Του Νίκου Λυκομήτρου,
Το σύστημα των Bumiputera είναι αρκετά ενδιαφέρον. Πρόκειται για ένα σύστημα που εφαρμόζεται στη Μαλαισία και σκοπός του είναι η ενίσχυση της Malay πλειοψηφίας στο δημόσιο, στην οικονομία και στην κοινωνική ζωή εις βάρος των μειονοτήτων, όπως οι Κινέζοι και οι Ινδοί, οι οποίοι αποτελούν σημαντικό μέρος του πληθυσμού της χώρας εδώ και τουλάχιστον έναν αιώνα. Σήμερα, η Μαλαισία είναι ίσως η μόνη χώρα στον κόσμο όπου τα μέλη της πλειοψηφούσας εθνότητας ευνοούνται σε πολλούς τομείς και με θεσμική υποστήριξη.
Όταν η Μαλαισία, τότε Malaya, ήταν αγγλική αποικία, εκατομμύρια Κινέζοι και Ινδοί μεταφέρθηκαν για να εργαστούν στην περιοχή σε διάφορους τομείς της τοπικής οικονομίας. Σήμερα αποτελούν πάνω από το ένα τρίτο του πληθυσμού. Όταν η Μαλαισία έγινε ανεξάρτητη το 1957, και οι Malay πολιτικοί ήθελαν να αποκτήσουν μεγαλύτερο έλεγχο στη χώρα, υπήρξαν αντιδράσεις από τους Κινέζους, οι οποίοι εναντιώνονταν στα μέτρα πολιτικής ενίσχυσης της Malay πλειοψηφίας. Οι ταραχές της 13ης Μαΐου 1969 ήταν τελικά το γεγονός που οδήγησε στην εισαγωγή αυτής της πολιτικής, η οποία ισχύει μέχρι σήμερα. Δράσεις για την ενίσχυση της θέσης των Malay είχαν ξεκινήσει και μετά την ανεξαρτησία το 1957, αλλά εντάθηκαν σημαντικά από τότε. Σκοπός ήταν να ενισχυθεί προσωρινά η θέση των Malay, όμως η πολιτική αυτή μονιμοποιήθηκε. Οι Malay θεωρούνταν αρκετά φτωχότεροι σε σχέση με τους Κινέζους και η κυβέρνηση ήθελε να ενισχύσει τη γηγενή εθνότητα. Είναι αλήθεια ότι η πολιτική δικαιολογήθηκε με πρόφαση το υψηλό ποσοστό των Κινέζων στη χώρα (περίπου 35-40% του πληθυσμού το 1970) και επειδή τότε, αλλά και σήμερα, παίζουν σημαντικότατο ρόλο στην οικονομία. Πλέον, όμως, δεν υπάρχει λόγος για την εφαρμογή του συστήματος.
Επισήμως ως Bumiputera ορίζεται ο άνθρωπος ο οποίος κατάγεται από δύο Malay γονείς. Αυτός ο όρος περιλαμβάνει και διάφορες αυτόχθονες κοινότητες άλλων συγγενών εθνοτήτων που ζουν στη χώρα. Ο όρος Bumiputera δεν ορίζεται στο σύνταγμα, αν και ουσιαστικά αποτελεί σημαντικό ρυθμιστή της κοινωνικής ζωής. Το άρθρο 153 του συντάγματος, ένα από αυτά που ορίζουν το καθεστώς των Bumiputera και τα προνόμιά τους, ορίζει ότι η κυβέρνηση πρέπει να εξασφαλίζει τα δικαιώματα των Malay αλλά και τα συμφέροντα άλλων εθνοτήτων. Οι Malay, μέσω του συστήματος των Bumiputera, έχουν πρόσβαση σε διάφορα προνόμια στην εκπαίδευση και σημαντικά ευκολότερη πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες, ειδικές εγκαταστάσεις και άλλα προνόμια, όπως την αγορά κατοικίας με σημαντική έκπτωση. Όσον αφορά την εκπαίδευση, πολλοί πιστεύουν ότι η εισαγωγή στα πανεπιστήμια ευνοεί τους Malay σύμφωνα με την πολιτική των Bumiputera. Δεν είναι λίγες πάντως οι περιπτώσεις που το σύστημα οδηγεί ενεργά σε διακρίσεις εναντίον άλλων εθνοτήτων.
Η πολιτική που ακολουθείται από το κράτος έχει φέρει τα ποσοστά των Malay στα πανεπιστήμια, στην αστυνομία αλλά και σε αρκετούς ακόμα φορείς αρκετά πιο πάνω από τις άλλες εθνικές ομάδες. Όσον αφορά τις διακρίσεις, πλέον αυτή η πολιτική δείχνει να ευνοεί περισσότερο τους Malay επιχειρηματίες και τις ανώτερες τάξεις των Malay, ενώ αυτό το καθαρά ταξικό, όπως φαίνεται σήμερα, σύστημα δεν έχει καταφέρει να μειώσει τη φτώχεια μεταξύ των ιδίων των Malay. Όμως, αυτό το σύστημα συνεχίζει να εφαρμόζεται για διάφορους λόγους, όπως το ότι η Ενωμένη Εθνική Μαλαϊκή Οργάνωση, εθνικιστικό κόμμα, κυριαρχεί στα πολιτικά αλλά και επειδή έχει διαμορφώσει μια τάξη ιδιαίτερα ευνοημένη από αυτό το σύστημα, το οποίο έχει και πολιτική επιρροή. Όσον αφορά τη φτώχεια, το σύστημα Bumiputera έχει διαμορφώσει μια ισχυρή αστική τάξη Malay, ενώ οι φτωχότεροι Malay συνεχίζουν να έχουν μεγάλες ανάγκες.
Ένα άλλο θέμα που έχει δημιουργηθεί είναι ότι το επίπεδο των πανεπιστημίων έχει πέσει, καθώς πολλοί Κινέζοι και Ινδοί καταλήγουν να σπουδάζουν στο εξωτερικό, διότι στη Μαλαισία ευνοείται η φοίτηση των Malay και η προώθησή τους στον ακαδημαϊκό κόσμο. Αυτό αποτελεί μια σοβαρή ένδειξη του ότι αυτή η πολιτική δεν πρέπει να συνεχιστεί, καθώς, δεδομένης της πολύτιμης συνεισφοράς των μειονοτήτων στη χώρα, τέτοιες κινήσεις υποθηκεύουν το μέλλον της χώρας, ενισχύοντας παράλληλα τις υπερεθνικιστικές δυνάμεις που εκμεταλλεύονται τις ανάγκες των φτωχότερων. Υπάρχουν ακόμα και κρατικά πανεπιστήμια και επιχειρήσεις που θέτουν φυλετικούς περιορισμούς στο ποιους θα δεχτούν. Έτσι, σήμερα το σύστημα Bumiputera έχει οδηγήσει πολλούς ανθρώπους, Κινέζους και Ινδούς κυρίως, να φεύγουν, με βασική αιτία τις διακρίσεις που αντιμετωπίζουν στην εκπαίδευση, τη στέγαση και την εργασία. Παράλληλα, έχει δημιουργηθεί και ένα πολιτικό ρεύμα που πιστεύει στην ανωτερότητα των Malay στο κράτος τους. Σήμερα, το Bumiputera έχει συγκριθεί από μερικούς ειδικούς με το απαρτχάιντ.
Γενικότερα, το σύστημα Bumiputera έχει οδηγήσει σε περισσότερα προβλήματα από αυτά που επιθυμούσε να λύσει. Όπως και άλλα συστήματα που ως στόχο έχουν την ενίσχυση των τοπικών εθνοτήτων, στην αρχή ήταν προσωρινό αλλά μετά μονιμοποιήθηκε. Έχει οδηγήσει την χώρα στο να μην είναι ικανή να εκμεταλλευτεί όλες τις δυνατότητές της, αφού η προτίμηση σε μια εθνότητα βλάπτει το μέλλον της χώρας με ποικίλους τρόπους. Γενικά, και άλλες χώρες έχουν εφαρμόσει κάποιας μορφής συστήματος ενίσχυσης της κυρίαρχης ή γηγενούς εθνότητας, και δυστυχώς το κόστος είναι σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό η πληθυσμιακή αλλοίωση, αλλά και η μετατροπή σε μονοεθνικό κράτος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Race-based affirmative action is failing poor Malaysians, The Economist, διαθέσιμο εδώ
- Malaysian Indian Community: Victim of ‘Bumiputera’ Policy, ORF, διαθέσιμο εδώ
- Ethnic and religious discrimination big challenge for Malaysia’s minorities, Minority Rights Group, διαθέσιμο εδώ
- Bumiputera: Are you one? Or can you ‘become’ one in Malaysia?, Malaymail, διαθέσιμο εδώ
