Της Ελένης – Παναγιώτας Μινάι,
Θα έχετε πιθανόν ακούσει στα ΜΜΕ, παράδοξες περιπτώσεις γυναικών που κυοφορούν δύο έμβρυα ταυτόχρονα, τα οποία, όμως, βρίσκονται εντός διαφορετικής μήτρας. Κι αυτό το φαινόμενο συμβαίνει διότι οι γυναίκες αυτές παρουσιάζουν δύο αναπαραγωγικούς κύκλους και, κατ’ επέκταση, δύο έμμηνες ρύσεις. Τέτοιες εντυπωσιακές αλλά σπάνιες περιπτώσεις γυναικών, που καταρρίπτουν τα κοινώς αποδεκτά δεδομένα όσον αφορά την ανθρώπινη ανατομία και διαθέτουν μοναδικά χαρακτηριστικά που αξίζει να μελετήσουμε, θα είναι τo σημερινό μας θέμα.
Αρχικά, είναι ωφέλιμη μία σύντομη περιγραφή του βασικού γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος. Το αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας αποτελείται από τα εσωτερικά και εξωτερικά ανατομικά στοιχεία. Το εσωτερικό σύστημα οργάνων, το οποίο είναι απαραίτητο για την αναπαραγωγική διαδικασία, αποτελείται από τον κόλπο, τον τράχηλο, στη συνέχεια ακολουθεί η μήτρα, στην οποία αναπτύσσεται το έμβρυο κατά την κύηση και, τέλος, οι σάλπιγγες και οι ωοθήκες. Κάθε γυναίκα φυσιολογικά διαθέτει από έναν κόλπο, τράχηλο και μήτρα, και από δύο σάλπιγγες και δύο ωοθήκες. Αντίθετα, σε παθολογικές καταστάσεις, για παράδειγμα, μπορούν να απουσιάζουν όργανα μετά από αφαίρεση ή να παρουσιάζουν μορφολογικές ανωμαλίες. Όπως επίσης και σε αυτή την περίπτωση που εξετάζουμε σήμερα, με τη διαφορά ότι χαρακτηρίζεται από διπλό αναπαραγωγικό όργανο.
Μία μήτρα χαρακτηρίζεται δίδελφυς όταν, λόγω δυσπλασίας, υπάρχουν δύο μήτρες στον ίδιο οργανισμό. Είναι μια πολύ σπάνια εκ γενετής πάθηση, δηλαδή η ανωμαλία αυτή δημιουργείται κατά την εμβρυική ζωή και μετά τη γέννηση το έμβρυο γένους θηλυκού φέρει δύο μήτρες. Κατά κύριο λόγο αναφέρεται σε μια διπλή μήτρα, μερικές γυναίκες, ωστόσο, μπορεί να φέρουν, επίσης, διπλό κόλπο και τράχηλο. Στην πιο κοινή όμως περίπτωση, η γυναίκα φέρει έναν, κοινό κόλπο και τράχηλο και δύο μήτρες, με κάθε μήτρα να έχει μία σάλπιγγα και μία ωοθήκη.
Ανεξαρτήτως αυτών των ανωμαλιών, όμως, στις περισσότερες περιπτώσεις δεν απαιτείται θεραπευτική προσέγγιση, επομένως υπάρχουν γυναίκες που ζουν με διπλή μήτρα. Βέβαια, παρουσιάζουν κάποιες ιδιαιτερότητες σε σχέση με τις φυσιολογικές μήτρες. Για παράδειγμα, όπως φυσιολογικά μια γυναίκα έχει αναπαραγωγικό κύκλο με όλες τις φάσεις του, έτσι και μια γυναίκα με διπλή μήτρα θα φέρει αναπαραγωγικό κύκλο, έναν για κάθε μήτρα. Μπορεί οι δύο κύκλοι να ταυτίζονται στις φάσεις τους ή μπορεί και όχι, εξαρτάται σε κάθε περίπτωση. Επομένως, ό,τι συνοδεύει έναν κύκλο, π.χ. έμμηνο ρύση με ενοχλητικά συμπτώματα όπως πόνο, οι γυναίκες με διπλή μήτρα το βιώνουν συνήθως εις διπλούν.
Επίσης, η διαδικασία της εγκυμοσύνης έγκειται μεγαλύτερους κινδύνους λόγω αυτής της ανωμαλίας. Η πιθανότητα αποβολής και πρόωρου τοκετού είναι ιδιαίτερα αυξημένη, αλλά όχι προκαθορισμένη, δηλαδή δύναται η κυοφορία και ο τοκετός να εξελιχθούν ομαλά. Πρόσθετα, η ανωμαλία αυτή θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμη σε στειρότητα και προβλήματα στα νεφρά. Πέρα από την επιρρέπεια σε αυτές τις επιπλοκές, το παράδοξο που αναφέραμε αρχικώς και σίγουρα σας γεννήθηκε η απορία, αν δεν έχει ήδη απαντηθεί από τα παραπάνω, λαμβάνει προτεραιότητα τώρα. Οι γυναίκες με διπλή μήτρα μπορούν να καταστούν έγκυες είτε από τη μία μήτρα είτε από την άλλη είτε και από τις δύο. Δηλαδή, σπερματοζωάρια μπορούν να γονιμοποιήσουν ένα ή περισσότερα ωάρια σε κάθε ωοθήκη, των οποίων τα ζυγωτά που θα προκύψουν θα εμφυτευτούν σε κάθε μήτρα ξεχωριστά.
Σε ένα υποθετικό σενάριο Α, για παράδειγμα, η γυναίκα μπορεί να έχει πολύδυμη κύηση στη μία μήτρα και να κυοφορεί ένα έμβρυο στο άλλο, ή σε ένα άλλο Β να κυοφορεί ένα μόνο έμβρυο στη μία μήτρα και η άλλη να είναι σε φάση εμμήνου ρύσεως. Επιπλέον, θα πρέπει να αναφέρουμε, επίσης, ότι τα έμβρυα που κυοφορεί μπορεί να προέρχονται από διαφορετικής προέλευσης σπερματοζωάρια, δηλαδή από διαφορετικό άντρα. Στο υποθετικό σενάριο Α που αναφέραμε προηγουμένως, ο πατέρας Χ θα μπορούσε να είχε γονιμοποιήσει τα ωάρια αν είναι ετεροζυγωτικά ή το ωάριο αν είναι μονοζυγωτικά από το οποίο προήλθαν τα έμβρυα της πολύδυμης κύησης, ενώ σε έναν διαφορετικό χρόνο, και ταυτόχρονα με την πολύδυμη κύηση, ο πατέρας Υ γονιμοποίησε το ωάριο από το οποίο προέκυψε το έμβρυο στη δεύτερη μήτρα. Ωστόσο, η κύηση με έμβρυα ταυτόχρονα και στις δύο μήτρες χαρακτηρίζεται ετεροζυγωτική, γιατί, αν και σε διαφορετικές μήτρες, προήλθαν από γονιμοποίηση διαφορετικού ωαρίου και εξελίσσονται ταυτόχρονα.
Σχετικά με την αιτία, η οποία οφείλεται για όλη αυτή την περίπλοκη κατάσταση που περιγράψαμε, δεν είναι γνωστή. Οι επιστήμονες δεν μπορούν να την κατονομάσουν, αλλά φαίνεται ότι τα γονίδια είναι αυτά που κρύβονται από πίσω. Αν και πρόκειται για ένα σπάνιο φαινόμενο, του οποίου η αιτία είναι αδύνατο να εξακριβωθεί, παρουσιάζει κληρονομικότητα στην οικογένεια.
Η συμπτωματολογία που δύναται να βιώνει μια γυναίκα με διδελφή μήτρα είναι τα παρακάτω:
- Έντονη έμμηνος ρύση
- Επώδυνες κράμπες πριν και μετά την περίοδο
- Συχνές αποβολές
- Πόνος κατά τη συνουσία
Η παρουσία αυτών μπορεί να προβληματίσουν μια γυναίκα σε βαθμό να απευθυνθεί σε κάποιον ειδικό. Κατά την εξέταση, ο γυναικολόγος θα λάβει πλήρες ιστορικό και θα καταγράψει τα συμπτώματα που την οδήγησαν στο ιατρείο του. Στη συνέχεια, με πυελική εξέταση θα διαγνώσει εάν η ασθενής φέρει δίδελφη μήτρα σε περίπτωση που εντοπίσει δύο κόλπους ή τραχήλους. Σε άλλη περίπτωση, που δεν υπάρχει ένας κοινός κόλπος και τράχηλος, με περαιτέρω εξετάσεις, όπως με υπερηχογράφημα ενδοκολπικά ή υπερηβικά μέσω της οποίας είναι δυνατή η απεικόνιση της μήτρας και η διάγνωση.
Όπως αναφέραμε και πρωτύτερα, συνήθως οι γυναίκες με δίδελφη μήτρα δεν υποβάλλονται σε θεραπεία, αν δεν κριθεί αδήριτη ανάγκη. Για παράδειγμα, αν βιώνουν ανυπόφορα συμπτώματα και συχνές αποβολές, τότε ενδείκνυται η χειρουργική αφαίρεση της δεύτερης μήτρας. Διαφορετικά, μαθαίνουν να ζουν με τις ιδιαιτερότητες της διπλής τους μήτρας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
