Του Γιώργου Σαλπιγγίδη,
1709: Μια νίκη της Ρωσικής αυτοκρατορίας έναντι της Σουηδικής αυτοκρατορίας έμελλε να αλλάξει τον ρου της ιστορίας στη Βόρεια Ευρώπη. Στο πλαίσιο, λοιπόν, του Μεγάλου Βόρειου Πολέμου οι ρωσικές δυνάμεις επικρατούν κατά των αντιπάλων τους στη μάχη της Πολτάβα και έτσι επεκτείνουν την κυριαρχία τους και προς τα δυτικότερα.
Κατά τον Μεγάλο Βόρειο Πόλεμο (1700-1721) ενεπλάκησαν πλήθος ευρωπαϊκών δυνάμεων, ενώ κύριος στόχος από την πλευρά των τσάρων ήταν η προσπάθεια περιορισμού της εξάπλωσης των Σουηδών στη Βόρεια, Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, κάτι που φαίνεται πως πέτυχαν μιας και ανακόπηκε η επέκτασή τους. Γενικότερα, ο πόλεμος έλαβε τέλος με την ήττα της Σουηδίας, δίνοντας στη Ρωσία τον ρόλο της νέας κυρίαρχης δύναμης στα εδάφη της Βαλτικής και κατ’ επέκταση έγινε μια νέα μεγάλη δύναμη στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή.
Ως προς τα γεγονότα της μάχης, αρχικά να αναφέρουμε πως συνέβησαν σε έδαφος που σήμερα ανήκει στην Ουκρανία και βρίσκεται κοντά στον ποταμό Vorskla. Τα ηνία του στρατού από τη μια πλευρά είχε ο ίδιος ο τσάρος Πέτρος Α΄ και ο πρίγκιπας Αλεξάντρ Ντανίλοβιτς Μενσίκοφ (επικεφαλής του τμήματος ιππικού), ενώ από την άλλη βρισκόταν ο σπουδαίος Σουηδός στρατάρχης Καρλ Γκούσταφ Ρένσκιελντ, που λάμβανε οδηγίες από τον βασιλιά Κάρολο ΙΒ΄. Η συμπλοκή ξεκινάει τον Απρίλιο, όταν οι Σουηδοί πολιορκούν την Πολτάβα πραγματοποιώντας καθημερινές επιθέσεις και ενδεχόμενη πτώση της θα απειλούσε την ακεραιότητα του Βορονέζ, την κύρια βάση ανεφοδιασμού και σχηματισμού του ρωσικού στρατού.
Προς τα τέλη Μαρτίου, ο Πέτρος έφτασε στην Πολτάβα με μια ισχυρή μονάδα στρατιωτών, η οποία διασκορπίστηκε στο πυκνό δάσος που υπήρχε ώστε να μπορέσει να ανακόψει τις εχθρικές δυνάμεις. Από την πλευρά των Σουηδών ο Ρένσκιελντ ανέλαβε τη διοίκηση λόγω του τραυματισμού του Καρόλου και διέταξε να κινηθούν προς τους αντιπάλους τους, μια μέρα σαν σήμερα. Οι επιτιθέμενοι υπολογίζεται ότι διέθεταν γύρω στους 20.000 άνδρες, ενώ, αντίθετα, οι Ρώσοι φαίνεται να είχαν περίπου το διπλάσιο αριθμό, δηλαδή 40.000-42.000.
Οι Σουηδοί ξεκίνησαν την προέλασή τους στις 2 π.μ. και όλα έδειχναν πως η μάχη που θα ακολουθούσε θα ήταν σκληρή. Η επιθυμία του Καρόλου ήταν οι δυνάμεις του να προσπεράσουν τη ρωσική γραμμή, μια αρκετά ριψοκίνδυνη σκέψη, λόγω και της αριθμητικής υπεροχής του αντιπάλου. Ωστόσο, η απουσία του από το πεδίο της μάχης (εξαιτίας του τραυματισμού του) και η μη εμπέδωση του σχεδίου του από τους στρατηγούς του είχε ως αποτέλεσμα οι Ρώσοι από την πλευρά τους κατόρθωσαν να αποκόψουν ένα μέρος των δυνάμεων του σουηδικού στρατού και να προχωρήσουν σε καταιγισμό πυρών, αναγκάζοντάς τους να κρυφτούν μέσα στο παρακείμενο δάσος.
Το αποτέλεσμα ήταν η σουηδική ήττα και η φυγή τους από το πεδίο της μάχης. Υπολογίζεται πως έχασαν τη ζωή τους 9.000 Σουηδοί, ενώ ο διπλάσιος αριθμός (18.000) αιχμαλωτίστηκε. Σε αντίθεση οι απώλειες των Ρώσων πρέπει να ήταν γύρω στους 1.300 άνδρες που σκοτώθηκαν κι άλλοι 3.200 που τραυματίστηκαν. Με αυτόν τον τρόπο τερματίστηκε μια κρίσιμη μάχη τόσο για την Ρωσία και την Σουηδία όσο και για την υπόλοιπη Ευρώπη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Battle of Poltava, britannica.com, Διαθέσιμο εδώ
- THE BATTLE OF POLTAVA, battlefieldanomalies.com, Διαθέσιμο εδώ
- BATTLE OF POLTAVA, prlib.ru, Διαθέσιμο εδώ
