Της Μαίρης Μορέλλα,
Ο Οδυσσέας Ελύτης, άσκησε σημαντική επίδραση στη Λογοτεχνία του 20ού αιώνα. Ο νομπελίστας λογοτέχνης, μέσα από τα έργα του, αναδεικνύει με μια μοναδική ματιά την ελληνική φύση. Τα ποιήματά του είναι γεμάτα από εικόνες και τοπία της φυσικής ομορφιάς της χώρας, ενώ δεν απουσιάζει η αποτύπωση του ελληνισμού τόσο ως πολιτιστική κληρονομιά όσο και ως προσωπική εμπειρία.
Η ελληνική φύση καταλαμβάνει κεντρική θέση στη θεματολογία του Ελύτη. Οι θάλασσες, τα νησιά, οι ελαιώνες και το φως του Αιγαίου φαίνονται να ζωντανεύουν μέσα από την ποίησή του, δημιουργώντας έναν φωτεινό κόσμο γεμάτο χρώματα και μυρωδιές. Οι βιωματικές του εμπειρίες αναμειγνύονται με την αγάπη για τον τόπο του, τοποθετώντας στο επίκεντρο των έργων του τα στοιχεία του νερού και του φωτός.
Πιο συγκεκριμένα, η θάλασσα και ο ήλιος, βασικά σύμβολα του έργου του, ενσωματώνουν την έννοια της αιωνιότητας και της αναγέννησης. Το φως συχνά συμβολίζει τη διαύγεια, την πραγματικότητα και την πνευματικότητα. Μέσα από το έργο του «Ήλιος ο Πρώτος», διαφαίνεται μια αισιοδοξία, ενώ έμφαση δίνεται στις ομορφιές τις ζωής και της φύσης.
Τα τζιτζίκια
«Η Παναγιά τα πέλαγα
κρατούσε στην ποδιά της.
Την Σίκινο, την Αμοργο
και τ’ άλλα τα παιδιά της.
Ε σεις τζιτζίκια μου άγγελοι
γεια σας κι η ώρα η καλή.
Ο βασιλιάς ο Ήλιος ζει;
Κι όλ’ αποκρίνονται μαζί:
Ζει και ζει και ζει και ζει και ζει και ζει και ζει
ο βασιλιάς ο ήλιος ζει.
Απο την άκρη του καιρού
και πίσω απ’ τους χειμώνες
άκουγα σφύριζε η μπουρού
κι έβγαιναν οι Γοργόνες.
Ε σεις τζιτζίκια μου άγγελοι
γεια σας κι η ώρα η καλή.
Ο βασιλιάς ο Ήλιος ζει;
Κι όλ’ αποκρίνονται μαζί:
Ζει και ζει και ζει και ζει και ζει και ζει και ζει
ο βασιλιάς ο ήλιος ζει.
Κι εγώ μέσα στους αχινούς
στις γούβες στ’ αρμυρίκια
σαν τους παλιούς θαλασσινούς
ρωτούσα τα τζιτζίκια:
Ε σεις τζιτζίκια μου άγγελοι
γεια σας κι η ώρα η καλή.
Ο βασιλιάς ο Ήλιος ζει;
Κι όλ’ αποκρίνονται μαζί.
Ζει και ζει και ζει και ζει και ζει και ζει και ζει
ο βασιλιάς ο ήλιος ζει»
Το Αιγαίο και η απεραντοσύνη συναντώνται επίσης ως επαναλαμβανόμενοι συμβολισμοί στα έργα του. Η θάλασσα, παρουσιάζοντας κίνηση αντί για στασιμότητα, μπορεί να παρομοιαστεί με το ελεύθερο πνεύμα που διακατέχει τον ελληνικό λαό, αν λάβουμε υπόψιν την κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα της εποχής εκείνης. Περιγράφοντας τη θάλασσα ο ποιητής, αφήνει να υπονοηθεί μια αδιάρρηκτη σχέση ανάμεσα στο υγρό στοιχείο και τον ελληνισμό, παρουσιάζοντάς την ως μια πηγή ζωής και δημιουργίας.
Οι εικόνες που περιγράφει ο Ελύτης από τη φύση και πιο συγκεκριμένα τη φύση του τόπου του, φαίνεται να προέρχονται από προσωπικά βιώματα. Μπλέκει έτσι, το παρόν με το παρελθόν, προσπαθώντας να επαναφέρει μνήμες και να διατηρήσει τον πολιτισμό της Ελλάδας ενεργό στις ψυχές του λαού. Η αναβίωση της ιστορίας και των παραδόσεων μοιάζει να είναι μια φλόγα την οποία προσπαθεί του να κρατήσει ζωντανή, χρησιμοποιώντας ως μέσο την ποίησή του.
Η ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη αποτελεί έναν ύμνο στη φύση και τον ελληνισμό, συνδυάζοντας την ομορφιά του φυσικού τοπίου με την πλούσια παράδοση της Ελλάδας. Μέσα από τις εικόνες της θάλασσας, του ήλιου, και των ελληνικών τοπίων, και με αναφορές στην ιστορία και τη μυθολογία, δημιουργείται μια ποίηση τόσο βιωματική όσο και οικουμενική. Η φύση και ο ελληνισμός γίνονται τα «εργαλεία» με τα οποία ο ποιητής εκφράζει τις βαθύτερες ανησυχίες αλλά και τις ελπίδες του, δημιουργώντας ένα έργο πανανθρώπινο, συμβάλλοντας στην πολιτιστική κληρονομιά της χώρας και την διάδοσή της.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Οδυσσέας Ελύτης, lavart.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Οδυσσέας Ελύτης: Όταν η ποίηση γίνεται φως, elpedia.gr, διαθέσιμο εδώ.
