Του Ελευθέριου Χονδρού,
Οι Ευρωεκλογές του 2024, που διεξήχθησαν από τις 6 έως τις 9 Ιουνίου, αποτέλεσαν μια σημαντική στιγμή για την Ε.Ε., καθώς ήταν οι πρώτες μετά το Brexit και οι δέκατες από το 1979. Αυτές οι εκλογές, που συνέπεσαν με περίοδο εθνικών εκλογών σε αρκετά κράτη-μέλη της Ε.Ε., έφεραν σημαντικές αλλαγές στο πολιτικό σκηνικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το Ιστορικό
Οι προηγούμενες εκλογές του 2019 σημείωσαν μια άνοδο της συμμετοχής των ψηφοφόρων, φτάνοντας στο 50,7%, το υψηλότερο ποσοστό από το 1979. Το 2024, το ενδιαφέρον των πολιτών ήταν ακόμη υψηλότερο, με το 71% των Ευρωπαίων να δηλώνουν ότι είναι πιθανό να ψηφίσουν και η συμμετοχή να αναμένεται να ξεπεράσει το 51%. Τα ακροδεξιά κόμματα συνέχισαν να αυξάνουν την επιρροή τους στην Ευρώπη, αν και παρέμεναν διασπασμένα λόγω θεμάτων όπως η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Εκλογικό Σύστημα και Μεταρρυθμίσεις
Οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διεξάγονται με άμεση καθολική ψηφοφορία με αναλογική εκπροσώπηση, χρησιμοποιώντας είτε το σύστημα λίστας είτε το σύστημα ενιαίου μεταβιβάσιμου ψήφου. Το εθνικό εκλογικό όριο δεν μπορεί να υπερβαίνει το 5% των ψήφων. Από το Brexit, ο αριθμός των ευρωβουλευτών μειώθηκε από 751 σε 705, ενώ το 2023 αποφασίστηκε να αυξηθεί ο αριθμός των ευρωβουλευτών σε 720 για να προσαρμοστεί στην αύξηση του πληθυσμού.
Συνολικά Αποτελέσματα
ΕΛΚ – Κοιvoβoυλευτική Ομάδα τoυ Ευρωπαϊκoύ Λαϊκoύ Κόμματoς (Χριστιανοδημοκράτες): 186 έδρες, κέρδισε 10 έδρες. Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα ενισχύθηκε ελαφρώς, παραμένοντας η μεγαλύτερη κοινοβουλευτική ομάδα. Αυτή η αύξηση στις έδρες υποδηλώνει μια σταθερή στήριξη από τους ψηφοφόρους, ειδικά σε χώρες όπως η Γερμανία και η Ισπανία, όπου τα κεντροδεξιά κόμματα είχαν σημαντικές επιτυχίες.
S&D – Ομάδα της Προοδευτικής Συμμαχίας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: 135 έδρες, έχασε 4 έδρες. Παρά τη μικρή απώλεια εδρών, η ομάδα της Προοδευτικής Συμμαχίας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών παραμένει μια από τις κύριες δυνάμεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οι απώλειες σε χώρες όπως η Γερμανία αντισταθμίστηκαν εν μέρει από τα καλά αποτελέσματα σε Ισπανία και Πορτογαλία.
Renew Europe – Renew Europe group: 79 έδρες, έχασε 23 έδρες. Η ομάδα Renew Europe υπέστη σημαντική μείωση στις έδρες, γεγονός που δείχνει μειωμένη υποστήριξη για τα κεντρώα και φιλελεύθερα κόμματα. Οι απώλειες σε Γαλλία και Ιταλία ήταν ιδιαίτερα αισθητές.
ΕΣΜ – Ομάδα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών: 73 έδρες, κέρδισε 4 έδρες. Η ομάδα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών ενίσχυσε τη θέση της, κυρίως λόγω της ισχυρής απόδοσης του PiS στην Πολωνία και των ακροδεξιών κομμάτων σε χώρες όπως η Σουηδία.
ID – Ομάδα Ταυτότητας και Δημοκρατίας: 58 έδρες, κέρδισε 9 έδρες. Η ομάδα Ταυτότητας και Δημοκρατίας είδε σημαντική αύξηση στην εκπροσώπηση της, κυρίως λόγω των καλών αποτελεσμάτων της ακροδεξιάς στη Γαλλία, την Ιταλία και την Αυστρία.
Verts/ALE – Ομάδα των Πρασίνων / Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία: 53 έδρες, έχασε 18 έδρες. Οι Πράσινοι έχασαν έδρες, κυρίως λόγω της πτώσης της υποστήριξης σε Γερμανία και Γαλλία, αν και εξακολουθούν να είναι ισχυροί σε χώρες όπως η Ολλανδία και η Σουηδία.
The Left – Ομάδα της Αριστεράς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο – GUE/NGL: 36 έδρες, έχασε 1 έδρα. Η Αριστερά έχασε μια έδρα, δείχνοντας σταθερότητα στην υποστήριξή της. Η μικρή αυτή απώλεια υποδηλώνει ότι η βάση της παραμένει σταθερή παρά την άνοδο της ακροδεξιάς.
NI – Μη Εγγεγραμμένοι: 45 έδρες, έχασαν 17 έδρες. Οι μη εγγεγραμμένοι έχασαν σημαντικό αριθμό εδρών, γεγονός που υποδηλώνει μια μείωση της υποστήριξης για ανεξάρτητα και μικρά κόμματα.
Λοιποί – Νεοεκλεγέντες που δεν ανήκουν σε πολιτική ομάδα του απερχόμενου Κοινοβουλίου: 55 έδρες.
Εθνικά Αποτελέσματα και Σχόλια
Ελλάδα
ΝΔ (EPP) 28.3%, ΣΥΡΙΖΑ (Left) 14.9%, ΠΑΣΟΚ (S&D) 12.8%, ΕΛ (ECR) 9.3%, ΚΚΕ (ΝΙ) 9.3%, Άλλοι 7.1%, ΝΙΚΗ (Λοιποί) 4.4%, ΠΕ (Λοιποί) 3.4%, Φωνή Λογικής (Λοιποί) 3%, ΜέΡΑ25 2.5%, ΝΕΑ 2.5%, Δημοκράτες 1.5%, Κόσμος 1.1%.
Η ΝΔ μπορεί να κατέλαβε την πρώτη θέση με σημαντική διαφορά από το ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ, επιβεβαιώνοντας την ισχυρή της παρουσία στην ελληνική πολιτική σκηνή, ωστόσο φάνηκε η δυσαρέσκεια ενός μεγάλου μέρους της κοινωνίας, καθώς το ποσοστό της ΝΔ ήταν χαμηλότερο από το αρχικά αναμενόμενο.
Αυστρία
FPÖ (ID) 25.7%, ÖVP (EPP) 24.7%, SPÖ (S&D) 23.2%, GRÜNE (Greens) 10.7%, NEOS (Renew) 9.9%, KPÖ 2.9%.
Οι ακροδεξιοί του FPÖ κατέκτησαν την πρώτη θέση, αλλά οι μεγάλες πολιτικές δυνάμεις παραμένουν σχετικά ισοδύναμες.
Βέλγιο
Vlaams Belang (ID) 14.5%, N-VA (ECR) 14%, MR (Renew) 12.6%, CD&V (EPP) 8.3%, Vooruit (S&D) 8%, PS (S&D) 7.4%, Groen (Greens) 6.3%, Open VLD (Renew) 5.8%, PTB (Left) 5.6%, Les Engagés (EPP) 5.2%, PVDA (Left) 5.1%, ECOLO (Greens) 3.6%.
Η πολυπλοκότητα της βελγικής πολιτικής σκηνής αποτυπώνεται στην κατανομή των ψήφων με ισχυρή παρουσία ακροδεξιών κομμάτων.
Βουλγαρία
GERB-SDS (EPP) 23.5%, Άλλοι 20.6%, PP-DB (EPP + Renew) 14.9%, Vazrazhdane (Λοιποί) 14.2%, DPS (Renew) 13.5%, BSP (S&D) 7.1%, ITN (Λοιποί) 6.2%.
Το GERB διατηρεί την ηγεσία, αλλά η πολυδιάσπαση είναι εμφανής.
Κροατία
HDZ (EPP) 34.6%, Koalicija ‘SDP’ (S&D) 26%, Άλλοι 15.1%, DP (Λοιποί) 8.8%, Možemo! (Greens) 5.9%, IDS-DDI 5.6%, Most 4%.
Το κυβερνών κόμμα HDZ επικράτησε με διαφορά, ενώ οι Πράσινοι σημείωσαν άνοδο.
Κύπρος
DISY (EPP) 24.8%, AKEL (Left) 21.5%, Fidias (Λοιποί) 19.4%, ELAM (Λοιποί) 11.2%, DIKO (S&D) 9.7%, Άλλοι 8.4%, EDEK 5.1%.
Το DISY παραμένει πρώτο, με σημαντική παρουσία της Αριστεράς και των ακροδεξιών.
Τσεχία
ANO 2011 (Renew) 26.1%, SPOLU (EPP + ECR) 22.3%, Přísaha a Motoristé (Λοιποί) 10.3%, Stačilo! (Left + Λοιποί) 9.6%, STAN – SLK (EPP) 8.7%, Piráti (Greens) 6.2%, SPD a Trikolora (ID) 5.7%.
Το ANO 2011 κέρδισε τις περισσότερες ψήφους, με τους συντηρητικούς και τους ακροδεξιούς να ακολουθούν.
Δανία
SF (Greens) 17.4%, S (S&D) 15.6%, V (Renew) 14.7%, KF (EPP) 8.8%, DD (Λοιποί) 7.4%, RV (Renew) 7.1%, EL (Left) 7%, LA (EPP) 7%, DF (ID) 6.4%, Moderaterne (Renew) 5.9%, Alternativet 2.7%.
Οι Πράσινοι και οι Σοσιαλδημοκράτες σημείωσαν σημαντική επιτυχία.
Εσθονία
Isamaa (EPP) 21.5%, SDE (S&D) 19.3%, ER (Renew) 17.9%, EKRE (ID) 14.9%, KE (Renew) 12.4%, EP 6.8%, KOOS 3.1%, E200 2.6%, Άλλοι 0.9%.
Το Isamaa κατέλαβε την πρώτη θέση, με τους Σοσιαλδημοκράτες και τους κεντροδεξιούς να ακολουθούν.
Φινλανδία
KOK (EPP) 24.8%, VAS (Left) 17.3%, SDP (S&D) 14.9%, KESK (Renew) 11.8%, VIHR (Greens) 11.3%, PS (ECR) 7.6%, SFP/RKP (Renew) 6.2%, KD – LIIK 4.6%.
Οι κεντροδεξιοί του KOK κυριάρχησαν, με την Αριστερά να σημειώνει σημαντική άνοδο.
Γαλλία
RN (ID) 31.4%, Besoin d’Europe (Renew) 14.6%, Réveiller l’Europe (S&D) 13.8%, LFI (Left) 9.9%, LR (EPP) 7.3%, LE-EELV (Greens) 5.5%, La France fière (ECR) 5.5%, Άλλοι 3.3%.
Η Marine Le Pen και το κόμμα Εθνική Συμμαχία (RN) κατέκτησαν το 30% των ψήφων, διπλάσιο ποσοστό από το κόμμα του Emmanuel Macron (RE), που σημείωσε μόλις 15%. Ως αποτέλεσμα, ο Macron διέλυσε το κοινοβούλιο και κάλεσε σε πρόωρες εκλογές.
Ιταλία
FdI (ECR) 28.8%, PD (S&D) 24.1%, M5S (NΙ) 10%, FI – NM (EPP) 9.6%, Lega Salvini Premier (ID) 9%, Alleanza Verdi e Sinistra (Greens + Λοιποί) 6.8%.
Η Giorgia Meloni και το κόμμα Αδελφοί της Ιταλίας (Fdl) κέρδισαν σχεδόν 30% των ψήφων, ενισχύοντας την πολιτική της επιρροή τόσο στην Ιταλία όσο και στην Ευρώπη.
Λετονία
JV (EPP) 25.1%, NA (ECR) 22.1%, LA (Renew) 9.4%, AS (Λοιποί) 8.2%, Progresīvie (Greens) 7.4%, S/SDP (S&D) 7.1%, LPV (Λοιποί) 6.2%.
Οι κεντροδεξιοί και οι ακροδεξιοί παραμένουν ισχυροί.
Λιθουανία
TS-LKD (EPP) 21.3%, LSDP (S&D) 18%, LVŽS (Greens) 9.1%, Laisvės partija (Renew) 8.1%, DSVL (Greens) 6%, LLRA-KŠS (ECR) 5.8%, LCP (Λοιποί) 5.5%, LS (Renew) 5.4%, LRP 5.3%, Άλλοι 4.9%.
Οι κεντροδεξιοί και οι σοσιαλδημοκράτες κατέχουν την πλειοψηφία.
Λουξεμβούργο
CSV/PCS (EPP) 22.9%, LSAP/POSL (S&D) 21.7%, DP/PD (Renew) 18.3%, Déi Gréng/Les Verts (Greens) 11.8%, ADR/PADR (ECR) 11.8%, Piraten 4.9%, Déi Lénk/La Gauche 3.2%.
Το CSV διατήρησε την ηγεσία, με μικρή διαφορά από τους σοσιαλδημοκράτες.
Μάλτα
PL/LP (S&D) 45.3%, PN/NP (EPP) 42%, Άλλοι 12.7%.
Οι σοσιαλδημοκράτες κατέκτησαν την πρώτη θέση με σημαντική διαφορά.
Γερμανία
CDU/CSU (EPP) 30%, AfD (NI) 15.9%, SPD (S&D) 13.9%, Die Grünen (Greens) 11.9%, BSW (Λοιποί) 6.2%, FDP (Renew) 5.2%, Άλλοι 3.3%.
Το SPD του Olaf Scholz υπέστη μια από τις χειρότερες ήττες του, καταλαμβάνοντας περίπου 14% των ψήφων, πίσω από το συντηρητικό συνασπισμό του CDU/CSU (30%) και το ακροδεξιό AfD, το οποίο σημείωσε το καλύτερο αποτέλεσμα στην ιστορία του με 16% των ψήφων.
Ισπανία
Partido Popular (EPP) 34.2%, PSOE (S&D) 30.2%, Vox (ECR) 9.6%, Ahora Repúblicas (Left + Greens) 4.9%, Sumar (Greens + Λοιποί) 4.7%, SALF (Λοιποί) 4.6%, Άλλοι 3.6%, Podemos (Left) 3.3%, Junts UE (NI) 2.6%, CEUS (Renew) 1.6%.
Το PP κέρδισε τις περισσότερες έδρες, ενώ το Vox σημείωσε μια σημαντική άνοδο.
Ουγγαρία
Fidesz-KDNP (EPP + NI) 44.8%, TISZA (EPP) 29.6%, DK-MSZP-P (S&D) 8.1%, Mi Hazánk (Λοιποί) 6.7%, Momentum (Λοιποί) 3.7%, MKKP (Λοιποί) 3.6%.
Το κόμμα του Viktor Orban, Fidesz-KDNP, κατέλαβε την πρώτη θέση παρά το χειρότερο αποτέλεσμα του κόμματος σε ευρωεκλογές.
Ολλανδία
GroenLinks – PvdA (S&D + Greens) 21.6%, PVV (ID) 17.7%, VVD (Renew) 11.6%, CDA (EPP) 9.7%, Democraten 66 (Renew) 8.1%, BBB (EPP) 5.3%, Volt Nederland (Λοιποί) 4.9%, PvdD (Left) 4.4%, NSC (EPP) 3.8%, SGP (ECR) 3.4%, ChristenUnie 2.7%, FvD 2.5%, Άλλοι 2.3%.
Τα πράσινα και τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα έλαβαν την πλειοψηφία των ψήφων, ενώ το PVV της ακροδεξιάς σημείωσε σημαντική άνοδο.
Πολωνία
KO (EPP + Λοιποί) 37.1%, PiS (ECR) 36.2%, Konfederacja (Λοιποί) 12.1%, Trzecia Droga (EPP + Renew) 6.9%, Lewica (S&D) 6.3%.
Η αντιπολίτευση KO ξεπέρασε το κυβερνών κόμμα PiS, δείχνοντας μια πιθανή αλλαγή στο πολιτικό σκηνικό.
Πορτογαλία
PS (S&D) 32.1%, AD (EPP) 31.1%, CHEGA (ID) 9.8%, IL (Renew) 9.1%, BE (Left) 4.3%, CDU (Left) 4.1%, LIVRE 3.8%, PAN 1.2%.
Το σοσιαλιστικό κόμμα PS παρέμεινε πρώτο, αλλά με μικρή διαφορά από το EPP.
Ρουμανία
PSD – PNL (EPP + S&D) 48.7%, AUR (ECR + Λοιποί) 14.9%, Άλλοι 9.4%, Alianța Dreapta Unită (EPP + Renew) 8.6%, UDMR/RMDSZ (EPP) 6.6%, SOS România (Λοιποί) 5%, REPER 3.7%.
Το PSD και το PNL έλαβαν σχεδόν το ήμισυ των ψήφων, δείχνοντας σταθερότητα στον πολιτικό χώρο.
Σλοβακία
PS (Renew) 27.8%, Smer (NI) 24.8%, Republika (NI) 12.5%, Hlas (Λοιποί) 7.2%, KDH (EPP) 7.1%, SaS 4.9%, Demokrati 4.7%, Aliancia 3.9%.
Το PS κατέλαβε την πρώτη θέση, ακολουθούμενο στενά από το Smer.
Σλοβενία
SDS (EPP) 30.7%, Gibanje Svoboda (Renew) 22.2%, Vesna (Greens) 10.5%, SD (S&D) 7.7%, N.Si (EPP) 7.7%, Άλλοι 21.2%.
Το SDS κυριάρχησε στις εκλογές με σημαντική διαφορά από τους αντιπάλους.
Σουηδία
S (S&D) 24.9%, Moderaterna (EPP) 17.5%, MP (Greens) 13.8%, SD (ECR) 13.2%, Vänsterpartiet (Left) 10.9%, Centerpartiet (Renew) 7.3%, KD (EPP) 5.7%, Liberalerna (Renew) 4.4%.
Το Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα κέρδισε τις περισσότερες έδρες, ενώ το κεντροδεξιό Moderaterna βρέθηκε στη δεύτερη θέση.
Μελλοντικές Προκλήσεις
Η αυξανόμενη παρουσία των ακροδεξιών κομμάτων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα δυσκολέψει την προώθηση νομοθετικών πρωτοβουλιών, ειδικά σε θέματα περιβάλλοντος, μετανάστευσης και εξωτερικής πολιτικής. Η επανεκλογή της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ως Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα απαιτήσει ευρεία υποστήριξη από κεντρώα και φιλοευρωπαϊκά κόμματα.
Αναμφίβολα, η επόμενη περίοδος θα είναι κρίσιμη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που προκύπτουν από την αυξανόμενη επιρροή των ακροδεξιών κομμάτων και την ανάγκη για διατήρηση της ευρωπαϊκής συνοχής και προόδου. Το νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι πιο κατακερματισμένο και λιγότερο φιλικό προς το περιβάλλον, καθιστώντας την προώθηση των πολιτικών ακόμη πιο περίπλοκη.
Η Ευρώπη εισέρχεται σε μια νέα πολιτική περίοδο, όπου η συνεργασία και οι συνασπισμοί θα είναι κρίσιμα για την προώθηση των πολιτικών της Ένωσης. Οι εκλογές του 2024 αποδεικνύουν ότι το πολιτικό τοπίο στην Ευρώπη είναι δυναμικό και απαιτεί συνεχή προσαρμογή και ευελιξία για την αντιμετώπιση των προκλήσεων του μέλλοντος.
ENΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Election 2024: Updated seat projection for new European Parliament, European Parliament, διαθέσιμο εδώ
- 2024 European election results, ΕU, διαθέσιμο εδώ
- EU elections 2024: Who lost and won, and who was hurt?, Αl Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- EU elections 2024: how did key countries vote and what does it mean?, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- A far-right surge upends national politics. Here’s what we learned from the European elections, CNN, διαθέσιμο εδώ
- EU elections: Meet the winners and losers in Brussels and across Europe, Εuronews, διαθέσιμο εδώ
- 5 things to know about the EU election results, Politico, διαθέσιμο εδώ
- EU election results, Reuters, διαθέσιμο εδώ
