Της Γεωργίας Καρυώτη,
Στις πολυσύχναστες πλατείες και στους πεζόδρομους, ανάμεσα στο βουητό των πολυάσχολων πόλεων, οι γρήγοροι ρυθμοί της καθημερινότητας μπλέκονται με τους ρυθμούς των μουσικών του δρόμου. Ανοιχτές μικρές συναυλίες μεγάλων ταλέντων γίνονται σταθμοί των περαστικών, συνοδεύοντάς τους με μελωδίες της κάθε εποχής. Αντίστοιχα, ένα scroll στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε φέρνει σε επαφή με καλλιτέχνες από κάθε πλευρά της υφηλίου, με διαφορετική κουλτούρα και πολιτιστικό υπόβαθρο, να τραγουδούν γνωστές επιτυχίες και να σε μυούν σε νέες μουσικές κατευθύνσεις. Οι μουσικοί του δρόμου και του διαδικτύου πρόκειται για πολυτάλαντους ερμηνευτές ή συνθέτες, όπου μοιράζουν τη δημιουργικότητά τους δημόσια στον φυσικό, καθώς και ψηφιακό κόσμο.
Η ιστορία των μουσικών του δρόμου ξεκινάει από τους αρχαίους πολιτισμούς και εντάσσεται σε μια γενικότερη κατηγορία των street performance ή αλλιώς busking, όπου καλλιτέχνες όλων των κλάδων παρουσίαζαν τα έργα τους αφηγούμενοι ιστορίες και μύθους. Κατά τον Μεσαίωνα, εμφανίστηκαν στη Δυτική Ευρώπη οι τροβαδούροι και τρουβέροι, οι οποίοι ήταν πλανόδιοι μουσικοί που τραγουδούσαν λυρική, επική και σατυρική ποίηση. Οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες των παλαιότερων αιώνων έδωσαν μια πιο ψυχαγωγική κατά παραγγελία σκοπιμότητα αυτών των καλλιτεχνών, που τον 12ο αιώνα έγινε ακόμα πιο σαφές από την παρουσία των μενεστρέλων (minstrels). H προέλευση της ονομασίας τους υποδηλώνει τη χρησιμότητά τους –από το λατινικό ministerium, “service”–, αποτελώντας επαγγελματίες διασκεδαστές συνήθως σε εξωτερικούς χώρους και σε μεγάλες συγκεντρώσεις. Την περίοδο της Αναγέννησης τροβαδούροι και μενεστρέλοι ψυχαγωγούσαν τα πλήθη μέσω της μουσικής, της ποίησης και του θεάτρου, διαδίδοντας ειδήσεις και ιδέες. Από τον 19ο αιώνα και έπειτα με τη Βιομηχανική Επανάσταση, το street performance άρχισε να παίρνει νέες μορφές.
Σήμερα, οι μουσικοί του δρόμου υπάρχουν σχεδόν σε όλον τον κόσμο, ενώ μέσω των social media, το έργο τους διαδίδεται σε παγκόσμια κλίμακα. Μάλιστα, κατά την περίοδο της πανδημίας αυξήθηκαν ακόμα περισσότερο οι «μουσικοί του διαδικτύου» σε δημοφιλείς πλατφόρμες, όπως στο Youtube και στο Tik Tok. Το ρεπερτόριο είναι ελεύθερο και πολλές φορές αυτοσχεδιαστικό, ενώ πέραν από τις τρομερές διασκευές γνωστών κομματιών που συνηθίζεται να κάνουν, αρκετοί παρουσιάζουν και δικά τους κομμάτια. Μελωδίες του κάθε είδους σε διαφορετικές γωνιές, με το κοινό να εναλλάσσεται και να μοιράζεται από τη μια γωνία στην άλλη. Είτε βρίσκονται στον δρόμο είτε στον προσωπικό τους λογαριασμό, πολλοί επικοινωνούν με τους περαστικούς ή τους fans και δημιουργούν σιγά σιγά το κοινό τους.
Αρκετός κόσμος ταυτίζει, κυρίως, τη μουσική στον δρόμο με την επαιτεία, δημιουργώντας μια αρνητική εντύπωση για εκείνη. Ωστόσο, ο κάθε μουσικός έχει τους δικούς του λόγους που επιλέγει αυτόν τον τρόπο να εκφραστεί και στην τελική δεν αφορά κανέναν το γιατί. Άλλωστε, πολλοί είναι οι καλλιτέχνες που ξεκίνησαν από το να παίζουν στον δρόμο και κατάφεραν να καταξιωθούν στον χώρο της μουσικής βιομηχανίας, όπως ο Rod Stewart και η Tracy Chapman. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι ο βασικός στόχος ενός μουσικού στον δρόμο είναι μονάχα η αναγνωσιμότητα, πολλοί χρησιμοποιούν αυτόν τον τρόπο για να εκφράσουν τις ιδεολογίες τους, να επικοινωνήσουν, να επαναστατήσουν και να κινητοποιήσουν τον κόσμο.
Η ποικιλία στα μουσικά είδη που μπορεί να συναντήσει κανείς είναι το πιο ενδιαφέρον σημείο στους μουσικούς και των δύο περιπτώσεων, αν και στους μουσικούς του δρόμου η ζωντανή επαφή είναι πολύ πιο γοητευτική από την τυχαία επαφή μέσω της οθόνης του κινητού… Μια βόλτα να βγει κανείς, λόγου χάρη, στο Θησείο και στην Αρεοπαγίτου αμέσως θα αντιληφθεί τον διαφορετικό ρυθμό που κυλάει ο χρόνος, ακολουθώντας το τέμπο των μουσικών…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Beyond the Stage: Exploring the Concept of Street Performance, prazzleinc.com, διαθέσιμο εδώ
- Minstrel, britannica.com, διαθέσιμο εδώ
- Τροβαδούροι – οι περιπλανώμενοι μουσικοί της μεσαιωνικής Δ. Ευρώπης, historical-quest.com, διαθέσιμο εδώ
