Του Αναστάσιου Γκίκα,
Ήρθε η «ώρα της Αλλαγής»
Το ημερολόγιο γράφει 18 Οκτωβρίου 1981, στους δρόμους των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης δεσπόζουν τα συνθήματα της «Αλλαγής», πολίτες πανηγυρίζουν κρατώντας πράσινες σημαίες, τραγουδώντας άσματα του Γιάννη Ρίτσου, του Μάνου Λοΐζου, του Μίκη Θεοδωράκη. Είναι γεγονός, πως το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα (ΠΑΣΟΚ) του Ανδρέα Παπανδρέου ανήλθε στην εξουσία έχοντας για πρώτη φορά κερδίσει στις εθνικές εκλογές.
Η εκλογική επικράτηση του ΠΑΣΟΚ αποτελεί αναμφίβολα σταθμό για την «Μεταπολίτευση» και την νεότερη Ελληνική ιστορία εν γένει, καθώς η περίοδος διακυβέρνησής του θα συνοδευόταν από μια σειρά ριζοσπαστικών κοινωνικών μεταρρυθμίσεων.
Η επούλωση των τραυμάτων του παρελθόντος
Κατά τον Ανδρέα Παπανδρέου, η επίτευξη της εθνικής συμφιλίωσης αποτελούσε εθνικό καθήκον. Για την επίτευξη του παραπάνω σκοπού προβαίνει αρχικά στην κατάργηση της Χωροφυλακής, η οποία αποτελούσε φόβητρο των κομμουνιστών. Η κίνηση αυτή δεν θεωρήθηκε αρκετή για την επούλωση των πληγών του παρελθόντος. Έτσι, τον Αύγουστο του 1982, η Κυβέρνηση φέρνει στην Βουλή νομοσχέδιο, το οποίο αναγνώριζε μεταξύ άλλων οργανώσεων το ΕΑΜ και τους Έλληνες κομμουνιστές, ως μετέχοντες της εθνικής αντίστασης. Θετική ψήφο στο νομοσχέδιο παρείχε το ΠΑΣΟΚ και το ΚΚΕ, ενώ η Νέα Δημοκρατία μετά την τοποθέτηση του αρχηγού της Ευάγγελου Αβέρωφ, αποχώρησε από την αίθουσα ως ένδειξη διαμαρτυρίας.
Εργασία και εκπαίδευση
Στον τομέα της εργασίας, η Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ θα προβεί σε αλλαγές που ευνοούσαν τον χώρο του συνδικαλισμού, στην θέσπιση των αγροτικών συνεταιρισμών και των ΚΑΠΗ, αλλά και στην ενίσχυση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, οι οποίες θα προωθούσαν τα δικαιώματα των εργαζομένων μέσω των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Η Κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου θα προέβαινε δε και στην μείωση των υποχρεωτικών ωρών εργασίας σε 40 ώρες την εβδομάδα, ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο την ποιότητα ζωής των εργαζομένων.
Στην εκπαίδευση η Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ θα καταργούσε οριστικά τον Ιανουάριο του 1982 το πολυτονικό σύστημα, προκαλώντας μια ακόμα αποχώρηση της Νέας Δημοκρατίας από την αίθουσα του Κοινοβουλίου, ξεσηκώνοντας παράλληλα ένα κύμα αντιδράσεων από συντηρητικούς πολίτες, Εκκλησία και μερίδας των διανοουμένων.
Το ΠΑΣΟΚ θα άφηνε το ανεξίτηλο στίγμα του στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, με την ίδρυση των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (ΤΕΙ), αλλά και νέων ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων σε νησιά Αιγαίου, Επτάνησα και Θεσσαλία. Όσον αφορά την δευτεροβάθμια εκπαίδευση, η Κυβέρνηση θα καταργούσε τις εισαγωγικές εξετάσεις από τα Γυμνάσια στα Λύκεια.
Αλλαγές στο οικογενειακό δίκαιο και ισότητα των δύο φύλων
Η εξασφάλιση της έμφυλης ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης αποτελούσε κεντρικό άξονα της πολιτικής του ΠΑΣΟΚ. Στα πλαίσια της κοινωνικά προοδευτικής πολιτικής του «εκσυγχρονισμού του οικογενειακού δικαίου», η Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ θα αποποινικοποιούσε την δίωξη για την μοιχεία και θα καταργούσε τον απαρχαιωμένο κοινωνικό θεσμό της προίκας, νομιμοποιώντας παράλληλα τον πολιτικό γάμο και το νόμιμο και συναινετικό διαζύγιο, προκαλώντας σφοδρές αντιδράσεις από εκκλησιαστικούς κύκλους.
Στην Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ πιστώνεται ακόμα και η σημαντική βελτίωση της θέσης της γυναίκας, η ουσιαστική επίτευξη της έμφυλης ισότητας. Η σοσιαλιστική κυβέρνηση θα επικύρωνε σειρά Διεθνών Συμβάσεων ,σκοπός των οποίων ήταν η προστασία της μητρότητας και η απαγόρευση των διακρίσεων στην εργασιακή απασχόληση.
Η ίδρυση του ΕΣΥ
Μια από τις πλέον σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις του ΠΑΣΟΚ ήταν η ίδρυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ), το 1983. Πατέρας και εμπνευστής του ΕΣΥ θεωρείται το κορυφαίο στέλεχος της κεντροαριστεράς και ιδρυτικό μέλος του ΠΑΣΟΚ, Γεώργιος Γεννηματάς. Ο Γεώργιος Γεννηματάς οραματιζόταν το ΕΣΥ ως ένα δημόσιο σύστημα υγείας, οργανωμένο στα πρότυπα του αγγλικού NHS (National Health System), το οποίο θα παρείχε δημόσια και δωρεάν υγειονομική περίθαλψη σε όλους τους πολίτες, ανεξαρτήτως οικονομικής κατάστασης.
Αποτίμηση
Οι εν λόγω μεταρρυθμίσεις του ΠΑΣΟΚ ήταν αυτές οι οποίες διαμόρφωσαν εν πολλοίς τον πολιτικό αλλά και τον πολιτιστικό χαρακτήρα της σημερινής Ελλάδας, καθώς διαμόρφωσαν μια καινοφανής για την χώρα κοινωνική νοοτροπία, η οποία κυριάρχησε στον πολιτικό λόγο, τουλάχιστον μέχρι και την αυγή της οικονομικής κρίσης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Συλλογικό έργο (2000), Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος 16ος, Εκδοτική Αθηνών
- Ποιες ήταν οι εμβληματικές μεταρρυθμίσεις που έφερε στη χώρα το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου, newsbeast.gr, Διαθέσιμο εδώ
