Του Κωνσταντίνου Γκότση,
Μερικές ώρες πριν την πρόσφατη συνεδρίαση της Fed ανακοινώθηκε ο πληθωρισμός σε ετήσια βάση για την αμερικανική οικονομία που αφορά τον Μάιο. Συγκεκριμένα, ο δείκτης σημείωσε μια μείωση στο 3,3% (χαμηλά σχεδόν 3 χρόνων), ετήσια μεταβολή μικρότερη από αυτήν που περίμεναν οι αναλυτές (3,4%) σύμφωνα με δημοσκόπηση του Reuters, καθώς σε μηνιαία βάση παρέμεινε αμετάβλητο (αναμενόταν αύξηση 0,2%). Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί πως ο δομικός πληθωρισμός για τον ίδιο μήνα ανήλθε χαμηλότερα των προβλέψεων (3,5%), δηλαδή στο 3,4%.
Το γεγονός αυτό διαμόρφωσε θετικές προσδοκίες για την επικείμενη συνεδρίαση των κεντρικών τραπεζιτών, παρότι παρατηρείται σε μερικούς τομείς, όπως αυτός της στέγασης, δυσκαμψία στον δείκτη πληθωρισμού. Μέχρι τότε το κλίμα ήταν κάπως πιο απαισιόδοξο, δεδομένης της ανοδικής τάσης που είχε παρουσιαστεί τους τελευταίους μήνες στον πληθωρισμό. Οι ρυθμιστές αναμένουν τώρα πληθωρισμό προσωπικών καταναλωτικών δαπανών, εν συντομία PCE, (το προτιμώμενο μέτρο της Fed για τον υποκείμενο πληθωρισμό) 2,6% φέτος, από εκτίμηση 2,4% που έγινε τον Μάρτιο. Η εκτίμησή τους για το 2024 για τον δομικό PCE, το προτιμώμενο μέτρο του υποκείμενου πληθωρισμού, αυξήθηκε από 2,6 τοις εκατό σε 2,8 τοις εκατό. Οι προσδοκίες για τον δομικό PCE το 2025 αυξήθηκαν ελαφρά, από 2,2 τοις εκατό τον Μάρτιο σε 2,3 τοις εκατό.
Παρόλα αυτά, φαίνεται πως η απόφαση του ΔΣ της Fed δεν επηρεάστηκε επαρκώς, με αποτέλεσμα να διατηρήσει «σφικτή» στάση στη νομισματική πολιτική, στην προσπάθειά της για σοβαρή αποκλιμάκωση του πληθωρισμού και σταθεροποίησής του στον στόχο του 2%. Πιο συγκεκριμένα, αποφασίστηκε να διατηρηθούν αμετάβλητα τα επιτόκια πολιτικής, με το βασικό να κυμαίνεται μεταξύ 5,25% με 5,5% (υψηλά 23 ετών), κάτι που, όμως, αναμενόταν σχεδόν σίγουρα από την αγορά και τους αναλυτές.
Αυτό που ίσως ταρακούνησε το επενδυτικό κοινό ήταν το σήμα που έδωσε η Fed, για μία μόνο μείωση των επιτοκίων (κατά 25 μονάδες βάσης) εντός του έτους, ενώ μέχρι πρότινος η πρόβλεψη που κυριαρχούσε έδειχνε 3 περικοπές μέχρι την εκπνοή του 2024. Ως συνέπεια, στη χρηματιστηριακή αγορά των future συμβολαίων οι επενδυτές αναθεώρησαν προς τα κάτω το ενδεχόμενο μείωσης των επιτοκίων από τη Fed μέχρι τον Σεπτέμβριο στο 64%, ενώ προηγουμένως, μετά την ανακοίνωση των νέων στοιχείων για τον πληθωρισμό, η πιθανότητα είχε εκτοξευτεί στο 80% από 60% πιο πριν.
Μεγάλο «αγκάθι» αυτήν την περίοδο για την αμερικανική οικονομία αποτελεί η αγορά εργασίας. Σε σχέση με πέρυσι έχει επιδεινωθεί μεν η κατάσταση (η ανεργία έχει αυξηθεί από τα χαμηλά 3,4% στο 4%), ωστόσο παραμένει σε ασυνήθιστα χαμηλά επίπεδα για τις ΗΠΑ, που υποδεικνύει πως η αγορά βρίσκεται σε επίπεδα πλήρης απασχόλησης. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, οι επιχειρήσεις δηλώνουν πως έχουν αυξήσει σημαντικά τις θέσεις εργασίας, ενώ στον αντίποδα, τα νοικοκυριά δηλώνουν πως έχουν χάσει θέσεις εργασίας, με το χάσμα στα πορίσματα των ερευνών να είναι σημαντικά, θολώνοντας την πραγματική τάση της αγοράς.
Πιο συγκεκριμένα, βάσει της επίσημης έρευνας των εργοδοτών, η αμερικανική οικονομία έχει προσθέσει 1,2 εκατομμύρια θέσεις εργασίας σε καθαρούς όρους από την αρχή του έτους. Στον αντίποδα, έρευνα που εξέτασε τα νοικοκυριά παρουσιάζει μια εντελώς διαφορετική εικόνα, ότι η χώρα στην πραγματικότητα έχει χάσει περίπου 100.000 θέσεις εργασίας την ίδια χρονική περίοδο. Ωστόσο, ήδη από τον Covid-19, που με το «πάγωμα» της οικονομίας, αλλά και με τις πολιτικές που ακολουθήθηκαν για την αντιμετώπιση της κρίση, οι αγορές διαστρεβλώθηκαν σημαντικά, οι παραπάνω έρευνες αμφισβητούνται έντονα.
Εν γένει, όμως, οι μέχρι τώρα μεταβολές στην αγορά εργασίας είναι ήπιες, μη αναμένοντας ακραίες αλλαγές το προσεχές διάστημα, είτε προς το καλύτερο είτε προς το χειρότερο. Παράγοντες που μπορούν να αλλάξουν τη ροή των πραγμάτων ραγδαία, όσον αφορά τις εγχώριες αγορές, την τάση του δολαρίου και τη νομισματική πολιτική είναι οι δημοσιονομικές συνθήκες και το αποτέλεσμα των Προεδρικών Εκλογών (παράμετροι που παρουσιάζουν σημαντική συσχέτιση). Μπορεί αυτήν τη στιγμή η αμερικανική οικονομία να δείχνει πως ίσως είναι η μοναδική που έχει τη δυνατότητα να ξεπεράσει αλώβητη την πολιτική αβεβαιότητα και τα δημοσιονομικά προβλήματα που προκαλεί το υψηλό χρέος, λόγω του μεγέθους της, της ελκυστικότητάς της και της κυριαρχίας του δολαρίου στην παγκόσμια οικονομία (τα άλλα επίδοξα νομίσματα εξ ανατολής δείχνουν ακόμη πολύ αδύναμα για να «κοντράρουν» το δολάριο ως παγκόσμιο αποθεματικό), ωστόσο οι κίνδυνοι υπάρχουν. Το υποκείμενο έλλειμμά της 7,4% του ΑΕΠ σημαίνει ότι η δημοσιονομική σύσφιξη που απαιτείται για να σταθεροποιήσει τα χρέη της είναι μεγαλύτερη από αυτή της Γαλλίας, ακόμη και μετά την ταχύτερη ανάπτυξη. Η πιθανή επιστροφή του Donald Trump στον Λευκό Οίκο δημιουργεί κίνδυνο ευρύτερων ελλειμμάτων, θεσμικής αποσύνθεσης και ίσως ακόμη και πολιτικοποίησης της νομισματικής πολιτικής.
