγμα που δικαιολογεί το ρεύμα υποστήριξης προς το μέρος του.
Ο Pezeshkian, μεταξύ άλλων, υποστηρίζει την ελευθερία των γυναικών στο να φορέσουν ή όχι την χιτζάμπ και τη χαλάρωση της λογοκρισίας. Δεσμεύεται και για τη χαλάρωση των κυρώσεων, και γενικότερα για την αύξηση των κοινωνικών ελευθεριών, αλλά και μεταρρυθμίσεις στην οικονομία προκειμένου να αυξηθούν οι επενδύσεις και να μειωθεί η οικονομική κρίση που επηρεάζει τη χώρα, καθώς οι κυρώσεις και η διαφθορά έχουν οδηγήσει σε αύξηση του πληθωρισμού, στεγαστική κρίση και μείωση του μέσου εισοδήματος. Ο ίδιος επιθυμεί να ακολουθήσει μια ενωτική πορεία τώρα που αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση της χώρας, σε μια περίοδο όπου η ευαλωτότητα της Ισλαμικής Δημοκρατίας αποτελεί πεδίο ανησυχίας για το πολιτικό κατεστημένο.
Βέβαια, οι αλλαγές που θα δούμε άμεσα στη χώρα δεν θα είναι σαρωτικές. Αυτό οφείλεται πρώτα απ’ όλα στο γεγονός ότι σε διάφορα θέματα, όπως αυτό της εξωτερικής πολιτικής, ο Ανώτατος Θρησκευτικός Ηγέτης έχει τον πρώτο λόγο, και ο Pezeshkian δεν έχει πρόθεση να αμφισβητήσει αυτή την πραγματικότητα. Για παράδειγμα, δεν μπορεί να επιβάλλει κάποια αλλαγή στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και την στήριξη αντιστασιακών οργανώσεων στη Μέση Ανατολή. Ο Ayatollah είναι επίσης το πρώτο τη τάξει μέλος της ιρανικής εξουσίας και επομένως ο Pezeshkian αποτελεί έναν από τους βραχίονες της εξουσίας, και έτσι η δυνατότητα του να εκτελέσει τις υποσχέσεις του σε πλήρη κλίμακα περιορίζεται. Το σημαντικότερο, η βουλή του Ιράν κυριαρχείται από συντηρητικούς βουλευτές, οι οποίοι αναμένεται να προσπαθήσουν να θέσουν εμπόδια στην άσκηση της εξουσίας του. Όσον αφορά το θέμα της εξωτερικής πολιτικής, στο οποίο ο Pezeshkian θέλει να κάνει άνοιγμα προς τη Δύση, το αν θα δούμε κάποια αλλαγή στις σχέσεις Αμερικής και Ιράν θα εξαρτηθεί και από το αν θα εκλεγεί ο Biden ή ο Trump στις επόμενες εκλογές.
Η εκλογή του Pezeshkian αποτελεί μια εξέλιξη που δίνει ελπίδα σε αρκετά κομμάτια της ιρανικής κοινωνίας, ιδίως στους νέους που επιζητούν αλλαγή, αλλά και μια σημαντική αλλαγή σε μια χώρα όπου η κυβέρνηση κυριαρχείται από το συντηρητικό κομμάτι του ιρανικού κατεστημένου. Παρά το γεγονός ότι επιθυμεί να κάνει μεταρρυθμίσεις προς όφελος της ιρανικής κοινωνίας, θα πρέπει να αντιμετωπίσει το σκόπελο των συντηρητικών. Σε μια ιρανική πολιτική σκηνή όπου το χάσμα συντηρητικών και μεταρρυθμιστών, κυβέρνησης και λαού έχει αυξηθεί, τα επόμενα χρόνια θα αποτελέσουν σημαντική δοκιμασία για το Ιράν αλλά και για τον ίδιο, εάν δηλαδή θα καταφέρει να φέρει τις αλλαγές και την ενοποίηση της κοινωνίας που υποσχέθηκε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Iranian reformist Pezeshkian wins presidential run-off election, Euronews, διαθέσιμο εδώ
- Iranian reformist wins presidency, seeks engagement with the West, The Washington Post, διαθέσιμο εδώ
- Iran’s new president gives hope to some women and younger voters, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Ιράν: Αέρα μεταρρύθμισης φέρνει η εκλογή του νέου προέδρου Μασούντ Πεζεσκιάν, ertnews.gr, διαθέσιμο εδώ
