Της Ελένης Καραγιάννη,
Ως Έλληνες μεγαλώσαμε με το attitude να εξιδανικεύουμε την ιστορία μας, να τιμάμε τις θυσίες, την ευφυΐα, την ευρηματικότητα και τις πολεμικές στρατηγικές των προγόνων μας. Από το δημοτικό, ακόμα, αφιερώνονται πολλές διδακτικές ώρες στη Μυθολογία, αρχικά, και στην Ιστορία, μετέπειτα. Πράγματι, πολλοί από εμάς σίγουρα θυμόμαστε πως ο Ηρακλής ή ο Θησέας πέτυχαν κάποιους άθλους, θυμόμαστε τον Οδυσσέα να γυρίζει στην Ιθάκη, θυμόμαστε τη Μήδεια, τις Σειρήνες, τον Κύκλωπα. Αλλά τι ξέρουμε πραγματικά για αυτά; Μπορούμε να θεωρούμε πως αυτές οι γνώσεις που έχουμε αντικατοπτρίζουν την «πραγματικότητα της μυθολογίας»; Η απάντηση είναι, μάλλον, όχι. Θα μπορούσε εύλογα να αναρωτηθεί κανείς αν αξίζει να γνωρίζουμε αυτή την «πραγματικότητα» και, μάλλον, όλοι το είχαμε αναρωτηθεί, όταν αποστηθίζαμε μύθους και ιστορικά γεγονότα πίσω στα σχολικά χρόνια. Αν θέλετε να βρείτε την απάντηση σε αυτό το ερώτημα, ο “The Mythologist” είναι εδώ για εσάς. Αν γνωρίζετε την απάντηση σε αυτό το ερώτημα, ο “The Mythologist” είναι εδώ, για να επιβεβαιώσει την ήδη υπάρχουσα σκέψη σας και να την εμπλουτίσει ακόμα περισσότερο.
Το διαδικτυακό όνομα “The Mythologist” και η ιδέα πίσω από αυτό ανήκει στον αρχαιολόγο και συγγραφέα Κωνσταντίνο Λουκόπουλο. Ο Κωνσταντίνος αποφάσισε κάποια στιγμή, το 2020, να μεταδώσει τις γνώσεις του και, κυρίως, το πάθος του για την αρχαιολογία και τη μυθολογία στο ευρύ κοινό. Έτσι, χρησιμοποίησε με έξυπνο τρόπο τις ιντερνετικές πλατφόρμες, τα social media και τον εγκλεισμό της καραντίνας και κατάφερε να δημιουργήσει κανάλι στο YouTube που πλέον έχει χιλιάδες ακόλουθους.
Τι ακριβώς κάνει; Λέει ιστορίες. Βασικά, λέει τις ιστορίες, τις ιστορίες της αρχαιότητας, τις ιστορίες της ελληνικής μυθολογίας, χωρίς να σταματά εκεί. Λέει ιστορίες και για τις ιστορίες που λέει: γιατί αυτή η ιστορία κατέληξε έτσι, γιατί την έχουμε μάθει διαφορετικά, τι σημαίνει για τη σημερινή κοινωνία, τι μας δείχνει για τον τότε πολιτισμό, τι μπορώ να αποκομίσω διαβάζοντάς τη; Αυτά και άλλα πολλά είναι από τα βασικά ερωτήματα που θα σας απαντηθούν αν δώσετε λίγο χρόνο στον Κωνσταντίνο.
Το σημαντικό είναι, όμως, ότι δεν τα «λέει» απλώς επειδή τα πιστεύει, τα λέει επειδή τα γνωρίζει, επειδή αυτές οι ιστορίες είναι οι πλέον επικρατούσες επιστημονικές αλήθειες αναφορικά με την αρχαιότητα. Οτιδήποτε αναφέρει δεν το βγάζει από το μυαλό του ούτε το αναπαράγει επειδή κάπου το άκουσε, αλλά πίσω του κρύβεται μια σπουδαία επιστημονική δουλειά και ένας σπουδαίος ερευνητικός νους. Ο ίδιος αναφέρει σε συνέντευξή του στον Γρηγόρη Αρναούτογλου πως οι βασικές του πηγές είναι τα ίδια τα αρχαία κείμενα, τα ποιήματα, οι μύθοι, οι τοιχογραφίες, αλλά και οι σκέψεις που καταγράφηκαν από τους μελετητές των αρχαίων κειμένων. Και όλα αυτά απαντούν στην απορία αν μπορούμε να εμπιστευτούμε τα λεγόμενά του.
Με μια γρήγορη ματιά στο βιογραφικό του, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι ο Κωνσταντίνος μιλά από μια επιστημονική σκοπιά χωρίς καμία πηγαία ανάγκη να φανεί, να γίνει διάσημος ή να τον θαυμάσουν. Ο Κωνσταντίνος είναι αρχαιολόγος, απόφοιτος του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου, με μεταπτυχιακές σπουδές και μια εκκρεμή διατριβή σχετική με την πρώιμη αρχαία ελληνική τέχνη και μυθολογία. Πλέον, στο βιογραφικό του επιτρέπεται να προστεθεί και η ιδιότητα του «συγγραφέα», μιας και έχει ήδη εκδώσει, παρόλο το νεαρό της ηλικίας του, δύο βιβλία με τίτλο Για όλα υπάρχει ένας μύθος και Εγχειρίδιο Μυθικών Πλασμάτων, καθώς και μια παιδική μυθολογική σειρά Μύθοι στο Τσεπάκι, που κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Κάκτος.
Ο Κωνσταντίνος, ουσιαστικά, λειτουργεί σαν μία εγκυκλοπαίδεια, ή, καλύτερα, σαν έναν σχολιαστή εγκυκλοπαίδειας. Αυτό που κάνει δεν είναι απλώς να αναφέρει γεγονότα. Αυτό εξάλλου, το κάνουν και τα ντοκιμαντέρ και τα ιστορικά βιβλία. Εκείνος έρχεται να προσθέσει στην ερμηνεία, την αντανάκλαση, την αλληλουχία και τον φιλοσοφικό στοχασμό αναφορικά με τη μυθολογία και τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Μπορεί να ασχολείται με γεγονότα και πρόσωπα που, σε άλλους λίγο σε άλλους περισσότερο, μας είναι γνωστά, όπως οι Θεοί του Ολύμπου, ή η Μέδουσα, και το πώς ο Οδυσσέας ξεγέλασε τον Κύκλωπα, αλλά ο τρόπος που το κάνει και αυτά που μας προσφέρει είναι, μάλλον, πρωτόγνωρα.
Ειδικά στο πρώτο του βιβλίο, Για όλα υπάρχει ένας μύθος, αναδεικνύεται πως δεν τον απασχολεί καθόλου να μας μεταφέρει, απλώς, τις γνώσεις του. Αυτό θα μπορούσε να το κάνει και ως καθηγητής ή ιστορικός. Αντίθετα, προσπαθεί να μας φωτίσει τη σύνδεση της σύγχρονης πραγματικότητας με την αρχαία, αλλά και την… «αποσύνδεση». Συγκεκριμένα, σε συνέντευξή του σε ερώτηση σχετικά με την αρχαιότητα και τη στάση της απέναντι στην ομοφυλοφιλία, αναφέρει πως το να προσπαθούμε να εξηγήσουμε την αρχαιότητα με σύγχρονους όρους είναι εκ φύσεως προβληματικό. Μάλιστα, εκείνος θεωρεί πως δεν θα έπρεπε να μαθαίνουμε ιστορία και να ερευνούμε με μόνο στόχο το να αποδείξουμε τις δικές μας πεποιθήσεις ή να απορρίψουμε των άλλων βάσει της «αυθεντίας» που περικλείει την αρχαία σκέψη, σκοπός είναι να το κάνουμε επειδή πραγματικά μας ενδιαφέρει. Το συγκεκριμένο βιβλίο, μάλιστα, είναι δομημένο με τρόπο που να γίνεται ξεκάθαρη η αναφορά στα σύγχρονα μοτίβα σκέψης και, πολλές φορές, αχνοφαίνονται φιλοσοφικά στοιχεία ποικίλλου περιεχομένου (π.χ. φιλία, πόλεμος, θάνατος, πλούτος κ.ά.).
To Για όλα υπάρχει ένας μύθος αποτελεί εξαιρετικό ιχνογράφημα των αρχαίων ηρώων ως ανθρώπων που, κάλλιστα, θα μπορούσαν να ζουν στη σημερινή εποχή, και δη, στη σημερινή Ελλάδα. Διαβάζοντάς το ερχόμαστε αντιμέτωποι με διάφορες έκδηλες συμπεριφορές και συναισθήματα που μας αποδεικνύουν ότι, μάλλον, δεν έχουν αλλάξει πολλά στον ανθρώπινο εγκέφαλο από τότε. Ακόμα ψάχνουμε εξηγήσεις για τη ζωή και τις αποδίδουμε σε κάτι ανώτερο, ακόμα ζηλεύουμε, προσπαθούμε να κερδίσουμε μάχες, επιζητούμε την επιβράβευση, αγαπάμε και μισούμε. Στους μύθους που παρουσιάζονται μπορούμε να δούμε αντανακλάσεις της εποχής μας, της παλαιότερης εποχής και, μάλλον, και της μελλοντικής, μπορούμε να κάνουμε προβλέψεις, να κάνουμε αλλαγές βάσει αυτών, να αναρωτηθούμε, να συγχωρήσουμε τους εαυτούς μας και την κάθε γενιά που καταλήγει να γίνεται αποδιοπομπαίος τράγος, μπορούμε να δούμε τους εαυτούς μας μέσω των προγόνων μας και τους απογόνους μας μέσα από εμάς και αυτό είναι, ίσως, το πιο σημαντικό πλεονέκτημα του να γνωρίζεις Ιστορία. Αξίζει, λοιπόν, να πούμε ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Mythologist, στον Κωνσταντίνο, όχι μόνο επειδή μας θύμισε πράγματα ή μας τα έμαθε εκ νέου, αλλά επειδή μας άλλαξε τη στάση απέναντι σε αυτά. Στο τέλος, αυτό έχει σημασία: να θέλουμε να μάθουμε κάτι, όχι επειδή πρέπει, αλλά επειδή μας αρέσει.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Κωνσταντίνος Λουκόπουλος στο The 2Night Show, youtube.com, διαθέσιμο εδώ.
