Της Ευδοκίας Παπασταθοπούλου,
Η Διεθνής Ημέρα Τροπικών θεσπίστηκε από τη Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στις 14 Ιουνίου 2016 και γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 29 Ιουνίου. Σκοπός της είναι η ευαισθητοποίηση της παγκόσμιας κοινότητας, σε όλα τα επίπεδα, σχετικά με τα ζητήματα που επηρεάζουν την τροπική ζώνη και η ανάδειξη του καθοριστικού ρόλου που θα διαδραματίσουν οι χώρες των τροπικών στην επίτευξη των Στόχων Αειφόρου Ανάπτυξης του ΟΗΕ.
Η τροπική ζώνη είναι μια περιοχή που «αγκαλιάζει» τον Ισημερινό και εκτείνεται από τον Τροπικό του Καρκίνου στο Βόρειο Ημισφαίριο, έως τον Τροπικό του Αιγόκερω στο Νότιο Ημισφαίριο. Το κλίμα της χαρακτηρίζεται από σταθερά υψηλές θερμοκρασίες καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, με διάφορους τύπους κλίματος να εμφανίζονται στην περιοχή. Οι κύριοι τύποι κλίματος περιλαμβάνουν το κλίμα των τροπικών δασών, όπου η υγρασία και η πυκνή βλάστηση κυριαρχούν, το κλίμα τροπικών μουσώνων που χαρακτηρίζεται από έντονες βροχοπτώσεις κατά τη διάρκεια των μουσώνων, καθώς και το υγρό και ξηρό κλίμα της σαβάνας, όπου οι ξηρές και υγρές εποχές εναλλάσσονται.
Ο τροπικός κύκλος έχει μεγάλη σημασία για την παγκόσμια οικολογία και τη βιοποικιλότητα, παρέχοντας ένα μοναδικό περιβάλλον σε εκατομμύρια είδη φυτών και ζώων. Αξίζει να σημειωθεί πως εκτείνεται στο 40% της επιφάνειας του πλανήτη μας, με επίσης το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού να κατοικεί εκεί, ενώ αποτελεί κατοικία και για το 80% της βιοποικιλότητας που συναντάμε στη Γη. Η βιοποικιλότητα αυτή δεν είναι απλώς εντυπωσιακή, αλλά είναι και κρίσιμη για την ισορροπία των οικοσυστημάτων, εφόσον πολλά από τα είδη ζώων, φυτών και μικροοργανισμών δε συναντώνται πουθενά αλλού.
Πολλές αναπτυσσόμενες χώρες βρίσκονται στη ζώνη των Τροπικών. Η γεωργία, η αλιεία και ο τουρισμός συγκαταλέγονται στις κύριες ασχολίες των κατοίκων. Η καλλιέργεια του καφέ, της ζάχαρης, του κακάο και των τροπικών φρούτων είναι πηγή εισοδήματος και διατροφής για ανθρώπους και ζώα, με τεράστια συμβολή στις προμήθειες τροφίμων παγκοσμίως. Κάθε χρόνο, εκατομμύρια επισκέπτες επιλέγουν να ταξιδέψουν στις χώρες αυτές για οικοτουρισμό, ένα είδος τουρισμού που ενισχύει την περιβαλλοντική συνείδηση και την τοπική οικονομία, όταν κινείται εντός συνετών ορίων.
Ανάμεσα στις προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι τροπικές χώρες βρίσκονται η κλιματική αλλαγή, η αποψίλωση των δασών, η υλοτομία, η υπεραλίευση, η αστικοποίηση, οι δημογραφικές αλλαγές και η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη. Η κλιματική αλλαγή καθιστά πιο κρίσιμη την κατάσταση, με την υπερθέρμανση του πλανήτη, τη μεταβολή του μοτίβου βροχόπτωσης και την άνοδο της στάθμης των υδάτων. Δραστηριότητες όπως η αποψίλωση των δασών, με σκοπό την εξόρυξη ξυλείας, τη γεωργία και την αστική ανάπτυξη, απειλούν το φυσικό περιβάλλον, το σπίτι για εκατομμύρια είδη ζώων. Ως συνέπεια των παραπάνω, πολλά είδη έχουν εξαφανιστεί ή βρίσκονται υπό εξαφάνιση.
Δυστυχώς, βλέπουμε πως ο ανθρώπινος παράγοντας δεν είναι καταστροφικός μόνο για τη χλωρίδα και την πανίδα, αλλά και για τους ντόπιους. Η καταστροφή των τροπικών δασών και η απώλεια της βιοποικιλότητας έχουν άμεσες επιπτώσεις στις τοπικές κοινότητες, που εξαρτώνται από αυτούς τους πόρους για την επιβίωσή τους.
Πρωτοβουλίες, όπως η αναδάσωση, η προστασία των θαλάσσιων περιοχών και η προώθηση βιώσιμων πρακτικών στη γεωργία και την αλιεία, είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση των φυσικών πόρων και τη μείωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Οργανισμοί μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα προσπαθούν μέσω της συνεργασίας με κυβερνήσεις, διεθνείς οργανισμούς, επιχειρήσεις, αυτόχθονες πληθυσμούς και τοπικές κοινότητες να προστατέψουν τους Τροπικούς.
Η Διεθνής Ημέρα Τροπικών είναι μια ημέρα που λίγοι γνωρίζουν την αναγκαιότητά της, είναι όμως εδώ για να υπενθυμίσει την κρίσιμη ανάγκη για συλλογική δράση σε παγκόσμιο επίπεδο. Μπορεί να μη ζούμε σε κάποια τροπική περιοχή. Μπορεί να έχουμε ή να μην έχουμε σκοπό να επισκεφτούμε κάποια χώρα του τροπικού κύκλου. Μπορεί να σκεφτόμαστε πως το τι συμβαίνει εκεί, δε μας επηρεάζει. Λίγα όμως λεπτά στοχασμού και ίσως μια μικρή έρευνα, θα μας κάνει να καταλάβουμε τη σημαντικότητα εκείνων των τόπων.
Σε αυτήν τη Διεθνή Ημέρα των Τροπικών, ας αναγνωρίσουμε την ανεκτίμητη συμβολή των τροπικών περιοχών στην ευημερία μας και ας δεσμευτούμε να εργαστούμε για την προστασία τους, εξασφαλίζοντας ότι οι μελλοντικές γενιές θα μπορέσουν να απολαύσουν τα οφέλη αυτών των υπέροχων και ζωτικών οικοσυστημάτων. Οι τροπικές περιοχές δεν είναι μόνο το σπίτι μιας πλούσιας βιοποικιλότητας, αλλά και μια πηγή ζωής και ευημερίας για όλη την ανθρωπότητα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Διεθνής Ημέρα των Τροπικών, sansimera.gr, διαθέσιμο εδώ
- International Day of the Tropics, United Nations, διαθέσιμο εδώ
- Tropical Rainforests, wwf.panda.org, διαθέσιμο εδώ
