Της Γεωργίας – Αλεξάνδρας Καλογεροπούλου,
Η διπλή ζωή της Βερόνικα είναι μία δραματική ταινία του 1991 με σκηνοθέτη και σεναριογράφο τον Κρίστοφ Κισλόφσκι. Συνέγραψε, επίσης, και ο Κρίστοφ Πρέσιεβιτς και πρωταγωνιστούν οι Ιρέν Ζακόμπ, Βλαντισλάβ Κοβάλσκι, Κελίνα Γέντρουσικ και ο Αλεξάντερ Μπαρντίνι. Τα θέματα που πραγματεύεται είναι πολλά: ανθρώπινη διαίσθηση, ο δισυπόστατος χαρακτήρας του ανθρώπου, υπαρξισμός, αγάπη και ταυτότητα.
Η Βερόνικα είναι μία Πολωνή κοπέλα που τραγουδάει στη χορωδία και έχει εξαιρετική φωνή. Στη συναυλία τους αρχίζει να βρέχει και είναι η μόνη που συνεχίζει να τραγουδάει, ενώ οι υπόλοιποι έχουν αποχωρήσει. Είναι μία γυναικά χαρούμενη και ιδιαίτερα γοητευμένη από τις γήινες απολαύσεις, όπως η αίσθηση της βροχής. Αυτή η παιδικότητά της, που εκφράζεται από τις απλές στιγμές συνδέεται με την αυθόρμητη σεξουαλική της φύση, αφού, όπως βλέπουμε παρακάτω, συναντιέται με τον σύντροφό της και αφήνεται στα φιλιά και στις αγκαλιές του, ενώ στη συνέχεια καταλήγουν να συνευρίσκονται ερωτικά στο σπίτι του.
Ακολούθως, πηγαίνει να επισκεφθεί στην Κρακοβία τη θεία της, και καθώς βρίσκεται τυχαία σε μία πρόβα, η δασκάλα της χορωδίας ανακαλύπτει τη θεσπέσια φωνή της και της προτείνει να δώσει οντισιόν, ώστε να πάρει μέρος στη συναυλία. Η Βερόνικα δίνει την οντισιόν και περνάει. Μια χαρακτηριστική σκηνή είναι όταν επιστρέφει πίσω και στον δρόμο γίνεται μία διαδήλωση, δεδομένου του ότι η συγκεκριμένη ταινία γυρίστηκε σε μία εποχή που έλαβαν μέρος σημαντικές πολιτικές καταστάσεις. Το κομμουνιστικό καθεστώς έφτανε στο τέλος του και το διαδέχεται μία πιο δυτική δημοκρατική θέση, και ενώ το πλήθος πάει Ανατολικά, η Βερόνικα πηγαίνει προς την αντίθετη πλευρά, προς την Δύση. Επίσης, έδειχνε μια εντελώς διαφορετική στάση από το οργισμένο πλήθος, αυτή ήταν χαρούμενη.
Εκεί, στην πλατεία, συναντάει μία κοπέλα που είναι ολόιδια με αυτή. Το πανομοιότυπο κορίτσι δεν έχει καταλάβει την παρουσία της Βερόνικα και συνεχίζει να βγάζει φωτογραφίες. Βρίσκεται στην περιοχή για εκδρομή και στο τέλος εξαφανίζεται, αφού το λεωφορείο στο οποίο είναι μέσα φεύγει. Αυτό είναι ένα κομβικό σημείο, γιατί οι δυο πρωταγωνίστριες συναντιούνται χωρίς η κοπέλα να αντιλαμβάνεται την παρουσία της Βερόνικα.
Η ιστορία της Βερόνικα κλείνει με το κονσέρτο της. Συγκεκριμένα, η τελευταία σκηνή είναι αυτή να τραγουδάει και στο τέλος πεθαίνει, αφού έπασχε από καρδιοπάθεια. Στη σκηνή αυτή θα φτάσει το απόλυτο και μέσω της μουσικής θα υπερβεί τον θάνατο με τη φωνή της. Συγκινητικό είναι το στιγμιότυπο που πέφτει στο πάτωμα και η ψυχή της αιωρείται πάνω από το κοινό, φτάνοντας στην αθανασία με το ταλέντο της.
Η άλλη κοπέλα προέρχεται από τη Γαλλία και ονομάζεται Βερονίκ. Σε αντίθεση με τη Βερόνικα είναι πιο μελαγχολική και επιρρεπής στη θλίψη. Η πρώτη σκηνή είναι αυτή να κάνει έρωτα με έναν νεαρό, όμως δεν νιώθει ευχαρίστηση λόγω της ξαφνικής λύπης που νιώθει, μία αίσθηση πένθους που είναι αδικαιολόγητη. Πρόκειται για τη στιγμή που πεθαίνει η Βερόνικα! Σε αυτό το σημείο της ταινίας διαφαίνεται η μεταφυσική επικοινωνία που συνδέει τις δύο αυτές γυναίκες που δεν γνωρίζουν την ύπαρξη της άλλης κι όμως έχουν μία διαίσθηση ότι υπάρχουν, ότι ζούνε παράλληλα σαν μία αόρατη κλωστή που τις κρατάει δεμένες. Στην επόμενη σκηνή βλέπουμε την Βερονίκ να πηγαίνει στον δάσκαλο μουσικής της και να παραιτείται από τραγουδίστρια που ήταν. Δεν είχε κάποια λογική εξήγησή αυτή της η απόφαση, απλώς, ένιωθε ότι πρέπει να το κάνει χωρίς να έχει σκεφτεί κάποιο συγκεκριμένο λόγο, καθώς αναφέρει στον δάσκαλο «απλώς ξέρω ότι πρέπει να το κάνω».
Επιπροσθέτως, μπαίνει στη ζωή της ένας άντρας. Στο σχολείο όπου δούλευε ως δασκάλα μουσικής, αυτός ήρθε για να συγκροτήσει μία παράσταση με μαριονέτες. Η ιστορία που εξιστορεί πρόκειται για μία μπαλαρίνα που ήταν κλειδωμένη σε ένα κουτί και βγαίνει να χορέψει, αλλά πεθαίνει στο τέλος και μεταμορφώνεται σε πεταλούδα. Εντωμεταξύ, κατά τη διάρκεια της παράστασης, σε αντίθεση με τις άλλες παραστάσεις με μαριονέτες, μπορείς να δεις τα χέρια που κρατάνε την κούκλα, παρόλα αυτά καθώς περνάει η ώρα ο θεατής ξεχνάει τα χέρια και προσεγγίζει το βλέμμα του στον όμορφο χορό της μπαλαρίνας. Αυτή η σκηνή είναι παρόμοια με τον θάνατο της Βερόνικα και γεννά διάφορα υπαρξιακά ερωτήματα, όπως τί γίνεται μετά τον θάνατο; Και ποιος είναι πραγματικά αυτός που ελέγχει τη ζωή μας; Υπάρχει ελεύθερη βούληση; Ή είμαστε υποχείρια κάποιου τρίτου;
Αργότερα, η Βερονίκ δέχεται διάφορα πράγματα ταχυδρομημένα στο σπίτι της από έναν άγνωστο. Τα αντικείμενα αυτά συμπεριλαμβάνουν ένα κορδόνι το οποίο είναι της Βερόνικα και μία ηχογράφηση από τη συναυλία της πριν πεθάνει. Μετά από λίγο, όταν οι δυο τους συναντιούνται, αποκαλύπτεται ότι είναι ο κουκλοπαίκτης! Η Βερονίκ τον ρωτάει γιατί επέλεξε αυτή και αυτός της απάντησε ότι επιθυμούσε να γράψει ένα βιβλίο, θέλοντας να δει αν μία γυναίκα είναι διατεθειμένη να γνωρίσει τον άνθρωπο που της στέλνει ανώνυμα πακέτα. Τελικά καταλήγουν μαζί αφού η ίδια είναι ερωτευμένη μαζί του.
Η Βερόνικα και η Βερονίκ έχουν πολλά κοινά. Πρώτο και κυριότερο: έχουν ακριβώς την ίδια εξωτερική εμφάνιση, έχουν και οι δύο ταλέντο στη μουσική, έχουν και οι δύο καλές σχέσεις με τον πατέρα τους, ενώ οι μητέρες του πέθαναν σε μικρή ηλικία και πάσχουν και οι δύο από καρδιοπάθεια πράγμα που δείχνει την ευαίσθητη και εύθραυστη ύπαρξή τους. Η σχέση των δύο γυναικών ανταποκρίνεται στο πλατωνικό μοντέλο των ιδεών και την αντανάκλαση τους στον πραγματικό κόσμο. Η Βερόνικα είναι η αρχετυπική μορφή της Βερονίκ. Οι δύο γυναίκες είναι το ον και το είναι. Η Βερονίκ αντιλαμβάνεται την έλλειψη του άλλου της εαυτού. Βρίσκεται συνεχώς σε μία αναζήτηση υπαρξιακή και την εύρεση της εσωτερικής αλήθειας.
Καταληκτικά, αυτή η ταινία κέρδισε πολλά βραβεία όπως το αυτό της οικουμενικής Επιτροπής, το Βραβείο FIPRESCI και το βραβείο για την καλύτερη γυναικεία ερμηνεία στο Φεστιβάλ των Καννών το 1991. Είναι, πραγματικά, ένα κομψοτέχνημα που έχει τραβήξει το ενδιαφέρον των σινεφίλ σε όλο τον κόσμο και συνεχίζει να προκαλεί εύλογά ερωτήματα που αφορούν την ανθρώπινη ύπαρξη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Η διπλή ζωή της Βερόνικα, athinorama.gr, διαθέσιμο εδώ.
