Του Ιωάννη Μολλά,
Η οσφυαλγία ή, εκλαϊκευμένα, το λουμπάγκο, όπως την γνωρίζουμε οι περισσότεροι, αναφέρεται στην κατάσταση κατά την οποία ο ασθενής βιώνει έντονο πόνο στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης, δηλαδή στην περιοχή που αναγνωρίζουμε ως «μέση». Είναι σύμπτωμα και όχι ασθένεια, το οποίο μπορεί να οφείλεται σε ένα μεγάλο εύρος παραγόντων και εκδηλώνεται εξαιρετικά συχνά, ιδίως στις μεγαλύτερες ηλικίες, δίχως αυτό να αποκλείει την εμφάνισή της σε νεαρά άτομα. Με σχεδόν 8 στους 10 ανθρώπους να έχουν βιώσει στη ζωή τους έστω και μια περίπτωση οσφυαλγίας, είναι λογικό να προκαλεί το ενδιαφέρον στην ιατρική κοινότητα και η πλειονότητα των ορθοπεδικών χειρουργών να είναι εξοικειωμένη με αυτήν.
Ωστόσο, αξίζει να αναφερθεί πως συχνά ο όρος οσφυαλγία μπορεί να υπερκαλύπτει τον όρο ισχιαλγία (ή οσφυϊκή ριζοπάθεια), η οποία αναφέρεται στον πόνο ο οποίος αφορά ένα από τα δύο κάτω άκρα και ευθύνεται σε πίεση, η οποία ασκείται κατά την οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης στο ισχιακό νεύρο, το μεγαλύτερο νεύρο του σώματος, που δίνει πληθώρα κλάδων για νεύρωση μυών που επιτελούν λειτουργίες χρήσιμες στην καθημερινότητά μας. Ποιοι, λοιπόν, είναι οι λόγοι που προκαλούν την ισχιαλγία, πώς γίνεται η διάγνωσή της και πώς μπορούμε να την καταπολεμήσουμε;
Ξεκινώντας, αξίζει να αναλύσουμε το αίτιο που την προκαλεί. Αυτό δεν είναι άλλο παρά η πίεση που μπορεί να ασκείται στο ισχιακό νεύρο από διάφορους παράγοντες. Εξαιτίας αυτής της πίεσης, ο ασθενής βιώνει έντονο πόνο σε ένα από τα δύο του κάτω άκρα, ο οποίος μπορεί να εκδηλώνεται σε οποιοδήποτε σημείο του ποδιού. Αυτό συμβαίνει επειδή το ισχιακό νεύρο αποσχίζεται στην περιοχή του μηρού και δίνει δύο κλάδους: το κοινό περονιαίο και το κνημιαίο νεύρο, υπεύθυνα για το μεγαλύτερο μέρος της νεύρωσης των ποδιών μας.
Αυτή η πίεση που ασκείται έχει ως αποτέλεσμα την εκδήλωση διάφορων συμπτωμάτων. Μερικά από αυτά περιλαμβάνουν πόνο σε περιοχές της πλάτης (οσφυϊκή μοίρα σπονδυλικής στήλης), στον γλουτό, τον μηρό και στη γάμπα. Ο πόνος μπορεί να είναι από διαπεραστικός, σαν ηλεκτροπληξία, ως ήπιος, σαν τσίμπημα. Ακόμη, κοινό σύμπτωμα της ισχιαλγίας αποτελεί το τοπικό μούδιασμα της περιοχής. Λόγω των διάφορων διακλαδώσεων του ισχιακού νεύρου, είναι δυνατόν μια περιοχή να πονάει αρκετά, ενώ μια άλλη να μην αισθάνεται τίποτα. Συχνό σύμπτωμα αποτελεί και η μυϊκή αδυναμία, η οποία αξιοποιείται και ως τρόπος διάγνωσης της κατάστασης αυτής.
Αξίζει να υπογραμμιστεί πως οι παράγοντες οι οποίοι προκαλούν την ισχιαλγία ποικίλουν και μπορεί να είναι πολυπαραγοντικοί. Η ισχιαλγία σχετίζεται με τη δισκοκήλη (90% των περιπτώσεων) και την εκφυλιστική νόσο του δίσκου, ενώ πολλές φορές αποδίδεται σε σπονδυλική ή τρηματική στένωση ή ακόμη και σε περιπτώσεις οστεοαρθρίτιδας. Επίσης, τη συμπίεση του ισχιακού νεύρου μπορούν να προκαλέσουν τραυματισμοί και κακώσεις, όγκοι και κύστες. Μέχρι και περιπτώσεις εγκυμοσύνης ενδεχομένως να επιδράσουν αρνητικά τις περιπτώσεις ισχιαλγίας. Λόγω των ποικίλων καταστάσεων που την προκαλούν, είναι ευρέως διαδεδομένη και, σύμφωνα με τα στατιστικά, το 40% των ανθρώπων στις ΗΠΑ την παρουσιάζουν έστω και μια φορά στη ζωή τους.
Η ισχιαλγία μπορεί να διαγνωστεί με διάφορες μεθόδους, οι οποίες στηρίζονται τόσο στην εκτίμηση της νευρολογικής κατάστασης όσο και στη δυσκολία πραγματοποίησης διαφόρων κινήσεων των κάτω άκρων. Αναλυτικότερα, ο ειδικός ιατρός μπορεί να διαγνώσει έναν ασθενή με ισχιαλγία μέσα από ένα σύνολο ασκήσεων στις οποίες τον υποβάλλει. Αυτές περιλαμβάνουν περπάτημα, το οποίο διαφοροποιείται στους πάσχοντες, ανύψωση των κάτω άκρων ενώ ο ασθενής βρίσκεται σε ξαπλωτή θέση και άλλες δοκιμασίες ευλυγισίας. Στη νευρολογική εκτίμηση αξιοποιούνται μέθοδοι όπως αξονική και μαγνητική τομογραφία ή μυελόγραμμα.
Περνώντας στην αντιμετώπιση αυτού του συχνότατου κλινικού προβλήματος, είναι απαραίτητο να λάβουμε υπόψιν μας πως η θεραπεία του εξαρτάται από το πόσο οξεία είναι η ισχιαλγία. Στις περισσότερες περιπτώσεις, απαιτείται ειδική φυσικοθεραπεία για την αποκατάσταση των κάτω άκρων και τη σωστή λειτουργία τους. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τους συνηθέστερους τύπους ισχιαλγίας είναι τα μυοχαλαρωτικά και αναλγητικά. Ωστόσο, σε περιπτώσεις που ο πόνος ανάγεται σε οίδημα στην περιοχή του νεύρου που προκαλείται από μόλυνση, μπορούν να χορηγηθούν κατάλληλα αντιβιοτικά φάρμακα. Τέλος, σε περιπτώσεις κακοήθειας, μπορεί να χρησιμοποιηθεί κάποια επεμβατική μέθοδος για την αφαίρεση του όγκου και στη συνέχεια να χρησιμοποιηθούν κατάλληλες φυσικοθεραπευτικές ασκήσεις για την αποκατάσταση του ασθενούς.
Συνοψίζοντας, μπορούμε να συμπεράνουμε πως ακόμη και μια τόσο κοινή παθολογική κατάσταση, όπως είναι ο πόνος στα πόδια, μπορεί να έχει μία πλούσια αιτιοπαθογένεια με νευρολογικά αίτια. Η ισχιαλγία δεν είναι μια κατάσταση η οποία πρέπει να αμελείται ή να παραβλέπεται ως κάτι το απλό και σίγουρα πρέπει να συμβουλευόμαστε τους ειδικούς ιατρούς για το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Lumbosacral Plexopathy, ΝΙΗ. Διαθέσιμο εδώ
- Sciatica, Cleveland Clinic. Διαθέσιμο εδώ
- Sciatica, Mayo Clinic. Διαθέσιμο εδώ
