Του Γιάννη Δράμαλη,
Η αμερικανική κοινωνία έχει ως θεμέλιο κατά κοινή παραδοχή τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής. Ήδη από την Αμερικανική Επανάσταση, κεντρική απαίτηση των Δεκατριών Αποικιών ήταν η ιδιωτική αυτονομία, η ελευθερία ανάπτυξης δραστηριοτήτων και η οικονομική ανεξαρτησία. Η εξάρτησή τους από την Αγγλία και η αυθαίρετη επιβολή εξουσίας πάνω τους ήταν ο λόγος που επαναστάτησαν ενάντια στον τότε βασιλιά της Αγγλίας, Γεώργιο Γ’. Καθώς οι συνθήκες αλλάζουν, πολλοί αναρωτιούνται τι σημαίνει σήμερα να είναι κανείς «Αμερικάνος». Το κόμμα των Ρεπουμπλικάνων υπερασπίζεται τον παλαιό-κλασσικό ορισμό της αμερικανικής ταυτότητας, οι Δημοκρατικοί ωστόσο φιλοδοξούν να δώσουν έναν καινούριο ορισμό μέσα από την πολιτική τους, που πλέον θα έλεγε κανείς πως δεν μοιάζει και τόσο καπιταλιστική. Η στροφή αυτή στην πολιτική μπορεί να φανεί και στο ίσως πιο καίριο ζήτημα των εκλογών του 2024, στον οικονομικό τομέα και ειδικότερα στη φορολογία. Σε αυτό το ζήτημα πάντως, φαίνεται ότι οι πολιτικές των δύο κομμάτων κινούνται σε αντίθετες κατευθύνσεις. Ενώ οι Ρεπουμπλικάνοι προωθούν μία καπιταλιστική πολιτική ενίσχυσης του ιδιωτικού τομέα, οι Δημοκρατικοί υπόσχονται μια δίκαιη και προοδευτική φορολογία, αποδυνάμωση των ισχυρών εταιριών και ευνοϊκότερες συνθήκες διαβίωσης για όλους τους πολίτες.
Ταυτόχρονα, οι Δημοκρατικοί έχουν σκοπό να προσπορίσουν έσοδα για το Δημόσιο ύψους $ 1.8 τρις, ενώ οι Ρεπουμπλικάνοι δεν έχουν σκοπό την ενίσχυση του Δημοσίου, αλλά μόνο τη μείωση των φόρων, με στόχο τη μεγαλύτερη κατανάλωση και συνεπαγόμενη ανάπτυξη της οικονομίας. Με βάση, λοιπόν, τους κεντρικούς αυτούς στόχους, οι προτάσεις των Δημοκρατικών είναι οι εξής:
- Αύξηση του συντελεστή φορολογίας εσόδων μεγάλων επιχειρήσεων από το 21% στο 28%.
- Προσθήκη στη φορολόγηση εσόδων από επενδύσεις και εσόδων προερχόμενων από ενεργητική δραστηριότητα, δηλαδή εργασία.
- Αύξηση της φορολογίας στη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων.
- Διατήρηση της ισχύουσας παραγράφου 301 της νομοθεσίας περί δασμών, που προβλέπει την επιβολή δασμών σε αγαθά εισαγόμενα από την Κίνα αξίας περίπου $ 360 δις, με παράλληλη αύξηση δασμών σε πρώτες ύλες, όπως αλουμίνιο, χάλυβα, σε είδη ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και σε είδη πράσινης ενέργειας που εισάγονται από την Κίνα. Δεδομένης της ραγδαίας ανάπτυξης της Κίνας και την απειλή που αυτή μπορεί να αποτελέσει οικονομικά, πολιτικά και στρατιωτικά για τις Η.Π.Α., η στάση των Δημοκρατικών φαίνεται ήπια, ενώ την ίδια στιγμή οι Ρεπουμπλικάνοι υπόσχονται να αυξήσουν κατά πολύ τους δασμούς στις κινεζικές εισαγωγές. Κατά τον Joe Biden βέβαια, η μέχρι τώρα και τυχόν μελλοντική οικονομική πίεση μέσω δασμών στην Κίνα δεν αποδίδει, και για αυτό τον λόγο δεν χρειάζεται να ενταθεί.
- Σε ό,τι αφορά στο ψηφισμένο από την κυβέρνηση Trump, Τax Cuts and Jobs Act, που λήγει το 2025, προωθούν την απλή ανανέωση και διατήρησή του, χωρίς περαιτέρω διευκρινίσεις ακόμα, ενώ την ίδια στιγμή οι Ρεπουμπλικάνοι προωθούν την επ’ άπειρον ισχύ του σε περίπτωση εκλογικής τους νίκης.
- Μείωση στους φόρους οικογενειών και μικρών επιχειρήσεων και δημιουργία ευνοϊκότερων όρων για αυτούς.
- Αυστηροποίηση στους κανόνες φορολόγησης ακινήτων.
- Μείωση στα φοιτητικά δάνεια ή και ολοκληρωτική διαγραφή τους.
- Επενδύσεις στις υποδομές.
- Επέκταση πολιτικών κοινωνικής δικαιοσύνης, όπως διευκολύνσεις στην πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, καταπολέμηση των υπερκερδών των μεγάλων φαρμακευτικών επιχειρήσεων, ενώ έχουν ακουστεί και άλλες ιδέες με τον ίδιο κεντρικό άξονα από άλλους Δημοκρατικούς υποψηφίους, όπως τη δημιουργία Υπουργείου Ειρήνης και την ενίσχυση πολιτικών φιλικών προς το περιβάλλον.
Οι στόχοι των Δημοκρατικών είναι σίγουρα περισσότεροι και πιο συγκεκριμένοι σε σχέση με τους στόχους των Ρεπουμπλικάνων, κάτι που ίσως να ενισχύει την αξιοπιστία και επιστημονική αρτιότητα του προγράμματός τους. Δεν λείπει ωστόσο μία σχετική ασάφεια σε σχέση με αμφιλεγόμενα ζητήματα, όπως το Tax Cuts and Jobs Act, και μια εμφανής κυριαρχία της κοινωνικής πολιτικής των Δημοκρατικών πάνω στο πρόγραμμα και τους στόχους του. Πράγματι, το Δημοκρατικό κόμμα διέπεται από τη φιλοδοξία δημιουργίας μιας δίκαιης κοινωνίας και ίσων όρων για όλους τους πολίτες. Για πολλούς, αλλά και για το ίδιο το κόμμα, αυτά είναι που συνθέτουν την αμερικανική ταυτότητα. Δεν ενστερνίζονται όλοι όμως αυτήν την άποψη.
Το ιδεολογικό υπόβαθρο και των δύο μεγάλων κομμάτων των Η.Π.Α. είναι οι ιδέες της Αμερικανικής Επανάστασης του 1775 και του Διαφωτισμού που την ενέπνευσε. Η πορεία διαμόρφωσης, επεξεργασίας και έκφρασης αυτών των ιδεών ωστόσο ήταν για τον καθένα διαφορετική. Το κόμμα των Δημοκρατικών, από τη μία πλευρά, προασπίζεται τις βασικές αρχές της ελευθερίας ανάπτυξης της προσωπικότητας και δραστηριοτήτων, την προσωπική ανεξαρτησία και την ισότητα ως θεμέλια της αμερικανικής κοινωνίας, δεν αντιτίθεται ωστόσο στον κρατικό παρεμβατισμό, στο μέτρο που αυτός γίνεται μόνο στην οικονομία και όχι σε μη οικονομικές πτυχές της ζωής, με στόχο τη δημιουργία αξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης για όλους τους πολίτες. Μία από τις κεντρικές τους θέσεις είναι ότι η οικονομία θα πρέπει να δουλεύει για την κοινωνία.
Αντιθέτως, ο κρατικός παρεμβατισμός στην οικονομία είναι ένα φαινόμενο τελείως αθέμιτο για τους Ρεπουμπλικάνους. Η δική τους παράταξη υιοθετεί ακριβώς τις ίδιες ιδέες ως αφετηρία, αλλά με την πεποίθηση πως ο άνθρωπος θα πρέπει να είναι πλήρως ανεξάρτητος από όποια παρέμβαση επιχειρείται να γίνει πάνω του, οικονομική ή μη, προερχόμενη από το Κράτος ή από οποιαδήποτε άλλη μορφή εξουσίας. Για αυτούς ο άνθρωπος είναι πλήρως ελεύθερος να κάνει ό,τι θέλει, ακόμα και αν αυτό σημαίνει την πλήρη αδιαφορία για τους συνανθρώπους του. Για πολλούς ίσως μια εγωιστική οπτική, για άλλους μία πικρή αλήθεια. Πολλοί θα θεωρούσαν μία υποχρέωση για αναδιανομή του πλούτου άδικη, πόσο μάλλον όταν ανήκουν σε αυτούς από τους οποίους το κράτος παίρνει τον πλούτο, τον οποίον έχουν αποκτήσει με δική τους προσωπική εργασία, ρίσκο και κόπους, για να τον αναδιανείμει σε άλλους, που δεν κατάφεραν να δουλέψουν για να κερδίσουν την ευημερία τους. Επιπλέον, οι πολιτικές και ιδεολογικές βάσεις των δύο μεγάλων παρατάξεων επηρεάζονται από τις αντιλήψεις της εποχής και μεταβάλλονται σε γενικές γραμμές ανάλογα με αυτές. Οι Ρεπουμπλικάνοι φαίνεται να υιοθετούν πιο εθνικιστικές αντιλήψεις, προτάσσοντας την ασφάλεια του λαού, αποκλίνοντας ίσως από το καθαρά φιλελεύθερο πρότυπο της ελευθερίας και του μη κρατικού παρεμβατισμού, ενώ οι Δημοκρατικοί παρουσιάζουν προοδευτικές πολιτικές, ίσως σε μία προσπάθεια μεγαλύτερης απήχησης, συμβαδίζοντας με τις νέες τάσεις.
Κατά τον φιλόσοφο Αριστοτέλη, αυτός που μπορεί να ζήσει χωρίς την κοινωνία είναι είτε θηρίο είτε θεός. Οι περισσότεροι θα προσέβλεπαν σε μία ζωή εντός της κοινωνίας. Και όταν ζεις με άλλους, πόσο εύκολο είναι να αδιαφορήσεις όταν αντιμετωπίζουν δυσκολίες; Οι δικές τους δυσκολίες ενδέχεται να επηρεάσουν και εσένα. Και, ίσως μία κοινωνία χωρίς εξασφαλίσεις, όπου κυριαρχεί η ιδιωτική πρωτοβουλία, καταλήξει να είναι παράδεισος για λίγους και ισχυρούς, των οποίων ο δρόμος στην εξουσία ενδεχομένως να είναι αμφίβολος ως προς την νομιμότητα και αξιοκρατία του, και κόλαση για τους πολλούς. Ακριβώς αυτή είναι η αυθαιρεσία που η Αμερικανική Επανάσταση πολέμησε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- So-Called Strategic Tariffs Are Still Tariffs—and Still Protectionist, Tax Foundation, διαθέσιμο εδώ
- Tracking 2024 Presidential Tax Plans, Tax Foundation, διαθέσιμο εδώ
- Comparing where 2024 presidential candidates stand on key issues, The Washington Post, διαθέσιμο εδώ
- Where we stand, Democrats, διαθέσιμο εδώ
- Democratic Values — Liberty, Equality, Justice, American Government, US History, διαθέσιμο εδώ
