Του Γιάννη Τσορτανίδη,
Η επόμενη απειλή που αναγκάστηκε να αντιμετωπίσει ο Θησέας στην Αθήνα προήλθε από τους εξάδελφους του Παλλαντίδες, που είχαν υπολογίσει ότι θα αναλάμβαναν τα ηνία της εξουσίας από τον άτεκνο Αιγέα, οπότε η ξαφνική εμφάνιση του άγνωστου μέχρι τότε διαδόχου είχε ανατρέψει ριζικά τους σχεδιασμούς τους. Μάλιστα όταν αυτοί οργάνωσαν μια κίνηση για την ανατροπή του βασιλιά, ο νεαρός πρίγκηπας αναγκάστηκε να σκοτώσει κάποιους από τους συγγενείς του για να υπερασπιστεί τον θρόνο του πατέρα του και για την πράξη του αυτή δικάστηκε και τελικά αθωώθηκε.
Η πλέον ένδοξη και εμβληματική στιγμή της μυθολογίας του ήρωα γράφτηκε στο παλάτι του βασιλιά Μίνωα στην Κρήτη. Κάποτε ο γιος του Μίνωα, Ανδρόγεως, αφότου είχε στεφθεί πολυνίκης στα Παναθήναια, εστάλη από τον βασιλιά Αιγέα να αντιμετωπίσει έναν θηριώδη ταύρο που έσπερνε την καταστροφή στην περιοχή του Μαραθώνα, όμως ο άτυχος νέος σκοτώθηκε από το κτήνος. Ο Μίνωας, για να εκδικηθεί τον χαμό του γιου του, εκστράτευσε εναντίον της Αθήνας και πολιόρκησε την πόλη για καιρό. Κατόπιν θεϊκής παρέμβασης του Δία υπέρ του Μίνωα και χρησμοδοσίας από το μαντείο των Δελφών, ο Αιγέας αναγκάστηκε να συμφωνήσει στην πληρωμή ενός ιδιότυπου φόρου αίματος στον βασιλιά της Κρήτης: συγκεκριμένα, θα έπρεπε κάθε εννιά χρόνια να στέλνονται στο νησί επτά νέοι και επτά νέες της Αθήνας ως βορά στον Μινώταυρο, ωσότου κάποιος κατάφερνε να τον φονεύσει.
Ο Μινώταυρος ήταν ένα υβριδικό πλάσμα με ανθρώπινο σώμα και κεφαλή ταύρου, καρπός της ερωτικής ένωσης της συζύγου του Μίνωα, Πασιφάης, με έναν πανέμορφο λευκό ταύρο, τον οποίο ο βασιλιάς είχε αρνηθεί να θυσιάσει στον Ποσειδώνα – για να τιμωρήσει την ύβρη του Μίνωα, ο θεός ενστάλαξε στη βασίλισσα τον ανάρμοστο πόθο για το ζώο και έτσι προέκυψε η τερατογένεση. Ο βασιλιάς κλείδωσε το νόθο παιδί σε έναν λαβύρινθο, που είχε κατασκευαστεί από τον Δαίδαλο, αποκλειστικά για τον εγκλεισμό του.
Ο Θησέας παρέκαμψε την καθιερωμένη κλήρωση που γινόταν για την επιλογή των νέων που θα στέλνονταν στην Κρήτη και απαίτησε να ταξιδέψει και ο ίδιος ως μέλος της τρίτης στη σειρά αποστολής, παρά τις αρχικές αντιρρήσεις του Αιγέα και με τη δέσμευση να σκοτώσει το τέρας και να απαλλάξει την Αθήνα από εκείνη την άδικη τιμωρία. Το καράβι, λόγω του μακάβριου προορισμού του, απέπλεε με μαύρα πανιά και ο Θησέας έδωσε στον πατέρα του την υπόσχεση ότι, καθώς θα επέστρεφε σώος και νικητής, θα φρόντιζε να καταπλεύσει στην πατρίδα με λευκά πανιά.
Η πρώτη συνάντηση του ήρωα με τον Μίνωα έγινε μεσοπέλαγα και εξελίχθηκε σε μια αναίμακτη αντιπαράθεση, όπου και οι δυο κατάφεραν να αποδείξουν ο ένας στον άλλο τη θεϊκή τους καταγωγή (από τον Ποσειδώνα και τον Δία, αντίστοιχα). Στην Κρήτη, η κόρη του βασιλιά, Αριάδνη ερωτεύτηκε τον Θησέα και δεσμεύτηκε να τον βοηθήσει στην αποστολή του, ενώ αξίωσε ως αντάλλαγμα να τον συνοδεύσει στην επιστροφή του στην Αθήνα και να γίνει γυναίκα του. Στη συνέχεια του έδωσε ένα κουβάρι με σπάγκο – τον γνωστό «μίτο της Αριάδνης», που επιβιώνει ως στερεοτυπική έκφραση με συμβολικό χαρακτήρα μέχρι σήμερα – και τον συμβούλεψε να δέσει σφιχτά την άκρη του νήματος στην είσοδο του λαβυρίνθου και να το ξετυλίγει σταδιακά όσο προχωράει μέσα σε αυτόν, ώστε να σημαδέψει κατ’ αυτό τον τρόπο τη διαδρομή για τη διαφυγή του. Πράγματι, αφού κατόρθωσε να εξοντώσει τον Μινώταυρο, ο Θησέας βγήκε από τον λαβύρινθο, ελευθέρωσε τους συμπατριώτες του και αφού προκάλεσαν δολιοφθορές στα καράβια του Μινωικού στόλου, ώστε να τα εμποδίσουν να τους ακολουθήσουν, απέπλευσαν για την Αθήνα.
Παρόλο που ο Θησέας αρχικά είχε τηρήσει την υπόσχεσή του απέναντι στην Αριάδνη, αναγκάστηκε να την εγκαταλείψει στο πρώτο νησί που έκαναν στάση (πιθανόν τη σημερινή Νάξο), αφού το απαίτησε ο θεός Διόνυσος, ο οποίος είδε την πριγκίπισσα και θαμπώθηκε από την ομορφιά της. Κατόπιν σταμάτησαν στη Δήλο, όπου με αυτοσχέδιο χορό γύρω από ένα ξύλινο άγαλμα της Αφροδίτης που είχαν φέρει από την Κρήτη, τίμησαν τον θεό Απόλλωνα.
Το βλέμμα του βασιλιά Αιγέα ήταν μόνιμα στραμμένο στη θάλασσα, καθώς αγωνιούσε για την τύχη του μονάκριβου γιου του. Όταν αντίκρυσε από το Σούνιο το καράβι με τα μαύρα πανιά – καθώς πάνω στον ενθουσιασμό τους, ο Θησέας και οι σύντροφοί του είχαν ξεχάσει να τα αντικαταστήσουν με τα λευκά – ο βασιλιάς, συγκλονισμένος από την διαφαινόμενη απώλεια του Θησέα, έπεσε από τον βράχο και χάθηκε στα νερά του Αιγαίου πελάγους, που από τότε πήρε το όνομά του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Θ. Κακριδής (1986), ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ, τόμος 3: ΟΙ ΗΡΩΕΣ, ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ
- Christina Servadei (2005), La figura di Theseus nella ceramica attica, Bologna: Ante Quem
