Της Μαρίας Βέργου,
Η λέξη μητέρα αντιπροσωπεύει πολλά πράγματα και έχει έναν αναντικατάστατο ρόλο στην εξέλιξη του παιδιού. Από τα πρώτα μας βήματα, κιόλας, αποτελεί την πρώτη και πιο καθοριστική παρουσία, έχοντας σημαντικό και αδιαμφισβήτητο ρόλο στην ανάπτυξη και στη διαμόρφωση του ανθρώπινου χαρακτήρα. Η αξία της μητέρας είναι πολυδιάστατη και εκτείνεται σε πολλαπλούς και ποικίλους τομείς της ανθρώπινης ζωής, ξεκινώντας από την παροχή βασικής ασφάλειας και θεμελιώδους συναισθηματικής υποστήριξης έως τη διδασκαλία κοινωνικών δεξιοτήτων και ηθικών αρχών.
Από τη στιγμή της γέννησης, η μητέρα παρέχει τη βασική ανάγκη του παιδιού για ασφάλεια και σύνδεση. Η σωματική επαφή, ο θηλασμός και η συνεχής παρουσία της μητέρας δημιουργούν έναν ισχυρό συναισθηματικό δεσμό με το παιδί. Αυτή η σύνδεση είναι καθοριστική, ώστε το παιδί να αναπτύξει μια αίσθηση των εννοιών της ασφάλειας και της εμπιστοσύνης, κάνοντας τα πρώτα του βήματα στον κόσμο. Το παιδί υποσυνείδητα, λοιπόν, μαθαίνει και νιώθει αισθήματα που θα συμβάλλουν μελλοντικά στην ανάπτυξη υγειών σχέσεων με τους ανθρώπους γύρω του.
Η συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού είναι ένα άλλο κρίσιμο πεδίο, όπου η μητέρα διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο. Μέσω της αλληλεπίδρασης με η μητέρα, το παιδί μαθαίνει να αναγνωρίζει και να εκφράζει τα συναισθήματά του, ικανότητα αξιοσημείωτη και κρίσιμη για την υγιή αλληλεπίδραση με τους άλλους ανθρώπους στην ενήλικη ζωή. Η κατανόηση, η διαχείριση και ο έλεγχος των συναισθημάτων είναι δεξιότητες που καλλιεργούνται μέσα από τη στοργική και υποστηρικτική σχέση του παιδιού με τη μητέρα.
Η μητέρα είναι, επίσης, το πρώτο και πιο σημαντικό πρότυπο συμπεριφοράς για το παιδί. Μέσα από την καθημερινότητα παρέχει ποικιλία ερεθισμάτων στο παιδί και μέσω της δικής της συμπεριφοράς, των πράξεών της, των αποφάσεών της, των συναναστροφών της και τον τρόπο που αλληλεπιδρά με τους ανθρώπους στο περιβάλλον της, το παιδί διδάσκεται έμμεσα βασικές κοινωνικές δεξιότητες και αξίες. Η υπομονή, η καλοσύνη, η υπευθυνότητα και η αίσθηση του δικαίου είναι μερικές από τις αρετές που τα παιδιά μαθαίνουν μέσω της μιμητικής συμπεριφοράς που αναπτύσσουν πολλές φορές προς τη μητέρα. Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, το γεγονός ότι επικρατεί η άποψη ότι η μητέρα λειτουργεί ως αντανάκλαση τη μελλοντικής συμπεριφοράς του ανθρώπου.
Συνάμα, πέρα από την παροχή αγάπης, υποστήριξης και εκμάθησης βασικών αρχών η μητέρα συμβάλλει και ενθαρρύνει την ανάπτυξη βασικών αξιών, όπως η αυτοεκτίμηση, η αυτονομία και η υπευθυνότητα. Μέσω της καθοδήγησης και της παροχής ευκαιριών για ανεξαρτησία, το παιδί μαθαίνει να παίρνει αποφάσεις, να θέτει στόχους για το μέλλον του και να αναλαμβάνει τις ευθύνες των πράξεων του. Αυτή η διαδικασία είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη του αισθήματος της ευθύνης και της ικανότητας της σωστής κρίσης στη λήψη των αποφάσεων, ενώ με αυτόν τον τρόπο καλλιεργούνται ισορροπημένες και ώριμες προσωπικότητες.
Καθοριστική επίδραση έχει ταυτόχρονα και στη διαμόρφωση της ηθικής συνείδησης του παιδιού. Μέσω της καθημερινής τριβής με τη μορφή συζητήσεων και βιωματικής διδασκαλίας, η μητέρα μεταδίδει στο παιδί τις ηθικές αξίες που θεωρεί ότι είναι μείζονος σημασίας για να καταστήσουν στο μέλλον το παιδί ως έναν ώριμο και σωστό άνθρωπο, τόσο για τους γύρω του, όσο και για τον ίδιο του τον εαυτό. Η κατανόηση της διαφοράς μεταξύ σωστού και λάθους αποτελεί θεμέλιο λίθο για την καλλιέργεια ενός ισορροπημένου και ηθικά ακέραιου ατόμου, αλλά και ενός υπεύθυνου πολίτη που μπορεί να συμβάλει ενεργά στην εξέλιξη του κοινωνικού συνόλου.
Η συμβολή της μητέρας, λοιπόν, στην εξέλιξη του ανθρώπινου χαρακτήρα είναι αναμφισβήτητα κρίσιμη. Η παρουσία της δεν αποτελεί μόνο τον ακρογωνιαίο λίθο της πρώιμης ανάπτυξης, αλλά και μία πυξίδα που καθοδηγεί το άτομο σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, διδάσκοντάς του την αγάπη για τον εαυτό του και τους άλλους, την ευσυνειδησία, την κοινωνική ευαισθησία, την ηθική υπόσταση των πραγμάτων. Με λίγα λόγια η μητέρα μας είναι άμεσα ή έμμεσα ο οδηγός της ζωής μας…
