Της Ευαγγελίας Παλληκάρη,
1941: Εξαπολύεται η Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα (Unternehmen Barbarossa), κατά την οποία η ναζιστική Γερμανία εισβάλει στην ΕΣΣΔ. 158 Μεραρχίες στρατού, με δύναμη περίπου 4 εκατομμυρίων στρατιωτών –Γερμανών, Ιταλών, Ρουμάνων, Ούγγρων και Φινλανδών– επιτίθενται σε ένα μέτωπο 2.900 χιλιομέτρων που εκτείνεται από τον Αρκτικό κύκλο μέχρι τα Βαλκάνια.
To σχέδιο άρχισε να πραγματοποιείται την Κυριακή, μια μέρα σαν σήμερα, παραβιάζοντας το Σύμφωνο Μη Επιθέσεως Μολότοφ – Ρίμπεντροπ (1939) και αποτέλεσε τμήμα του Ανατολικού Μετώπου. Πήρε το όνομά της από τον Αυτοκράτορα Φρειδερίκο Μπαρμπαρόσα, βάζοντας σε εφαρμογή τον ιδεολογικό στόχο της Γερμανίας, να κατακτήσει τη δυτική Σοβιετική Ένωση για να την εποικιστεί με Γερμανούς, στο πλαίσιο της δημιουργίας του Γερμανικού Ζωτικού Χώρου με μαζική εξόντωση υπολοίπων λαών. Η λέξη Μπαρμπαρόσα είναι ιταλική και σημαίνει «αυτός που έχει κόκκινα γένια».
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη καταγεγραμμένη εισβολή της ιστορίας. Η επιχείρηση αυτή είχε διάρκεια πάνω από 5 μήνες. Θα συντρίψει τον σοβιετικό στρατό και θα εξαφανίσει τη σοβιετική αεροπορία κατά το κλασικό μοτίβο του κεραυνοβόλου πολέμου (Blitzkrieg). Πιο συγκεκριμένα, μετά τη κατάκτηση της Βεσσαραβίας και της Βόρειας Μπουκοβίνας από τους Σοβιετικούς, η Γερμανική Ανώτατη Διοίκηση ξεκίνησε να σχεδιάζει εισβολή στη Σοβιετική Ένωση τον Ιούλιο του 1940 (που έφερε την κωδική ονομασία Επιχείρηση Otto).
Το γεγονός αυτό αποτέλεσε την αρχή για το Ανατολικό Μέτωπο, κατά τη διάρκεια του οποία συγκεντρώθηκαν από τις μεγαλύτερες δυνάμεις στην πολεμική ιστορία. Το διάστημα αυτό έλαβαν χώρα ορισμένες από τις μεγαλύτερες μάχες στην ανθρώπινη πορεία, με πολλές φρικαλεότητες και αμέτρητες απώλειες, επηρεάζοντας παράλληλα την πορεία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η μη επίτευξη του στόχου της Επιχείρησης Μπαρμπαρόσα έβαλε στον «πάγο» τις επιθυμίες των Γερμανών για την επικράτηση στο Ανατολικό Μέτωπο. Στο στρατιωτικό και επιχειρησιακό κομμάτι, οι ναζί κατόρθωσαν να αποσπάσουν μερικές σημαντικές νίκες στην αρχή, καταλαμβάνοντας καίριες περιοχές των Σοβιετικών με οικονομική σημασία, αλλά φρένο μπήκε, όταν ήρθαν αντιμέτωποι στη μάχη της Μόσχας στα τέλη του ΄41. Έπειτα από αυτό ακολούθησε μια σκληρή σοβιετική αντεπίθεση που ανάγκασε τους Γερμανούς να οπισθοχωρήσουν περίπου 250 χλμ. Η εξέλιξη αυτή ξάφνιασε τόσο τους αξιωματούχους όσο και τους στρατιώτες, καθώς πίστευαν πως μέσα από μια γρήγορη και απρόσμενη επίθεση θα κατέστρεφαν τη σοβιετική άμυνα, κάτι που τελικά δεν επετεύχθη. Το Ανατολικό Μέτωπο κατέρρευσε, διότι η Βέρμαχτ δεν διέθετε πλέον τις απαραίτητες δυνάμεις, για να αντέξει την προέλαση του Κόκκινου Στρατού.
Η Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα είχε τεράστιες απώλειες για όλες τις πλευρές, με τους Σοβιετικούς να υπολογίζεται πως έχασαν γύρω στα 20 εκατομμύρια άτομα, δηλαδή το 10% του πληθυσμού τους, ανάμεσά τους και άμαχοι, ενώ περίπου 3 εκατομμύρια Γερμανοί στρατιώτες είχαν την ίδια μοίρα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα, sansimera.gr, Διαθέσιμο εδώ
- ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 22 Ιουνίου 1941: “Barbarossa”, η γερμανική επίθεση στη Σοβιετική Ένωση, militaryhistory.gr Διαθέσιμο εδώ
- Επιχείρηση «Μπαρμπαρόσα» – Η γερμανική εισβολή στη Σοβιετική Ένωση το 1941, protothema.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα, kathimerini.gr, Διαθέσιμο εδώ
