Της Αριάδνης- Παναγιώτας Φατσή,
Η διδασκαλία της διαλεκτικής ήταν η κορυφή της εκπαιδευτικής διαδικασίας που προτείνεται στην πλατωνική Πολιτεία για τους φιλοσόφους βασιλείς. Κι όμως, όπως περιγράφει ο συγγραφέας του βιβλίου που παρουσιάζουμε σήμερα, στις μέρες μας η έννοια αντιμετωπίζεται με κάποια καχυποψία. Αυτό ακριβώς έρχεται να ανατρέψει ο συγγραφέας του βιβλίου, με μια νέα ιστορική και φιλοσοφική οπτική.
Η συγγραφική είσοδος σε πνευματικά υψηλές έννοιες, οι οποίες δεσπόζουν πάνω από τα ανθρώπινα μέτρα, οφείλει να διέπεται από ωριμότητα και έντονη ενσυναίσθηση, αποφεύγοντας παγίδες χαρακτηρισμού και υποτίμησης του έργου. Στο βιβλίο Το διαλεκτικό νήμα: Ιστορικοφιλοσοφικές δοκιμές ο Φώτης Τερζάκης πραγματεύεται την υψηλή τέχνη της διαλεκτικής πολυεπίπεδα, προσφέροντας ένα πολύτιμο οδηγό γνωριμίας και περιήγησης της έννοιας αυτής, από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα. Το βιβλίο κυκλοφόρησε το τρέχον έτος από τις Εκδόσεις Αλεξάνδρεια σε επιμέλεια του Κώστα Λιβιεράτου.
Ο Φώτης Τερζάκης κατάγεται από την πόλη της Πάτρας και έκανε τα πρώτα του βήματα στον κινηματογράφο και τη μουσική. Ίδρυσε τις εκδόσεις Praxis to 1982, ενώ τα επόμενο χρόνια εργάστηκε με ακάματο ζήλο στον κόσμο των εκδόσεων. Το 2005 ίδρυσε το Κέντρο Διαπολιτισμικών Σπουδών στο οποίο διδάσκει Φιλοσοφία, Αισθητική και Συγκριτική Θρησκειολογίας. Δοκίμια και κριτικές του έχουν εκδοθεί στην Καθημερινή, την Αυγή, καθώς και το περιοδικό «Διαβάζω». Στα επιτεύγματά του εντάσσεται και η διδασκαλία Μετάφρασης Φιλοσοφίας στο Αγλικό Τμήμα του Ευρωπαϊκού Κέντρου Μετάφρασης, ενώ οι μεταφράσεις και το πλούσιο συγγραφικό του έργο έχουν μεγάλη απήχηση στο κοινό.
Το τελευταίο του πνευματικό τέκνο διαρθρώνεται σε δύο υποενότητες, πραγματευόμενες τα περιεχόμενα της έννοιας της διαλεκτικής, πάντα μέσα από έννοιες που ενυπάρχουν στα δοκίμια, από τα οποία αποτελείται. Στο πρώτο μέρος ο συγγραφέας εξετάζει τη διαλεκτική υπό το πρίσμα της δυτικής σκέψης, ενώ στο δεύτερο μέρος την παρατηρεί μέσα από την ιστορία και τη σχέση της με τη φαινομενολογία, τη φιλοσοφία της επιστήμης και τον αμερικανικό πραγματισμό.
Το πρώτο μέρος ασχολείται με το ταξίδι των ιδεών της διαλεκτικής μέσα από τη δαιδαλώδη πορεία της σκέψης του Δυτικού Πολιτισμού. Στο σημείο αυτό, η υψηλή αυτή έννοια απέχει αρκετά στάδια από αυτή που σήμερα έχει σταθεροποιηθεί στα στεγανά που γνωρίζουμε. Ο αναγνώστης πραγματοποιεί σε αυτή την ενότητα ένα ιστορικό ταξίδι στα χνάρια της διαλεκτικής, ξεκινώντας από τον Πλάτωνα και τους Στωικούς, και φτάνει ως τον Χέγκελ και τα μεταμαρξιστικά ρεύματα του εικοστού αιώνα, στα πλαίσια των οποίων πολλοί θεωρούν ότι περιορίζεται η διαλεκτική στη σύγχρονη εποχή. Η ιστορική αυτή αναδρομή πλαισιώνει αποτελεσματικά το μεγαλύτερο σε έκταση δεύτερο μέρος, στο οποίο συνδέει την ιστορία με την εξέλιξη της φιλοσοφίας και της διαλεκτικής σχέσης.
Τα δοκίμια που συνθέτουν το δεύτερο μέρος σφυγμομετρούν την ένταση της τέχνης της διαλεκτικής στα χωροχρονικά πλαίσια της Ιστορίας, περνώντας μέσα από την αέναη σοφία του Θουκιδίδη, του Ιμπν Χαλντούν του Ρουσσώ, του Νίτσε και άλλων ακόμη σπουδαίων διανοητών στα διάβα των αιώνων. Στη διαδρομή αυτή, ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή μέσα από τις διαλεκτικές σχέσεις με το καίριο ζήτημα της θρησκείας, της συνείδησης, της αντίληψης της Ιστορίας, αλλά και της ίδιας της Φιλοσοφίας, πάντα στο πλαίσιο των ιστορικών συνθηκών που γέννησαν διαχρονικά κάθε θεωρία και προβληματισμό. Η συλλογιστική πορεία του συγγραφέα θέτει διλήμματα, τα οποία ο ταραχώδης εικοστός αιώνας έθεσε επί τάπητος πάνω στο αντικείμενο της διαλεκτικής, αλλά και εκφράζει την ανάγκη για φιλοσοφική ερμηνεία στο σήμερα, οπότε το μέλλον διαγράφεται ζοφερό και η αγωνία κατακλύζει κάθε σκεπτόμενο άτομο.
Το βιβλίο προσφέρει απλόχερα το εισιτήριο για μια πορεία ενίοτε δύσβατη, αλλά συχνά και λυτρωτική, η οποία εισάγει τον αναγνώστη στη μαγεία της ευγενούς επιστήμης της διαλεκτικής, αλλά και δημιουργεί πλήθος σκέψεων για τη φιλοσοφία στο σήμερα. Η γλώσσα του βιβλίου ακολουθεί το περιεχόμενό του, πλήρης νοημάτων και εκφραστικών μέσων, αλλά, παρ’όλα αυτά, όχι δυσπρόσιτη στον ενδιαφερόμενο και προβληματιζόμενο αναγνώστη. Το βιβλίο συστήνεται ανεπιφύλακτα για τον μελετητή της Φιλοσοφίας, αλλά και για άλλες πολλές ειδικότητες που εφάπτονται των ζητημάτων που πραγματεύεται.
