Του Ελευθέριου Χονδρού,
Το Υπουργείο Εσωτερικών της Πολωνίας εισήγαγε εκ νέου μια ζώνη αποκλεισμού κατά μήκος περίπου 60 χιλιομέτρων των συνόρων της με τη Λευκορωσία το πρωί της Πέμπτης, ένας περιορισμός που θα διαρκέσει αρχικά έως και 90 ημέρες. Αυτός ο νέος κανονισμός επηρεάζει σημαντικά την πρόσβαση στα μέσα ενημέρωσης, τις ανθρωπιστικές προσπάθειες και τις τοπικές κοινότητες.
Οι εργαζόμενοι στα ΜΜΕ και οι ανθρωπιστικές οργανώσεις μπορούν να εισέλθουν στην περιοχή μόνο με ρητή άδεια από τη Συνοριακή Φρουρά. Αυτή η απαίτηση περιορίζει ουσιαστικά την ικανότητα αυτών των ομάδων να βοηθούν μετανάστες, οι οποίοι βρίσκονται συχνά σε δεινή κατάσταση, όπως είναι άρρωστοι ή απωθημένοι από τις πολωνικές αρχές. Η νεκρή ζώνη εκτείνεται κυρίως σε 200 μέτρα από τα σύνορα, αλλά εκτείνεται έως και 2 χιλιόμετρα σε ορισμένες περιοχές, συμπεριλαμβανομένου του Εθνικού Πάρκου Bialowieza. Αρχικά, η Κυβέρνηση πρότεινε μια ευρύτερη ζώνη, έως και 5 χιλιόμετρα σε ορισμένες τοποθεσίες, αλλά αντιμετώπισε ουσιαστική αντίδραση από ντόπιους και ακτιβιστές. Οι δημόσιες διαβουλεύσεις οδήγησαν σε μια μειωμένη έκδοση που κρίθηκε «η ελάχιστη απαραίτητη».
Κάτοικοι της περιοχής και ακτιβιστές έχουν εκφράσει ανησυχίες για τον αντίκτυπο της ουδέτερης ζώνης στην καθημερινή ζωή, τον τουρισμό και την ικανότητα παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας. Ο Rafal Kowalczyk, βιολόγος και επικεφαλής του Ινστιτούτου Έρευνας Θηλαστικών στην Πολωνική Ακαδημία Επιστημών, τόνισε αυτές τις προκλήσεις, δηλώνοντας ότι η ουδέτερη ζώνη περιπλέκει τη ζωή των ντόπιων και αποτρέπει τους τουρίστες, ενώ παρεμποδίζει τις προσπάθειες βοήθειας για τους μετανάστες.
Ο Πρωθυπουργός Donald Tusk υπερασπίζεται τη ζώνη αποκλεισμού ως απαραίτητη για την εθνική ασφάλεια. Επισημαίνει την αύξηση των μεταναστών που προσπαθούν να εισέλθουν στην Ε.Ε. μέσω των συνόρων Λευκορωσίας – Πολωνίας, αποδίδοντας αυτή την εισροή σε ενορχηστρωμένες προσπάθειες Ρωσίας και Λευκορωσίας, ως μέρος ενός υβριδικού πολέμου εναντίον της Δύσης. Ο Tusk τόνισε την ανάγκη προστασίας της Πολωνίας, αναφέροντας ένα περιστατικό σύμφωνα με το οποίο ένας στρατιώτης δέχτηκε θανάσιμη επίθεση από μετανάστη. Ο Tusk υποβάθμισε, επίσης, την ανθρωπιστική πτυχή, υποστηρίζοντας ότι πολλοί από τους μετανάστες δεν είναι γνήσιοι πρόσφυγες, αλλά μάλλον οργανωμένες ομάδες επιθετικών νεαρών ανδρών. Επιμένει ότι η νεκρή ζώνη είναι ένα απαραίτητο μέτρο για τον περιορισμό αυτής της απειλής.
Οι ανθρωπιστικές οργανώσεις υποστηρίζουν ότι η Πολωνία πρέπει να τηρεί το διεθνές δίκαιο και να επιτρέπει στους μετανάστες να υποβάλουν αίτηση για άσυλο. Σύμφωνα με την Grupa Granica, η σημερινή Kυβέρνηση έχει πραγματοποιήσει πάνω από 4.000 απωθήσεις στα σύνορα, αποτρέποντας τις παράνομες εισόδους χωρίς τη δέουσα διαδικασία για τους αιτούντες άσυλο. Η ζώνη αποκλεισμού δεν είναι πρωτοφανής. Η προηγούμενη Kυβέρνηση, με επικεφαλής το κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS), εισήγαγε ένα παρόμοιο μέτρο το 2021, στο αποκορύφωμα της μεταναστευτικής κρίσης. Αυτή η παλαιότερη ζώνη αποκλεισμού αντιμετώπισε κριτική από τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένου του Πολωνού Διαμεσολαβητή Adam Bodnar. Το Ανώτατο Δικαστήριο της Πολωνίας τελικά αθώωσε τους δημοσιογράφους που κατηγορήθηκαν για την είσοδο στη ζώνη, κρίνοντάς την υπερβολικά ευρεία και άδικα περιοριστικά των δημοσιογραφικών καθηκόντων.
Η αντίθεση του κοινού στην επανεισαχθείσα νεκρή ζώνη υπήρξε έντονη. Διαμαρτυρίες πραγματοποιήθηκαν στις 4 Ιουνίου σε όλη την Πολωνία, με ντόπιους στη συνοριακή περιοχή να πραγματοποιούν «πολιτικό περίπατο» στις ζώνες που σύντομα θα περιοριστούν. Στη Βαρσοβία, ακτιβιστές διαδήλωσαν κατά τη διάρκεια πορείας που οργάνωσε ο Tusk ενόψει των εκλογών για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η επαναφορά της ζώνης αποκλεισμού κατά μήκος των συνόρων της Πολωνίας με τη Λευκορωσία υπογραμμίζει την περίπλοκη αλληλεπίδραση μεταξύ των ανησυχιών για την εθνική ασφάλεια και των ανθρωπιστικών υποχρεώσεων. Ενώ η Kυβέρνηση υποστηρίζει την αναγκαιότητα της ζώνης για προστασία από αντιληπτές απειλές, οι επικριτές τονίζουν τις αρνητικές επιπτώσεις στις τοπικές κοινότητες, τον τουρισμό και την ικανότητα παροχής ουσιαστικής βοήθειας σε ευάλωτους μετανάστες. Καθώς η Πολωνία αντιμετωπίζει αυτές τις προκλήσεις, ο αντίκτυπος της ουδέτερης ζώνης στα ανθρώπινα δικαιώματα και την περιφερειακή σταθερότητα παραμένει ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Poland reintroduces exclusion zone on Belarus border amid migration crisis, NFP, διαθέσιμο εδώ
- POLAND REINTRODUCES BORDER EXCLUSION ZONE WITH BELARUS, CITING MIGRANT SURGE, Βalkan Insight, διαθέσιμο εδώ
- Poland To Reintroduce Buffer Zone At Belarusian Border On June 13, RFE, διαθέσιμο εδώ
