Το σχίσμα στον «κόκκινο» κόσμο: Από την ίδρυση του ΚΚΕ Εσωτερικού έως τη διάλυσή του

Της Αντωνίας Αποστόλου,

Πενήντα χρόνια πέρασαν μετά την πτώση της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών, κι όμως η πολιτική πορεία του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ελλάδας ακόμα παραμένει στην αφάνεια μετά από αυτό το γεγονός που άλλαξε όλη την πολιτική σκηνή της χώρας. Με τις εκλογές που διεξήχθησαν στα μέσα Νοεμβρίου του 1974 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ανέλαβε ξανά τα ηνία της χώρας σε μία περίοδο κατά την οποία κυριαρχούσε μία δίνη πολιτικών και στρατιωτικών εξελίξεων με το Κυπριακό Ζήτημα να αποτελεί μία «βόμβα» στρατιωτικών και πολιτικών προβλημάτων που έπρεπε άμεσα να επιλυθούν.

Μία από τις πολλές αλλαγές που έκανε εκείνη την περίοδο ο Καραμανλής, ήταν η νομιμοποίηση του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ελλάδος μετά από 35 περίπου χρόνια διωγμών και εκτελέσεων κομμουνιστών σε κάθε περιοχή της χώρας. Όμως, το ΚΚΕ, κατά τη διάρκεια όλων αυτών των δεινών που βίωσαν σε συνθήκες δικτατορίας, δεν κατάφερε να κρατήσει το περιεχόμενο του ενωμένο καθώς το 1968, μία μερίδα κομμουνιστών αποσχίστηκαν και δημιούργησαν ένα νέο «κόκκινο» κόμμα, το Κομμουνιστικό Κόμμα Εσωτερικού.

Ιδεολογία

Το νεοϊδρυθέν κόμμα, είχε ως σημείο αναφοράς και ως θεμελιώδη ιδεολογία την εγκαθίδρυση «ενός σοσιαλισμού με ανθρώπινο πρόσωπο» και ένας από τους βασικούς ισχυρισμούς του ήταν πως η εγχώρια Αριστερά όφειλε να ανανεωθεί στα πλαίσια του Ευρωκομουνισμού. Κύρια πηγή άντλησης στελεχών και υποστηρικτών ήταν οι κόλποι του ΚΚΕ, οι οποίοι δυσφορούσαν έντονα από την πλήρη εξάρτηση των μελών από την «κεφαλή» του κόμματος αφενός και την ηγεσία της Σοβιετικής Ένωσης αφετέρου, η οποία έβλεπε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις εξελίξεις στην Τσεχοσλοβακία και την ανάδυση της «Άνοιξης της Πράγας». Με τον συγκεκριμένο όρο περιγράφεται το πρόγραμμα φιλελευθεροποίησης και η απόπειρα εκδημοκρατισμού εκ μέρους του Σλοβάκου Προέδρου Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ. Το «όνειρο» του Προέδρου κατέρρευσε με την εισβολή του Σοβιετικού στρατού στη χώρα, ώστε να μην ανεξαρτητοποιηθούν από την επιρροή που τους ασκούσαν έως τότε.

Στις 21 Αυγούστου του 1968, η Πράγα πνίγηκε στο αίμα από τα τανκς του Συμφώνου της Βαρσοβίας, καθιστώντας έτσι τον Αλεξάντερ Ντούπτσεκ σύμβολο της ιδεολογίας περί «ενός σοσιαλισμού χωρίς πρόσωπο» και των κομμάτων που επιθυμούσαν την αποχώρησή τους από την σφαίρα επιρροής της ΕΣΣΔ. Ήταν ιστορικά ο πρώτος που μίλησε δημόσια για τα απάνθρωπα μέτρα με τα οποία οι σοβιετικοί επέβαλλαν την Σοσιαλιστική ιδεολογία τους οι Σοβιετικοί.

Ωστόσο, θα πρέπει να επισημανθεί πως η διάσπαση αυτή δεν προέκυψε ξαφνικά, αλλά είναι αποτέλεσμα πολλών εξελίξεων και πολιτικών ζυμώσεων προ δικτατορίας κι έπειτα της ήττας του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος (ΔΣΕ) στον Εμφύλιο. Κατόπιν αποφάσεως της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, πολλά κομματικά μορφώματα διασπάστηκαν και αναδείχθηκε η ΕΔΑ ως το πλέον νόμιμο κόμμα μετά το 1958. Με αυτά τα γεγονότα ήταν αναπόφευκτη η δημιουργία χάσματος ανάμεσα στον εκτός κρατικών συνόρων κομματικό προσανατολισμό και στους κομμουνιστές που δρούσαν εντός της επικράτειας της Ελλάδος.

1^ο Συνέδριο

Κατόπιν απόσχισης και ίδρυσης του ΚΚΕ Εσωτερικού, η πρώτη κομματική δραστηριότητα που πραγματοποίησε το νεοσύστατο κομμουνιστικό κόμμα ήταν το 1^ο Συνέδριο του ΚΚΕ Εσωτερικού στις 6 Ιουνίου του 1976 . Η σημασία του συγκεκριμένου συνεδρίου υπήρξε κομβική για την ανάπτυξη του κομμουνισμού στη χώρα, μιας και ήταν το πρώτο συνέδριο διοργανωμένο από κόμμα των κόλπων της Αριστερής παράταξης που διέθετε νομική υπόσταση. Ακόμη τη σημαντικότητά του την αυξάνει το γεγονός ότι μετά την λήξη του 2^ου Παγκοσμίου και την έναρξη του Ψυχρού Πολέμου, δεν πραγματοποιήθηκε άλλο «κόκκινο» συνέδριο μέχρι εκείνη την Κυριακή.

Το Συνέδριο διεξήχθη σε ένα κλίμα χαράς και γιορτής και κόκκινες σημαίες με το σύμβολο του κομμουνισμού, το σφυροδρέπανο, αλλά και ελληνικές ανέμιζαν μέσα στο κατάμεστο γήπεδο του Σπόρτιγκ. Η έναρξη του Συνεδρίου σημάνθηκε με τον Ελληνικό Ύμνο και όχι με τον «Ύμνο της Διεθνούς» που ήταν το σύνηθες στα συνέδρια των κανονιστικών κομμουνιστικών κομμάτων και οργανώσεων. Ήταν το σύμβολο που προσέδωσαν οι οπαδοί, την υποστήριξη τους για έναν «ελληνικό δρόμο προς τον σοσιαλισμό».

ΕΚΛΟΓΕΣ

Στην πρώτη εκλογική αναμέτρηση, το ΚΚΕ Εσωτερικού μαζί με το ΚΚΕ και την ΕΔΑ, δημιούργησε μία «συμμαχία», την επονομαζόμενη Ενωμένη Αριστερά υπό την ηγεσία του Προέδρου Ηλία Ηλιού. Το ενιαίο αυτό ψηφοδέλτιο κατάφερε να αποσπάσει στην πρώτη εκλογική αναμέτρηση μετά την πτώση της Δικτατορίας, το 1974, περίπου 470.000 ψήφους και να εκλέξει 8 Βουλευτές για την Αναθεωρητική Βουλή .

Ωστόσο, η τρικομματική συνεργασία ναυάγησε με το ΚΚΕ να αποσχίζεται από την Ενωμένη Αριστερά. Στις επόμενες εκλογές που διεξήχθησαν το 1977, το ΚΚΕ Εσωτερικού, μαζί με τα κόμματα της ΕΔΑ, της Σοσιαλιστικής Πορείας, της Χριστιανικής Δημοκρατίας και της Σοσιαλιστικής Πρωτοβουλίας, ίδρυσε την «Συμμαχία Προοδευτικών και Αριστερών Δυνάμεων». Ο εν λόγω συνασπισμός επιτυχώς προσκόμισε 140.000 κι εξέλεξε 2 Βουλευτές, τον Ηλία Ηλιού, στέλεχος της ΕΔΑ, και τον Λεωνίδα Κύρκου, μέλος του ΚΚΕ Εσωτερικού.

Στις αμέσως επόμενες εκλογές που έλαβαν χώρα στις 18 Οκτωβρίου του 1981, το ΚΚΕ Εσωτερικού έθεσε υποψηφιότητα ως αυτόνομος φορέας κομμουνιστικής ιδεολογίας. Τα αποτελέσματα εκείνο το βράδυ της καταμέτρησης δεν ήταν θετικά για το κόμμα, καθώς κατάφερε να μαζέψει περίπου 76.500 ψήφους και ποσοστό 1,34%, πανελλαδικά, νούμερο το οποίο δεν ήταν επαρκές για να τους προσφέρει τουλάχιστον μία θέση στο Ελληνικό Κοινοβούλιο. Παρ’ όλα αυτά, στις Ευρωεκλογές του ίδιου έτους, το κόμμα αύξησε τα ποσοστά του στο 5,3% και με αυτόν τον τρόπο εξελέγη Ευρωβουλευτής ο Λεωνίδας Κύρκος. Μετά από αυτές τις δύο εκλογικές διαδικασίες που πραγματοποιήθηκαν εκείνο το έτος, εξήχθη το συμπέρασμα πως η εκλογική βάση του κόμματος κινήθηκε προς το κέντρο και τον Ανδρέα Παπανδρέου, του οποίου βασικό σύνθημα ήταν «Όχι ψήφος στην Δεξιά».

Το τέλος του ΚΚΕ Εσωτερικού

Στο Συνέδριο που πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 1986 ήταν και ο καταλυτικός παράγοντας του ΚΚΕ Εσωτερικού. Υπερίσχυσαν οι προτάσεις για την δημιουργία ενός Αριστερού φορέα, ο οποίος επιθυμούσαν να είναι αποστασιοποιηθέν από τους κόλπους του κομμουνισμού. Κατά τη διάρκεια των διεργασιών του Συνεδρίου, 29 μέλη της Κεντρικής Επιτροπής δήλωσαν την πρόθεση τους να απέχουν από τις διεργασίες για την ίδρυση ενός νέου κομματικού οργανισμού. Έτσι, ίδρυσαν το ΚΚΕ Εσωτερικού-Ανανεωτική Αριστερά στην οποία κίνηση συμμετείχε και η πλειονότητα της ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος.

Με αυτόν τον τρόπο, τον Απρίλιο του 1987 διοργανώθηκε το ιδρυτικό συνέδριο του νέου κόμματος, με όνομα Ελληνική Αριστερά (Ε.ΑΡ.) και με Γραμματέα τον Λεωνίδα Κύρκο. Με αυτόν τον τρόπο, το ΚΚΕ Εσωτερικού προσχώρησε στην διάλυσή του το 1986 κι έλαβε τέλος το όνειρο του Ευρωκομμουνισμού.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Η δημιουργία του KKE Εσωτερικού. Στο ιδρυτικό συνέδριο κυμάτιζαν σφυροδρέπανα και ελληνικές σημαίες. Γιατί αντέδρασε ο κεντρώος Γεώργιος Μαύρος…, mixanitouxronou.gr, διαθέσιμο εδώ.
• 50 Χρόνια από την ίδρυση του ΚΚΕ Εσωτερικού, ikarianews.gr, διαθέσιμο εδώ.
• Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας Εσωτερικού, vouliwatch.gr, διαθέσιμο εδώ.