Του Κώστα Πασχάλη,
Η Προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, γνωστής και ως Κομισιόν, αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς και κεντρικούς ρόλους στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.). Η θέση αυτή επιτρέπει στον εκάστοτε Πρόεδρο να επηρεάζει σημαντικά την κατεύθυνση της ευρωπαϊκής πολιτικής και να διαμορφώνει τις προτεραιότητες της Ένωσης σε ποικίλους τομείς, όπως η οικονομία, η υγεία, το περιβάλλον και οι εξωτερικές σχέσεις.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ιδρύθηκε το 1958, ως μέρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (Ε.Ο.Κ.), και ο ρόλος του Προέδρου ήταν πάντα κεντρικός. Ο Πρόεδρος της Επιτροπής εκπροσωπεί την Ε.Ε. διεθνώς και έχει την ευθύνη να διασφαλίζει ότι η Επιτροπή λειτουργεί αποτελεσματικά και συνεργάζεται με άλλα θεσμικά όργανα της Ε.Ε., όπως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Όσον αφορά τη διαδικασία εκλογής, ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εκλέγεται κάθε πέντε χρόνια, μετά τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η διαδικασία εκλογής περιλαμβάνει την πρόταση ενός υποψηφίου από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, η οποία πρέπει να εγκριθεί από την πλειοψηφία των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Αυτή η διαδικασία έχει ως στόχο να διασφαλίσει ότι ο Πρόεδρος έχει ευρεία αποδοχή, τόσο από τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών, όσο και από τους εκπροσώπους των πολιτών.
Οι υποψήφιοι Πρόεδροι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για το 2024, είναι οι εξής:
- Walter Baier (European Left)
- Sandro Gozi (Renew Europe Now)
- Ursula von der Leyen (European People’s Party)
- Terry Reintke (European Greens)
- Nicolas Schmit (Party of European Socialists)
Δύο κόμματα, οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές και το ID, δεν έχουν ορίσει επικεφαλής υποψηφίους για την Προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και, ως εκ τούτου, δεν έχουν δικαίωμα συμμετοχής, σύμφωνα με τους κανόνες που έχουν θεσπιστεί για τη συζήτηση.
Οι τρέχουσες δημοσκοπήσεις, καθώς και τα αρχικά αποτελέσματα των καλπών, δείχνουν ότι το κόμμα της Ursula von der Leyen, το συντηρητικό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, είναι πιθανό να κερδίσει τις εκλογές σε ολόκληρη την Ε.Ε. Ωστόσο, ίσως χρειαστεί να κάνει κάποιους συμβιβασμούς με τους ακροδεξιούς πολιτικούς, καθώς αυτοί ετοιμάζονται να αυξήσουν τον αριθμό των εδρών τους, εντός της κοινοβουλευτικής αίθουσας.
Τα υπάρχοντα κόμματα και οι επικρατούσες ιδεολογίες είναι οι εξής:
Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (European People’s Party – EPP)
- Ιδεολογία: Κεντροδεξιά, Xριστιανοδημοκρατία
- Περιγραφή: Το EPP είναι η μεγαλύτερη πολιτική ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Υποστηρίζει την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, την οικονομική ελευθερία και τις κοινωνικές αξίες. Επικεντρώνεται στη δημιουργία μιας ανταγωνιστικής οικονομίας και στην προστασία των παραδοσιακών αξιών.
- Κόμματα-μέλη: Περιλαμβάνει κόμματα, όπως το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (CDU) της Γερμανίας και το Λαϊκό Κόμμα (PP) της Ισπανίας.
Προοδευτική Συμμαχία των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (Progressive Alliance of Socialists and Democrats – S&D)
- Ιδεολογία: Κεντροαριστερά, Σοσιαλδημοκρατία
- Περιγραφή: Το S&D είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πολιτική ομάδα και προωθεί την κοινωνική δικαιοσύνη, την οικονομική ισότητα και την προστασία των εργατικών δικαιωμάτων. Στηρίζει την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα.
- Κόμματα-μέλη: Περιλαμβάνει κόμματα, όπως το Εργατικό Κόμμα (Labour) του Ηνωμένου Βασιλείου και το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS) της Γαλλίας.
Ανανεώστε την Ευρώπη (Renew Europe – RE)
- Ιδεολογία: Κεντρώα, Φιλελευθερισμός
- Περιγραφή: Αυτή η ομάδα εστιάζει στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Προωθεί την οικονομική ανάπτυξη και την καινοτομία.
- Κόμματα-μέλη: Περιλαμβάνει κόμματα, όπως το Κόμμα Ελευθερίας και Δημοκρατίας (VVD) της Ολλανδίας και το La République En Marche! (LREM) της Γαλλίας.
Πράσινοι / Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία (Greens / European Free Alliance – Greens/EFA)
- Ιδεολογία: Πράσινη πολιτική, προοδευτισμός
- Περιγραφή: Η ομάδα αυτή προωθεί την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, την κοινωνική δικαιοσύνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Υποστηρίζει τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την προστασία της βιοποικιλότητας.
- Κόμματα-μέλη: Περιλαμβάνει κόμματα, όπως το Bündnis 90/Die Grünen της Γερμανίας και το Green Party της Αγγλίας και της Ουαλίας.
Ταυτότητα και Δημοκρατία (Identity and Democracy – ID)
- Ιδεολογία: Δεξιός εθνικισμός, Ευρωσκεπτικισμός
- Περιγραφή: Αυτή η ομάδα εστιάζει στην προστασία των εθνικών κυριαρχιών και είναι σκεπτική απέναντι στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Προωθεί τη μείωση της μετανάστευσης και την προστασία των εθνικών ταυτοτήτων.
- Κόμματα-μέλη: Περιλαμβάνει κόμματα, όπως η Εθνική Συσπείρωση (RN) της Γαλλίας και η Λέγκα (Lega) της Ιταλίας.
Ευρωπαϊκή Ενωτική Αριστερά / Βόρεια Πράσινη Αριστερά (European United Left–Nordic Green Left – GUE/NGL)
- Ιδεολογία: Αριστερά, Σοσιαλισμός
- Περιγραφή: Η ομάδα αυτή προωθεί την κοινωνική ισότητα, την προστασία των εργατικών δικαιωμάτων και την αναδιανομή του πλούτου. Στηρίζει την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και την ειρηνική εξωτερική πολιτική.
- Κόμματα-μέλη: Περιλαμβάνει κόμματα, όπως το Συνασπισμός της Ριζοσπαστικής Αριστεράς (SYRIZA) της Ελλάδας και το Podemos της Ισπανίας.
Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές (European Conservatives and Reformists – ECR)
- Ιδεολογία: Δεξιά, συντηρητισμός
- Περιγραφή: Αυτή η ομάδα προωθεί την ελεύθερη αγορά, την οικονομική ελευθερία και την εθνική κυριαρχία. Είναι σκεπτική απέναντι σε περαιτέρω ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.
- Κόμματα-μέλη: Περιλαμβάνει κόμματα, όπως το Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) της Πολωνίας και το Συντηρητικό Κόμμα (Conservative Party) του Ηνωμένου Βασιλείου.
Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ως θέση ευθύνης, έχει πολλαπλά καθήκοντα, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται:
- Συντονισμός της Επιτροπής: Ο Πρόεδρος επιβλέπει το έργο των Επιτρόπων και διασφαλίζει τη συνεκτικότητα των πολιτικών.
- Νομοθετική Πρωτοβουλία: Η Επιτροπή έχει το δικαίωμα να προτείνει νομοθεσία στον τομέα της Ε.Ε., και ο Πρόεδρος καθορίζει τις προτεραιότητες αυτών των προτάσεων.
- Εκπροσώπηση της Ε.Ε.: Ο Πρόεδρος εκπροσωπεί την Ε.Ε. σε διεθνείς διασκέψεις και διαπραγματεύσεις.
- Διασφάλιση της Συμμόρφωσης: Ο Πρόεδρος έχει την ευθύνη να διασφαλίζει ότι τα κράτη-μέλη τηρούν τις ευρωπαϊκές συνθήκες και κανονισμούς.
Πρόσφατες Προεδρίες και Προκλήσεις
Η Ursula von der Leyen, η νυν Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ανέλαβε καθήκοντα τον Δεκέμβριο του 2019. Η θητεία της έχει χαρακτηριστεί από την αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19, την προώθηση της Πράσινης Συμφωνίας για την Ευρώπη, την προσπάθεια ενίσχυσης της ψηφιακής μετάβασης και τις πολιτικές της για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει ένας Πρόεδρος της Επιτροπής είναι πολλαπλές και σύνθετες. Από την οικονομική σταθερότητα και την κλιματική αλλαγή, μέχρι τις γεωπολιτικές εντάσεις και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής απαιτεί όραμα, στρατηγική σκέψη και ισχυρή πολιτική βούληση.
Η προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι μια θέση κλειδί για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και την επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Πρόεδρος καλείται να ηγηθεί σε περιόδους κρίσης και να προωθήσει πολιτικές που θα ενισχύσουν την Ευρώπη, σε παγκόσμιο επίπεδο. Ως εκ τούτου, η επιλογή του Προέδρου και η στήριξή του από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και τους πολίτες είναι ζωτικής σημασίας, για το μέλλον της Ένωσης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Εκλογές και διορισμοί στα θεσμικά όργανα της Ε.Ε., Europa.eu, διαθέσιμο εδώ
- The EU will soon get a new leadership team. Here are the names currently in the mix, CNBC, διαθέσιμο εδώ
- Καταχωρισμένα κόμματα, APPF, διαθέσιμο εδώ
