Της Αλεξίας Κυριαζοπούλου,
Στο προηγούμενο άρθρο παρακολουθήσαμε την αρχή του σκανδάλου της υπόθεσης Ντρέιφους και το πώς στοιχειοθετήθηκε η κατηγορία εναντίον του. Παρά το γεγονός πως ο Άλφρεντ Ντρέιφους ποτέ στο παρελθόν δεν είχε κινήσει τις υποψίες στους ανωτέρους του και πως ήταν υπόδειγμα στρατιωτικού, ο όμοιος γραφικός χαρακτήρας του σε γράμματα που είχαν βρεθεί ήταν αρκετός για να τον θέσει στο εδώλιο του κατηγορουμένου. Ο δικηγόρος Ντεμάνζ στην αρχή αρνήθηκε να αναλάβει την υπεράσπισή του, όταν, όμως, μελέτησε τη δικογραφία, ανακάλυψε πως δεν προέκυπτε κανένα ενοχοποιητικό στοιχείο και πείστηκε απόλυτα για την αθωότητά του. Η δίκη άρχισε στις 19 Δεκεμβρίου, στη μεγάλη αίθουσα του στρατοδικείου. Αρχικά, οι μάρτυρες κατηγορίας έπεφταν σε αντιφάσεις, έτσι τα όσα ειπώθηκαν σε βάρους του Ντρέιφους άρχισαν να καταπίπτουν το ένα πίσω από το άλλο και ο χαρακτηρισμός της προδοσίας έχανε το νόημά του.
Ύστερα από την εξέταση των μαρτύρων, η συνεδρίαση διεκόπη. Κατά τη διάρκεια αυτής της διακοπής ο Πατί ντε Κλαμ έδωσε στον πρόεδρο Μοράλ έναν σφραγισμένο φάκελο που είχε πάρει από τον Σταντέρ με εντολή του Υπουργού των Στρατιωτικών να τον υποβάλει στους δικαστές, όταν αυτοί θα είχαν αποσυρθεί από την έδρα. Οι στρατοδίκες ξανά γύρισαν στην έδρα τους και η απόφαση είχε ληφθεί. Ο Ντρέιφους ήταν ένοχος για εσχάτη προδοσία, έτσι έδειχναν τα δήθεν ντοκουμέντα του μυστικού φακέλου και αρνήθηκαν στις ικεσίες του κατηγορούμενου να παρουσιάσουν το περιεχόμενό του ενώπιον του δικαστηρίου. Ο Ντρέιφους καταδικάστηκε σε καθαίρεση του βαθμού του και σε ισόβια κάθειρξη πλήρους απομόνωσης σε στρατιωτικό φρούριο. Στις 13 Απριλίου 1895 στάλθηκε στην εξορία στο Νησί του Διαβόλου στη Γαλλική Γουιάνα.
Και ενώ όλα έδειχναν να μπαίνουν στο δρόμο τους, ένα νέο στοιχείο ήρθε στο φως που έμελλε να περιπλέξει την υπόθεση. Τον Μάρτιο του 1896 ο νέος διευθυντής της Υπηρεσίας Στατιστικής, Ζωρζ Πικάρ, παρέλαβε ένα ακόμα γράμμα, ίδιο με αυτό που χρησιμοποιήθηκε ως στοιχείο για την καταδίκη του Ντρέιφους, αυτή τη φορά πιο αποκαλυπτικό. Πάνω του αναγράφονταν τα στοιχεία κάποιου Γάλλου ταγματάρχη εκτός από αυτό ο γραφικός χαρακτήρας ήταν ίδιος με αυτόν του Άλφρεντ Ντρέιφους, μόνο που ήταν πρακτικά αδύνατον να το έχει γράψει αυτός, καθώς ήταν έγκλειστος. Ο Πικάρ διάταξε αμέσως την έναρξη ανακρίσεων και έφτασε στον πραγματικό συντάκτη και των δύο επιστολών ήταν ο ουγγρικής καταγωγής Φέρντιναντ Εστερχάζι, όμως εξαιτίας των ισχυρών διασυνδέσεων έμεινε μακριά από το στρατοδικείο. Δύο χρόνια αργότερα, τον Αύγουστο του 1898, αποκαλύφθηκε η απάτη του συνταγματάρχη Ζοζέφ Ανρί. Η επιστολή που με βάση αυτή καταδικάστηκε ο Ντρέιφους ήταν πλαστή και ο Ανρί παραδέχθηκε την πλαστογράφησή της και λίγο καιρό αργότερα αυτοκτόνησε, ενώ ο έτερος ένοχος, Εστερχάζι, διέφυγε στο Λονδίνο.
Κατά τη διάρκεια αυτών των γεγονότων, ο Εμίλ Ζολά δημοσίευσε στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας L’ Aurore το γνωστό του έργο «Κατηγορώ» παίρνοντας ξεκάθαρα θέση υπέρ του Ντρέιφους. Η Γαλλική κοινωνία διχάστηκε. Οι εξελίξεις αυτές οδήγησαν την κυβέρνηση να απευθύνει αίτηση στο εφετείο για αναθεώρηση της δίκης, το 1899. Ο Ντρέιφους οδηγείται στο πολεμικό συμβούλιο, ενώ το σκάνδαλο ήταν τόσο μεγάλο που οδήγησε στην πτώση της κυβέρνησης. Τον Ιούνιο του 1899 ο Ντρέιφους επέστρεψε από την εξορία για να παρευρεθεί σε μια νέα δίκη στην πόλη Ρεν. Η απόφαση και πάλι ήταν καταδικαστική αλλά με ελαφρυντικά και οχτώ χρόνια μετά το 1906 απαλλάσσεται από κάθε κατηγορία, μετά από προσωπικό του αγώνα για να αποδείξει την αθωότητά του. Η Γαλλική Βουλή ψήφισε νόμο με τον οποίο αποκατέστησε πλήρως το όνομά του, αφού τιμήθηκε με το μετάλλιο της λεγεώνας της τιμής και κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου διοίκησε μια φάλαγγα πυρομαχικών ως αντισυνταγματάρχης. Πέθανε στις 12 Ιουλίου 1935, στο Παρίσι, στα 76 του χρόνια.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Εμίλ Ζολά (1990), Κατηγορώ, μτφ Οθ. Αργυρόπουλος, Εκδόσεις Δαμιανός
- Συλλογικό έργο (2011), ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΔΙΚΕΣ – Η ΔΙΚΗ ΤΟΥ ΝΤΡΕΥΦΟΥΣ, Εκδόσεις Ελευθεροτυπία
