Του Λάμπρου Κουρή,
Σε αυτό το άρθρο, θα ασχοληθούμε με την τελευταία περίοδο των Καπετιδών βασιλιάδων της Γαλλίας. Η δυναστεία τους τελειώνει σχεδόν μια δεκαετία πριν τον Εκατονταετή Πόλεμο με την Αγγλία. Ας αρχίσουμε.
Ο Λουδοβίκος Θ’ έγινε βασιλιάς το 1226, με τον θάνατο του πατέρα του. Είχε άλλα τρία μεγαλύτερα αδέρφια, τα οποία πέθαναν σε μικρή ηλικία, οπότε ήταν ο επόμενος στη διαδοχή. Με τον θάνατο του πατέρα του, η βασιλομήτωρ θέλησε να εξασφαλίσει τη στέψη του γιου της. Οι βαρόνοι αντέδρασαν, αλλά χωρίς την υποστήριξη του βασιλιά της Αγγλίας, η συμμαχία των βαρόνων ηττήθηκε. Με αυτή τη νίκη, στρώθηκε ο δρόμος για άλλη μια. Ο Λουδοβίκος Θ’, με τη βοήθεια της μητέρας του, σταμάτησε την αίρεση των Αλβιγινών, στη νότια Γαλλία, οι οποίοι μιλούσαν τη λατινογενή Οξιτανική. Τα θύματα ήταν εκατοντάδες χιλιάδων, με αποτέλεσμα τη σταδιακή υποχώρηση της Οξιτανικής μπροστά στο παριζιάνικο ιδίωμα. Στις 11 Απριλίου 1229, ο βασιλιάς υποχρέωσε τον κόμη Ρεϋμόνδο της Τουλούζης να δώσει την κόρη του στον αδερφό του, τον Αλφόνσο, οπότε, με τον θάνατο και των δυο, τα εδάφη θα προσθέτονταν στο στέμμα. Επίσης, κάποια στιγμή, οι φοιτητές του πανεπιστημίου του Παρισιού εξεγέρθηκαν. Με την προτροπή της μητέρας του, ο Λουδοβίκος έκλεισε το Πανεπιστήμιο και έτσι έδειξε τη δύναμη του στέμματος. Επίσης, σταμάτησε την επιδρομή των Άγγλων, ενώ ήταν μόνο 15 ετών. Το 1234, η βασιλομήτωρ άφησε τον Λουδοβίκο να βασιλέψει μόνος του. Ο Λουδοβίκος παντρεύτηκε την Μαργαρίτα, κόρη του κόμη Βερεγγαρίου της Προβηγκίας. Το 1242, ο Λουδοβίκος έπρεπε πάλι να τα βάλει με την Αγγλία. Αυτή τη φορά, ο Ούγος Λουζινιάν παντρεύτηκε τη χείρα μητέρα του βασιλιά Ερρίκου Γ’ της Αγγλίας. Η Αγγλία ηττήθηκε ξανά και ο Ερρίκος έπρεπε να γυρίσει στο Λονδίνο.
Τον Δεκέμβριο του 1244, αποφασίστηκε μια νέα Σταυροφορία. Η κατάσταση στη Γαλλία ήταν ειρηνική και οι βαρόνοι ήταν σύμφωνοι στη συμμετοχή σε μια Σταυροφορία. Την έβδομη Σταυροφορία. Ο στρατός της Γαλλίας ήταν έτοιμος το 1248 και αναχώρησε στις 25 Αυγούστου του ίδιου έτους. Μαζί με τη γυναίκα του και παιδιά του, έφυγε με 100 πλοία και συνολικά 35.000 άντρες για την Αίγυπτο με σκοπό να πάρει τις κύριες αιγυπτιακές πόλεις, σαν αντάλλαγμα με τις πόλεις της Συρίας.
Ξεχειμώνιασαν στην Κύπρο και αποβιβάστηκαν στη Δαμιέττα, τον Ιούνιο του 1249 και η πόλη κατελήφθη στις 6 του ίδιου μήνα. Ο γαλλικός στρατός προωθήθηκε προς το Κάιρο και από αυτό το σημείο όλα πήγαν στραβά. Ο Νείλος φούσκωσε και ο στρατός του Λουδοβίκου σταμάτησε για μήνες. Στις 8 Φεβρουαρίου 1250, έγινε μάχη στην ακρόπολη της Αλ-Μανσούρα. Ο στρατός κουράστηκε και τον χτύπησε πανούκλα. Ο αιγυπτιακός στρατός αιχμαλώτισε τον γαλλικό στις 7 Απριλίου 1250. Οι διαπραγματεύσεις κράτησαν πολύ και ο Λουδοβίκος συνάντησε τη γυναίκα του στην Άκρα. Έφυγε 4 χρόνια μετά την ήττα του, μόνο όταν έμαθε για τον θάνατο της μητέρας του. Πριν φύγει, είχε κλείσει συμμαχίες και οχύρωσε τις πόλεις της Συρίας.
Πίσω στη Γαλλία, έκλεισε ειρήνη με τον βασιλιά Ερρίκο Γ’, με συνθήκη στις 28 Μαΐου 1258. Ο Ερρίκος μπορούσε να κρατήσει μόνο την Ακουιταίνη και αναγνώρισε τον Λουδοβίκο ως κύριό του. Ο Λουδοβίκος κέρδισε τόση αναγνώριση, που τον καλούσαν να λύσει θέματα και εκτός της Γαλλίας. Με την απουσία του στη Σταυροφορία, κάποιοι αξιωματούχοι εκμεταλλεύτηκαν την απουσία του για να δυναμώσουν. Έτσι, ο Λουδοβίκος διόρισε ανθρώπους να ερευνήσουν τέτοιες περιπτώσεις. Επίσης, οι βασιλικοί αξιωματούχοι αποκλείστηκαν από τα καπηλειά και τους απαγορεύτηκε να στοιχηματίζουν. Θα πάντρευαν τις κόρες τους και θα αγόραζαν γη μόνο αν συμφωνούσε ο βασιλιάς. Τέλος, απαγορεύτηκε η πορνεία και οι δικαστικές μονομαχίες. Προς το τέλος της βασιλείας του, ο Λουδοβίκος Θ’ είχε εμμονή με την Ιερουσαλήμ και το 1269 θέλησε να ξαναπάει στην Αφρική και επέλεξε την Τυνησία, με προτροπή του αδερφού του, του Καρόλου του Ανζού, ώστε να κόψει τον Αραβικό κόσμο στα δυο. Ο Λουδοβίκος ήταν άρρωστος και καταλάβαινε ότι ίσως θα πέθαινε στην Αφρική. Η εκστρατεία ξεκίνησε με την απόβαση στην Τυνησία τον Ιούλιο του 1270, με εύκολες νίκες. Ο γαλλικός στρατός πήρε την Καρχηδόνα, αλλά και πάλι πανούκλα έπεσε στον στρατό, με θύμα και τον βασιλιά, ο οποίος πέθανε τον Αύγουστο του ίδιου έτους. Η Καθολική Εκκλησία έκανε Άγιο τον Λουδοβίκο το 1297.
Με τον θάνατο του Λουδοβίκου Θ’, το στέμμα έκατσε στο κεφάλι του Φίλιππου Γ’, δεύτερου γιου του Λουδοβίκου. Ο Φίλιππος ήταν παρών στην αποτυχημένη Σταυροφορία στην Τυνησία και αναγορεύθηκε βασιλιάς στη Ρεμς το 1271. Ο Φίλιππος κράτησε στις θέσεις τους τους ικανούς δημοσίους υπαλλήλους. Το 1271, πέθαναν ο Αλφόνσο του Πουατιέ και η γυναίκα του. Έτσι, το στέμμα είχε τις κτήσεις τους, εκτός του Αζαινέ, το οποίο έπρεπε να δώσει στον βασιλιά Εδουάρδο Α’ της Αγγλίας, το 1279. Το 1284, ο γιος του Φιλίππου Γ’, ο Φίλιππος Δ’, παντρεύτηκε την Ιωάννα της Ναβάρας, η οποία ήταν κληρονόμος και των κομητειών της Σαμπαίν και του Μπρί. Ο Φίλιππος Γ’ ήταν λιγότερο επιτυχημένος στα στρατιωτικά. Το 1276, κήρυξε πόλεμο στην Καστίλη για το δικαίωμα των ανιψιών του στο θρόνο της, αλλά τα παράτησε. Το 1284, με προτροπή του πάπα Μαρτίνου Δ’, ο Φίλιππος άρχισε πόλεμο με την Αραγονία του Πέτρου Γ’, ο οποίος ήταν σε αντιπαράθεση με την Ανδηγαυική Σικελία. Τον Μάιο του 1285, ο γαλλικός στρατός πέρασε τα Πυρηναία και άρχισε ανταρτοπόλεμος κατά του γαλλικού στρατού. Ο Φίλιππος αναγκάστηκε να υποχωρήσει μετά από ασήμαντη νίκη και καταστροφή του στόλου του στις Las Hormigas και πέθανε από πυρετό κατά την υποχώρηση.
Επόμενος βασιλιάς ήταν ο Φίλιππος Δ’. Στον πρώτο χρόνο της βασιλείας του, τελείωσε τη σύγκρουση με την Αραγονία και οι μεταρρυθμίσεις του, οι οποίες είχαν σκοπό την ενδυνάμωση της βασιλείας, θύμωσαν τους ευγενείς, τους πολίτες και τους εκκλησιαστικούς άρχοντες. Επίσης, άρχισε πόλεμο με την Αγγλία το 1294, χωρίς ουσιαστικές εδαφικές απολαβές. Το 1303, σε συνθήκη μεταξύ της Γαλλίας και της Αγγλίας, ορίστηκε ότι η Ισαβέλλα, κόρη του Φιλίππου Δ’, θα παντρευόταν τον μελλοντικό Εδουάρδο Γ’, κάτι που οδήγησε σε ειρήνη και συμμαχία. Ενώ ήταν σε πόλεμο με την Αγγλία, εξεστράτευσε κατά της Φλάνδρας. Ηττήθηκε σε μάχη το 1302, αλλά διόρθωσε την ατυχία δυο χρόνια μετά. Το 1305, ανάγκασε τη Φλάνδρα να δεχτεί σκληρούς όρους ειρήνης και ατιμωτική τιμωρία. Στα τελευταία χρόνια της βασιλείας του μπήκε σε αντιπαράθεση με τους πάπες και έκανε δεύτερο πόλεμο με τη Φλάνδρα με αιτία τη μη αποστολή φόρου υποτέλειας. Πέθανε το 1314, μετά από μικρό εγκεφαλικό, από το οποίο επέζησε, και αφού αρρώστησε στο μέρος καταγωγής του παππού του.
Επόμενος στο θρόνο ήταν ο Λουδοβίκος Ι’. Στο 25 του χρόνια, το 1314, ήταν ήδη και βασιλιάς της Ναβάρας από το 1305. Κατά τη βασιλεία του, προσπαθούσε να αντιμετωπίσει τους βαρόνους και να εξασφαλίσει χρήματα για εκστρατεία στη Φλάνδρα. Παντρεύτηκε δυο φορές, αφού η πρώτη σύζυγος στραγκαλίστηκε με την κατηγορία της μοιχείας. Όταν πέθανε το 1316, θα τον διαδεχόταν ο γιος του από τη δεύτερη γυναίκα του, αν δεν πέθαινε και αυτός πέντε μέρες μετά τη γέννησή του.
Με τον θάνατο του Λουδοβίκου Ι’, ανέλαβε ο αδερφός του, ο Φίλιππος Ε’. Διέταξε τη δημιουργία τοπικών πολιτοφυλακών, των οποίων οι αρχηγοί θα ήταν υπεύθυνοι μπροστά στο στέμμα. Ο Λουδοβίκος Ι’ πέθανε σε ηλικία 29 ετών, το 1322.
Τελευταίος βασιλιάς των Καπετιδών ήταν ο αδερφός των δυο προηγούμενων, Κάρολος Ε’. Επιτέθηκε στην Ακουηταίνη και αναμίχθηκε σε ίντριγκες με αδερφή του Ισαβέλλα κατά του Εδουάρδου της Αγγλίας. Πέθανε το 1328.
Μετά τους αδερφούς Λουδοβίκο, Φίλιππο και Κάρολο, η δυναστεία των Καπετιδών τελείωσε στη Γαλλία, λόγω έλλειψης αρσενικών απογόνων. Επόμενη ήταν η δυναστεία των Βαλουά, παρακλάδι των Καπετιδών, μέχρι το 1589, με την εκθρόνισή τους. Και εδώ τελείωσε η ιστορία των Καπετιδών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Capetian dynasty, britannica.com, Διαθέσιμο εδώ
- Durant, W. (1950), Η παγκόσμια ιστορία του πολιτισμού – Τόμος Δ’: Ο Αιών της Πίστεως, Νέα Υόρκη: Εκδόσεις Simon & Chuster
