Του Χαράλαμπου Βελλιανίτη,
Τα αποτελέσματα της πρόσφατης εκλογικής αναμέτρησης για το Ευρωκοινοβούλιο παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον. Δεν θα εστιάσω στην πολυσχολιασμένη άνοδο της Ακροδεξιάς, αλλά ούτε και στα αποτελέσματα των κομμάτων εξουσίας. Αντίθετα, το επιστημονικό ενδιαφέρον συγκεντρώνεται στην εκλογή του ανεξάρτητου υποψηφίου Φειδία Παναγιώτου, ο οποίος εξελέγη στην Κύπρο.
Πρόκειται για έναν 24χρονο, με βασική του ενασχόληση τα social media και κυρίως το YouTube, που συγκεντρώνει δύο εκατομμύρια εξήντα δύο χιλιάδες ακολούθους. Ο Φειδίας, όπως έχει γνωστοποιηθεί, δεν έχει συμμετάσχει σε εκλογική διαδικασία πριν από την τωρινή, στην οποία διατέλεσε υποψήφιος, ενώ από πολιτική, κύρια πηγή πληροφόρησής του είναι το διαδίκτυο. Όπως παρουσιάζεται στα τελικά εκλογικά αποτελέσματα, ο νεαρός influencer έλαβε 19,4%, οδηγώντας τον στην κατάκτηση μίας έδρας. Να σημειωθεί ότι η συμμετοχή στην Κύπρο, ανήλθε σε 58,3% σε σχέση με τις προηγούμενες ευρωεκλογές, το 2019, που ήταν στο 55,01%.
Το εντυπωσιακό του γεγονότος είναι ότι ο Φειδίας, παρά το νεαρό της ηλικίας του, την απειρία του και την έλλειψη πόρων, για τη στήριξη μιας εκτενούς προεκλογικής καμπάνιας, κατόρθωσε και στέρησε μία έδρα από το ΑΚΕΛ, ενώ σε απόσταση αναπνοής βρίσκεται και από το ΔΗΣΥ, με 5,3% διαφορά. Αντίστοιχα στην Ελλάδα, η εκλογή της Αφροδίτης Λατινοπούλου ήρθε σαν κεραυνός εν αιθρία για κόμματα όπως είναι οι Δημοκράτες, το Μέρα 25, αλλά και η Νέα Αριστερά, μιας και παρά τα γνωστά πολιτικά ονόματα των προαναφερόμενων, σε συνδυασμό με την κοινοβουλευτική εκπροσώπηση της Νέας Αριστεράς, η Φωνή Λογικής κατόρθωσε να υπερκεράσει τα ποσοστά τους.
Τι κοινό έχουν οι δύο περιπτώσεις; Μα φυσικά την προσέλκυση της μεταβαλλόμενης ψήφου. Οι απογοητευμένοι από τα πολιτικά συστήματα και τα κόμματα εξουσίας (κόμματα «καρτέλ»), πείσθηκαν από το ανέντακτο των δύο υποψηφίων στο σύστημα, δίνοντάς τους ψήφο εμπιστοσύνης. Η φρενίτιδα τόσο των ΜΜΕ, αλλά και των κομμάτων για το «ανίκανο» των εκλεγέντων, επιβεβαιώνει ακριβώς αυτό που ο Φειδίας είχε παρατηρήσει σε δηλώσεις του: «Τον φόβο των κομμάτων».
Σίγουρα προ κρίσης υπήρχε το αίτημα για τεχνοκρατισμό στην εξουσία, χωρίς σε μεγάλο βαθμό να πραγματώνεται, μιας και η άγνοια (αντί της κακοδιαχείρισης) οδήγησε στην κατάσταση αυτήν κατά τη λαϊκή αντίληψη. Παρ’ όλα αυτά, οι νέες επιλογές σπάνε εμφανώς αυτήν τη λογική, η οποία δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια καταδίκη στα κόμματα εξουσίας. Κάτι αντίστοιχο θα λέγαμε, υπάρχει σε όλον τον ρου της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας, με την αντικατάσταση των ξενικών κομμάτων τη δεκαετία του 1850, με το κίνημα στο Γουδί, με τη Δικτατορία του Μεταξά και πιο πριν τη σωρεία στρατιωτικών κινημάτων.
Άρα, μέσα στο κλίμα της «αμερικανοποίησης» του πολιτικού περιβάλλοντος και τη βαριά πολιτική επικοινωνία, ο λαός αναζητά και βρίσκει νέους αντιπροσώπους που θεωρεί ότι είναι πιο κοντά του. Σε αυτό, βάρος έχει και το διεθνές περιβάλλον ασφαλώς, όπου η Ευρώπη βρίσκεται με το ένα πόδι ήδη στον πόλεμο και μιας και μιλάμε για Ευρωεκλογές, η ψήφος σαφώς κινείται και με βάση την ειρήνη.
Η πολιτική αγνότητα του νεοεκλεγέντα Φειδία οδήγησε στη δημιουργία μιας επικοινωνιακής εικόνας ομοιότητας με τον καθημερινό άνθρωπο. Στην περίπτωση της Α. Λατινοπούλου, τόσο η πρόταξη αντιπολεμικών μηνυμάτων και μιας πολιτικής απομονωτισμού και εθνοποίησης της Ένωσης –κατά το όραμα του Orban– έπεισαν τους ψηφοφόρους για τη μελλοντική σταθερότητα που μπορεί να τους εγγυηθεί και κατ’ επέκταση, αυτό ερμηνεύει σε μεγάλο βαθμό και τα αποτελέσματα των άλλων ακροδεξιών-συντηρητικών κομμάτων.
Επιπλέον, στο πεδίο της πολιτικής επικοινωνίας διαφάνηκε πώς το μοντέλο της υποδόριας βελόνας ή της ατζέντας, που θέλουν τα Μέσα πανίσχυρα ή αντίστοιχα ρυθμιστικά απέναντι στο ακροατήριο και τους προβληματισμούς που διαμορφώνει στο πολιτικό σκηνικό, δεν υφίστανται πλέον σε σχέση με το μέσο της τηλεόρασης, αλλά αντίθετα, βλέπουμε να έχει μεγάλη επαλήθευση σε σχέση με τα media.
Τα media, λοιπόν, και το internet θα πρέπει να αποτελέσουν, όπως ήδη αποτελούν σε πολλές χώρες με πρώτη πρώτη τις ΗΠΑ (χαρακτηριστικό παράδειγμα η εκλογική καμπάνια του Obama), όχι πεδία διαμόρφωσης εικόνων για πολιτικά πρόσωπα, δηλαδή βοηθητικό εργαλείο της πολιτικής επικοινωνίας, αλλά θα πρέπει να προωθείται και ο αντιπολιτευτικός ή κυβερνητικός λόγος μέσα από αυτά, όπως έγινε στην περίπτωση της Φωνής Λογικής.
Συνοπτικά, αυτό που πρέπει να μείνει στο μυαλό όλων είναι ότι ο τεχνοκρατισμός, ή τέλος πάντων ο φαινομενικός τεχνοκρατισμός, μιας και σε ευρωπαϊκό επίπεδο άρχισε να απομακρύνεται από τα αιτήματα των ψηφοφόρων, αντικαταστάθηκε με μια μορφή meta πολιτικής, η οποία τελικώς πραγματώνει το όραμα για ισότητα ευκαιριών στην πολιτική και άρα, τους στόχους της κάθε δημοκρατικής κοινωνίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- «Ευρωεκλογές 2024 – Κύπρος: Πολιτικό σοκ με το 20% που εξασφάλισε ο Youtuber Φειδίας Παναγιώτου», Πρώτο Θέμα, διαθέσιμο εδώ
- «Πολιτική έκπληξη με τον Φειδία Παναγιώτου στην Κύπρο – Ο 24χρονος YouTuber που εκλέχθηκε ευρωβουλευτής», capital.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ευρωεκλογές Ιουνίου 2024, διαθέσιμο εδώ
- «Η ακτινογραφία της αποχής των εκλογών του 2024 στην Κύπρο», kathimerini.com.cy, διαθέσιμο εδώ
- Andrew Heywood, Εισαγωγή στην πολιτική επιστήμη, 4η έκδοση, Εκδόσεις Επίκεντρο
