Tου Μάρκου Ζουζούνη,
«Δεν μπορώ να προσποιηθώ ότι δε συνέβη τίποτα». Με αυτά τα λόγια προσπάθησε να δικαιολογήσει ο Γάλλος πρόεδρος την απόφασή του, για τη διάλυση της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης και την προκήρυξη εκλογών. Το διάγγελμά του, το βράδυ της Κυριακής των Ευρωεκλογών, συνέλαβε εξαπίνης τόσο τους οπαδούς του, όσο και την άσπονδη αντίπαλό του, και νικήτρια της αναμέτρησης, Marine Le Pen. Πριν καλά καλά ολοκληρώσει τον γύρο του θριάμβου, το κόμμα της, «Εθνική Συσπείρωση» (RN), σύρεται σε μια ακόμη εκλογική μάχη, μάλιστα σε διάστημα μόλις τριών εβδομάδων.
Σε αυτό το στοιχείο του αιφνιδιασμού φαίνεται να στοιχηματίζει πλέον ο Macron, ο οποίος είδε το κόμμα του να τερματίζει δεύτερο, με διαφορά 16 ποσοστιαίων μονάδων. Σύμφωνα με Γάλλους πολιτικούς αναλυτές, ο Γάλλος Πρόεδρος ελπίζει πως δίνοντας τώρα την ευκαιρία στην άκρα δεξιά να μετρήσει τις δυνάμεις της σε εθνικό επίπεδο, ίσως ανακόψει την πορεία της Le Pen προς το Μέγαρο των Ηλυσίων. Σύμμαχο σε αυτό έχει και το γαλλικό εκλογικό σύστημα, το οποίο επιτάσσει ότι οι κοινοβουλευτικές εκλογές διενεργούνται σε δύο γύρους, με τους υποψήφιους να πρέπει να εξασφαλίσουν το 50% των ψήφων για να εκλεγούν στην περιφέρεια τους. Το σύστημα αυτό παραδοσιακά ευνοεί κεντρώους υποψηφίους, οι οποίοι συνήθως καταφέρνουν να συγκεντρώσουν συμμαχίες στον δεύτερο γύρο εκλογής, δυσχεραίνοντας τα άκρα.
Βέβαια, αυτό δε φαίνεται να αποτελέσει ικανή τροχοπέδη για το κόμμα της Le Pen, τα στελέχη του οποίου έσπευσαν να δηλώσουν ως στόχο τους την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών, γεγονός που θα τους έδινε τη δυνατότητα να επιβάλλουν τον 28χρονο επικεφαλής τους, Jordan Bardella, ως πρωθυπουργό. Σε αυτό ακριβώς το σενάριο εστιάζεται το μεγάλο πολιτικό ρίσκο του Emanuelle Macron. Σε μια τέτοια περίπτωση, η κυβέρνηση υπό τον ακροδεξιό πρωθυπουργό, θα αναλάμβανε την ευθύνη για την εσωτερική πολιτική (φορολογία, εργασιακά, δικαιώματα κλπ.), ενώ ο Πρόεδρος θα παρέμενε υπεύθυνος για τους τομείς τις εξωτερικής και ευρωπαϊκής πολιτικής και της άμυνας. Αυτή η «συγκατοίκηση», αν και πολιτικά άβολη για τον ίδιο, ο Macron ελπίζει να καταδείξει την αδυναμία της άκρας δεξιάς να παράξει ουσιαστική πολιτική και να κυβερνήσει τη χώρα. Στην ουσία, οι αναλυτές εκτιμούν ότι ο Γάλλος Πρόεδρος εμφανίζεται διατεθειμένος να «θυσιάσει» την κυβέρνησή του και τον εκλεκτό του Πρωθυπουργό, Gabriel Attal, προκειμένου να ναρκοθετήσει την πορεία της Le Pen στην προεδρεία.
Φυσικά, το πιθανότερο σενάριο για τις προσεχείς εκλογές θα ήταν, κανένα κόμμα να μην καταφέρει να κερδίσει την πλειοψηφία των εδρών. Σε αυτήν την περίπτωση, ο Macron θα ήταν ελεύθερος να επιλέξει ο ίδιος τον Πρωθυπουργό. Στην πράξη όμως, θα εξαναγκαστεί σε μια άσκηση ισορροπίας μεταξύ των κεντροδεξιών «Ρεπουμπλικάνων» και της «νεκραναστηθείσας» κεντροαριστεράς, η οποία υπό τον δημοφιλή Raphaël Glucksmann κατάφερε να συγκεντρώσει ποσοστό σχεδόν ίσο με το κόμμα του Macron, κατακτώντας την τρίτη θέση στις Ευρωεκλογές. Αυτή η ισορροπία βέβαια, περιπλέκεται ακόμη περισσότερο μετά τη δήλωση του προέδρου των Ρεπουμπλικάνων, Éric Ciotti, για την πρόθεση συνεργασίας του κόμματός του με την «Εθνική Συσπείρωση» της Le Pen.
Το αν αυτό το πολιτικό ρίσκο θα έχει επιτυχή έκβαση για τον Γάλλο Πρόεδρο, δε θα φανεί τουλάχιστον μέχρι τις αρχές Ιουλίου. Αλλά αν χρησιμοποιήσουμε την ιστορία σαν οδηγό, σίγουρα το πολιτικό προηγούμενο δε μοιάζει ιδιαιτέρως ενθαρρυντικό. Η μόνη άλλη συγκυρία πρόωρης διάλυσης της Εθνοσυνέλευσης κατά την Πέμπτη Γαλλική Δημοκρατία (1958 και έπειτα), συναντάται μόλις το 1997. Τότε, σε μια κίνηση που καταγράφηκε σαν ένα από τα μεγαλύτερα σφάλματα στη γαλλική πολιτική ιστορία, ο Πρόεδρος Jacques Chirac, προκήρυξε πρόωρες εκλογές, ευελπιστώντας να ανακόψει την πορεία των Σοσιαλιστών στην εξουσία. Αντ’ αυτού, κατέληξε να μοιράζεται την διακυβέρνηση, επί πέντε έτη, με τον αντίπαλό του, Σοσιαλιστή Lionel Jospin.
Η κίνηση αυτή του Macron, όπως ήταν φυσικό, έχει προκαλέσει πλήθος αντιδράσεων. Από τη μία, οι ακροδεξιοί της Marine Le Pen εμφανίζονται αισιόδοξοι για τις πιθανότητες νίκης τους. Αντίστοιχη ικανοποίηση φαίνεται να υπάρχει και στη Μόσχα, η οποία μόνο αρνητικά δε διαβλέπει μια ενδεχόμενη επικράτηση της Le Pen στο Παρίσι. Χαρακτηριστικά, ο Vyacheslav Volodin, στενός σύμμαχος του Putin και πρόεδρος της ρωσικής Δούμας αναφέρει: «Ο Macron και ο Scholz γαντζώνονται στην εξουσία με την τελευταία δύναμη που τους έχει απομείνει».
Στον αντίποδα, η ελάσσων αντιπολίτευση έσπευσε να κατακρίνει ως τυχοδιωκτική την κίνηση του Γάλλου Προέδρου. Ο Raphaël Glucksmann των Σοσιαλιστών κατηγόρησε τον Macron για «επικίνδυνα παιχνίδια με τη δημοκρατία και τους θεσμούς», ενώ η Valérie Pécresse των κεντροδεξιών Ρεπουμπλικάνων παρομοίασε την απόφαση για πρόωρες εκλογές με «ρώσικη ρουλέτα με την τύχη της χώρας».
Το αν ο Macron «πόνταρε στο σωστό χρώμα» ή θα έχει την τύχη του Chirac μένει να φανεί. Αλλά το μόνο σίγουρο είναι πως η Ευρωεκλογές έχουν πάψει να θεωρούνται πλέον αναμετρήσεις δεύτερης κατηγορίας και έχουν τη δυναμική να πυροδοτήσουν εξελίξεις στη δεύτερη μεγαλύτερη χώρα-μέλος της Ένωσης. Και μπορεί το αποτέλεσμα στις Βρυξέλλες να μην ήταν όσο ανατρεπτικό όσο πολλοί εκτιμούσαν, αλλά σίγουρα οι συνέπειές τους στο Παρίσι έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα εκ βάθρων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Macron bets the house on election to break far-right momentum in France, Politico EU, διαθέσιμο εδώ
- Macron gambles on snap election to fight far-right surge, Politico EU, διαθέσιμο εδώ
- Russia mocks Macron following EU election defeat, Politico EU, διαθέσιμο εδώ
- France’s Macron calls snap election in huge gamble after EU polls debacle, France 24, διαθέσιμο εδώ
- Three possible outcomes of Macron’s shocking snap election, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Snap elections in France: a political scientist lays out what’s at stake, The Conversation, διαθέσιμο εδώ
