Τι πέντε… τι έξι… ημέρες εργασίας

Της Παναγιώτας Κλεφτογιάννη,

Νέα πρόβλεψη για εξαήμερη εργασία προανήγγειλε η Κυβέρνηση για πολλές επιχειρήσεις και κυρίως για εκείνες, που έχουν τη γραμμή παραγωγής σε συνεχή λειτουργία και οι οποίες θα δίνουν στον εργαζόμενο τη δυνατότητα να εργάζεται έξι αντί για πέντε ημέρες. Σύμφωνα με το νόμο 5053/2023 και τα άρθρα 25 και 26, η εργασία την έκτη ημέρα αποφασίστηκε ως έκτακτη ή εποχιακή ανάγκη σε επιχειρήσεις με συνεχή ή μη λειτουργία και όχι ως γενική, καθιερωμένη εφαρμογή.

Η εφαρμογή του μέτρου της εξαήμερης εργασίας ξεκινά την 1^η Ιουλίου, ημερομηνία που ταυτίζεται με την έναρξη της κάρτας εργασίας σε βιομηχανία και λιανεμπόριο. Η συγκεκριμένη διάταξη ψηφίστηκε το προηγούμενο φθινόπωρο από τον τότε Υπουργό Εργασίας, κ. Άδωνι Γεωργιάδη, και έως τώρα έχει προκαλέσει πλήθος αρνητικών αντιδράσεων, ενώ πρόκειται για ένα μέτρο στο οποίο θα δοκιμαστεί η νέα Υπουργός Εργασίας, κα. Νίκη Κεραμέως.

Σύμφωνα με τα όσα έχουν ανακοινωθεί έως τώρα, το νέο σύστημα θα εφαρμοστεί σε εργαζόμενους με πενθήμερη εργασία στους τομείς της βιομηχανίας και των επιχειρήσεων. Επομένως, το μέτρο αφορά μόνο επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα και δε συμπεριλαμβάνονται το Δημόσιο, οι ΔΕΚΟ και οι τράπεζες. Εξάλλου, όλοι αυτοί οι τομείς διέπονται από διαφορετικούς κανόνες και σε κάθε έναν από αυτούς, ισχύουν διαφορετικές εργασιακές σχέσεις.

Η δυνατότητα εφαρμογής εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας θα έχει ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 40%, με αυστηρό 8ωρο ωράριο, ενώ συγχρόνως θα απαγορεύονται τη μέρα αυτή η υπερεργασία και οι υπερωρίες. Στην περίπτωση που η 6^η ημέρα εργασίας εκτελείται από τον εργαζόμενο σε ημέρα Αργίας ή Κυριακή, τότε το ωρομίσθιο του εργαζομένου θα είναι προσαυξημένο κατά 75% και επιπλέον το 40%. Εξίσου σημαντικό είναι ότι οι εργαζόμενοι που θα δουλεύουν έξι ημέρες, θα έχουν ένα ρεπό την ερχόμενη εβδομάδα.

Σκοπός της νέας αυτής ρύθμισης είναι η εξυπηρέτηση των επιχειρήσεων, που λειτουργούν με πρόγραμμα εναλλασσόμενων βαρδιών 24 ώρες την ημέρα και επτά ημέρες την εβδομάδα. Βάσει νόμου λοιπόν, οι εργοδότες οφείλουν να καταχωρούν τα στοιχεία των χρονικών ορίων εργασίας των εργαζομένων τους, οι οποίοι θα απασχολούνται την έκτη ημέρα εργασίας, πριν όμως από την έναρξη ανάληψης της εργασίας από μεριάς τους.

Για την πραγματοποίηση της εξαήμερης εργασίας, οι εργοδότες των επιχειρήσεων οφείλουν να δηλώσουν στην ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ την επιπλέον μέρα εργασίας των εργαζομένων, δηλώνοντας ότι ανήκουν στην κατηγορία των επιχειρήσεων συνεχούς λειτουργίας με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών. Ταυτόχρονα, οι εργοδότες έχουν την υποχρέωση να καταχωρίσουν όλα τα στοιχεία των εργαζομένων που θα εκτελούν εξαήμερη εργασία, καθώς και τα χρονικά όρια ανάληψης της υπηρεσίας. Η καταχώρηση αυτή των στοιχείων αποτελεί δικλίδα ασφαλείας για τους εργαζόμενους, διότι παραπέμπει στη διάταξη του νόμου 4808/2021, η οποία ορίζει ότι σε διάστημα 4 μηνών ο εργαζόμενος δεν μπορεί να έχει απασχοληθεί πάνω από 48 ώρες, κατά μέσο όρο, συμπεριλαμβανομένων της υπερεργασίας και της υπερωριακής απασχόλησης.

Βάσει νόμου, υπάρχουν ορισμένες εξαιρετικές περιπτώσεις, όπου εάν παρουσιάζεται αυξημένος φόρτος εργασίας, ο εργοδότης θα έχει τη δυνατότητα να αποφασίζει μονομερώς απασχόληση και την έκτη ημέρα για το υφιστάμενο προσωπικό του. Ωστόσο, προκειμένου να είναι δικαιολογημένη η εργασία κατά την έκτη ημέρα, ο αυξημένος φόρτος εργασίας θα υπόκειται σε έλεγχο από την Επιθεώρηση Εργασίας.

Αναφορικά με τις επιχειρήσεις που εκτελούν νυχτερινές βάρδιες (00.00-06.00) πενθημέρου και λειτουργούν καθημερινά, επί 24 ώρες, η διάταξη απαγορεύει κατηγορηματικά την απασχόληση την έκτη ημέρα κατά τη νυχτερινή βάρδια. Ένα ακόμη παραθυράκι του νόμου είναι ότι εξαήμερη εργασία –υπό προϋποθέσεις– μπορούν να εφαρμόσουν και οι εργοδότες επιχειρήσεων που δεν είναι συνεχούς λειτουργίας, παρά λειτουργούν κατά τις ημέρες Δευτέρα έως Σάββατο, επί 24 ώρες, με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών και πενθήμερη απασχόληση των εργαζομένων.

Το μέτρο της εξαήμερης εργασίας ήταν να εκκινήσει την εφαρμογή του από τον Μάρτιο, όμως ένα πρόβλημα στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ καθυστέρησε τις διεργασίες και έτσι η νέα διάταξη θα εφαρμοστεί από 1^η Ιουλίου. Στην πραγματικότητα, το νέο μέτρο δεν φέρνει κάποια ριζική αλλαγή, ούτε θα λαμβάνει χώρα κάτι που στο παρελθόν δεν υφίσταντο. Ωστόσο, το σημαντικό είναι ότι πλέον νομιμοποιείται και ταυτόχρονα καθιερώνεται η εξαήμερη εργασία υπό προϋποθέσεις. Είναι σαφές ότι οι αντιδράσεις των πολιτών ποικίλουν, όμως μένει να παρατηρήσουμε τα σχόλια των εργαζομένων, αφού τεθεί το μέτρο σε εφαρμογή.