Της Μαρίνας Νίκα,
«Στην Κνωσό χτυπάει αλλιώς η καρδιά σου, κι ο νους σου πλημμυρίζει από ερωτηματικά»
Ν. Καζαντζάκης
Η Ελλάδα είναι γεμάτη από ιστορικά μνημεία και αξιοθέατα, για τα οποία πλήθος κόσμου συρρέει για να θαυμάσει και από κοντά. Στην Κρήτη, βρίσκεται ένα από τα πιο γνωστά, ιστορικά αξιοθέατα, όχι μόνο της Ελλάδος, αλλά και ολόκληρου του κόσμου, και φυσικά ο λόγος γίνεται για την Κνωσό. Στο νησί αυτό, λοιπόν, υπάρχουν τα ερείπια του μεγαλύτερου παλατιού που κατοικούσε ο Μίνωας, ο ιδρυτής της μεγάλης ναυτικής δύναμης του νησιού.
Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο Μίνωας ήταν παιδί της πριγκίπισσας της Φοινίκης, Ευρώπης, που την είχε αρπάξει ο Δίας μεταμορφωμένος σε ταύρο. Το παιδί αυτό είχε την απόλυτη βασιλική εξουσία και το δικαίωμα θέσπισης νόμων από τον θεϊκό πατέρα του, τον οποίο συμβουλευόταν κάθε εννιά χρόνια. Μάλιστα, ο Δίας ήταν έντονα συνδεδεμένος με το νησί της Κρήτης, αφού είχε γεννηθεί και μεγαλώσει εκεί στην προσπάθεια της μητέρας του Ρέας να τον σώσει από τον εμμονικό πατέρα του, Κρόνο, ενώ αρκετοί αναφέρουν ότι υπήρξε κι ο πρώτος ηγεμόνας του νησιού. Κάποτε, ο λαός της Κρήτης αψήφησε το δικαίωμα του Μίνωα στον θρόνο. O Μίνωας από την πλευρά του αποκρίθηκε ότι ήταν απόφαση των θεών να γίνει αυτός βασιλιάς. Τότε, ο Ποσειδώνας έστειλε έναν ταύρο για να θυσιάσει ο βασιλιάς, άλλα ήταν τόσο όμορφος που αποφάσισε να το κρατήσει για τον εαυτό του, θυσιάζοντας έναν από τους δικούς του ταύρους. Το γεγονός αυτό, εξόργισε τον θεό και έκανε τη γυναίκα του Μίνωα, Πασιφάη, να ερωτευτεί τον θεϊκό ταύρο. Το αποτέλεσμα αυτής της σχέσης ήταν η γέννηση του Μινώταυρου, ενός πλάσματος μισού ανθρώπου, μισού ταύρου.
Ο διάσημος αρχιτέκτονας Δαίδαλος δημιούργησε έναν λαβύρινθο για χάρη του βασιλιά προκειμένου να κλείσει μέσα τον Μινώταυρο. Παράλληλα, ο γιος του Μίνωα, Ανδρόγεως, είχε πάει στην Αθήνα για να αγωνιστεί στους αγώνες εκεί. Αφού κέρδισε, ο βασιλιάς της Αθήνας του ζήτησε να πάει να σκοτώσει τον ταύρο του Μαραθώνα. Ο ταύρος όμως σκότωσε τον Ανδρόγεω και όταν το έμαθε ο Μίνωας κήρυξε πόλεμο έναντι την Αθήνας. Ο Δίας κατέστρεψε την πόλη και ο βασιλιάς της πρωτεύουσας, για να απαλλαγεί από την οργή των θεών, αναγκάστηκε να κάνει οτιδήποτε του ζητήσει ο Μίνωας. Τότε ο Μίνωας, ζήτησε από τον βασιλιά της Αθήνας επτά νέα αγόρια και κορίτσια για να θυσιαστούν στον Μινώταυρο κάθε εννέα χρόνια. Αυτό συνεχίστηκε μέχρι να φτάσει στο νησί ο Θησέας, ο γιος του βασιλιά της Αθήνας. Στο μεταξύ, η κόρη του Μίνωα, Αριάδνη, τον ερωτεύτηκε και μαζί με τον Δαίδαλο τον βοήθησαν να σκοτώσει τον, κατά τ’ άλλα παρεξηγημένο, Μινώταυρο. Ο Μίνωας τιμώρησε τον Δαίδαλο και τον γιο του, Ίκαρο, κλείνοντας τους στον λαβύρινθο, απ’ όπου κατάφεραν να δραπετεύσουν με τα φτερά που έφτιαξε ο Δαίδαλος, ή τουλάχιστον προσπάθησαν, αφού ο Ίκαρος πλησιάζοντας τον ήλιο, κατέστρεψε τα φτερά από κερί του πατέρα του και έπεσε.
Το νησί εκτός από πλούσια μυθολογική παράδοση διαθέτει και σημαντική ιστορική ταυτότητα. Πιο συγκεκριμένα, ο πρώτος οικισμός στην Κνωσό χρονολογείται γύρω στο 7.000 π.Χ. στη Νεολιθική εποχή, ενώ η οικονομική, πολιτική και κοινωνική δραστηριότητα του οικισμού οδήγησε στην ανέγερση του μεγαλοπρεπούς ανακτόρου της Κνωσού. Το πρώτο αυτό ανάκτορο καταστράφηκε το 1.700 π.Χ., αλλά ξαναχτίστηκε για να καταστραφεί οριστικά το 1350 π.Χ. από μεγάλη φωτιά.
Η Κνωσός έγινε ένας από τους σημαντικότερους οικισμούς κατά τη διάρκεια της Μυκηναϊκής περιόδου, καθώς και κατά την ελληνιστική και ρωμαϊκή εποχή, ενώ δεν είχε εγκαταλειφθεί μέχρι τον Μεσαίωνα. Η πρώτη μεγάλη ανασκαφή πραγματοποιήθηκε το 1878 από τον Μίνω Καλοκαιρινό, ενώ η Κρήτη βρισκόταν υπό τουρκική κατοχή. Μέσα από την ανασκαφή του, έφερε στο φως πολλούς μεγάλους πίθους. Αντίθετα, τον Μάρτιο του 1900 ο Άρθουρ Έβανς ανασκάπτει όχι μόνο το ανάκτορο, αλλά και την ευρύτερη περιοχή της Κνωσού. Στη συνέχεια, ο Έβανς προχώρησε στην αναστήλωση του ανακτόρου με τσιμέντο, υλικό που κρίθηκε αυθαίρετο και επιβαρυντικό για το μινωικό οικοδόμημα.
Τέλος, μέσα από τα ευρήματα των ανασκαφών διαπιστώθηκε πως μια θηλυκή θεότητα λατρευόταν στην Κνωσό. Μια γυμνόστηθη γυναίκα που κρατά στα χέρια φίδια θεωρείται ότι ήταν η αρχαία θεά των Κρητικών. Ακόμα ένα άλλο ιερό σύμβολο είναι αυτό του διπλού πέλεκυ και ο ταύρος που λατρευόταν. Γύρω από το κεντρικό ανάκτορο εκτεινόταν ο μινωικός οικισμός και στους λόφους τα νεκροταφεία. Η οριστική πτώση του Μινωικού Πολιτισμού πιθανολογείται ότι προκλήθηκε από φυσικές καταστροφές. Ο σεισμός που βύθισε τη Σαντορίνη το 1450 π.Χ., φαίνεται να κατέστρεψε κι ένα μεγάλο κομμάτι της Κρήτης.
Σήμερα, η Κνωσός αποτελεί πόλο έλξης αρκετών ταξιδιωτών από όλο τον κόσμο. Το λαμπρό μινωικό ανάκτορο γεμίζει δέος τον επισκέπτη και τον μεταφέρει σε μια άλλη εποχή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η ιστορία της Κνωσσού, labyrinthpark.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ο μύθος του Μινώταυρου, originalcrete.gr, διαθέσιμο εδώ
