Της Ιωάννας Τσούκλα,
Κύριο μέλημα των νεοσύστατων επιχειρήσεων για τη δημιουργία τους είναι ο σχηματισμός της εμπορικής επωνυμίας της επιχείρησης. Η εμπορική επωνυμία είναι το όνομα με το οποίο ο έμπορος θα διακρίνεται στις συναλλαγές του και θα αναγνωρίζεται στις εμπορικές του πράξεις. Είναι, δηλαδή, το ιδιαίτερο διακριτικό γνώρισμα του εμπόρου και είναι μείζον θέμα η διακριτική της δύναμη, καθώς και ο ορθός σχηματισμός της για τις εμπορικές πράξεις και την διαφάνεια στις συναλλαγές.
Φυσικά, ο σχηματισμός της εμπορικής επωνυμίας διαφέρει αναλόγως με την ίδια την εμπορική δραστηριότητα και το είδος-αριθμό των εταίρων που απαρτίζουν την ομάδα που θα δραστηριοποιείται. Ευνόητο είναι οποιοδήποτε φυσικό πρόσωπο να δύναται να χρησιμοποιήσει το αστικό του όνομα για να σφραγίζει την εμπορική επωνυμία ή, αναλόγως αν μιλάμε για ομόρρυθμες, ανώνυμες, ναυτικές εταιρίες, εταιρίες περιορισμένης ευθύνης κ. ο. κ., να οφείλεται η δημοσίευση της επωνυμίας των νέων αυτών εταιριών να ακολουθεί πιστά την ανάλογη νομοθεσία. Κατά το άρθρο 2 Ν. 3190/1955, «η επωνυμία της εταιρείας περιορισμένης ευθύνης σχηματίζεται είτε από το όνομα ενός ή περισσότερων εταίρων είτε από το αντικείμενο της δραστηριότητας που ασκεί είτε από άλλες λεκτικές ενδείξεις. Η επωνυμία της εταιρείας μπορεί να αποδίδεται ολόκληρη ή εν μέρει με λατινικούς χαρακτήρες».
Ο βασικός κανόνας, ωστόσο, για τον γενικότερο σχηματισμό των εμπορικών επωνυμιών αποτελούν 5 ουσιαστικές αρχές οι οποίες μπορεί μεν να μην ακολουθούνται, πλην όμως θεμελιώνουν τη διαφάνεια στις συναλλαγές του εμπόρου προστατεύοντάς τον στην αγορά. Πρώτη αρχή είναι η αρχή της αλήθειας. Σύμφωνα με την αρχή της αλήθειας, η εμπορική επωνυμία πρέπει να σχηματίζεται όπως ορίζει ο νόμος για την εκάστοτε επιχείρηση διατηρώντας ως «όνομα», π.χ., το αστικό όνομα του εμπόρου ή τις υπηρεσίες που προσφέρονται. Για παράδειγμα, δεν μπορεί να συσταθεί εμπορική επωνυμία ομόρρυθμης εταιρείας με όνομα εταίρου που δεν αποτελεί εταίρος. Σύμφωνα με το άρθρο 250 του ν. 4072/2012, «η επωνυμία της ομόρρυθμης εταιρείας σχηματίζεται είτε από το όνομα ενός ή περισσότερων εταίρων είτε από το αντικείμενο της επιχείρησης είτε από άλλες ενδείξεις με την προσθήκη των λέξεων «ομόρρυθμη εταιρεία», ολογράφως ή με τη σύντμηση «Ο.Ε.». Στόχο εδώ αποτελεί η διατήρηση της διαφάνειας και η αποτροπή παραπλάνησης του καταναλωτικού κοινού. Παρόλα αυτά, η αρχή της αλήθειας δεν είναι απόλυτη και συγκρούεται με την αρχή της διάρκειας.
Στη δεύτερη παράγραφο του άρθρου 250 ν. 4072/2012 αναφέρεται πως «σε περίπτωση αποχώρησης εταίρου, το όνομα του οποίου περιέχεται στην εταιρική επωνυμία, απαιτείται η συγκατάθεση αυτού ή των κληρονόμων του για τη διατήρηση της επωνυμίας». Η τύχη δηλαδή του ονόματος ενός εταίρου που βρίσκεται στην εμπορική επωνυμία και αυτός αποχωρεί δεν είναι μετέωρη. Η αρχή της διάρκειας προστατεύει την εμπορική επωνυμία η οποία έχει ήδη σχηματιστεί και ενεργεί στην αγορά, έχει δηλαδή οικονομική δύναμη και κοινό το οποίο την αναγνωρίζει και προστατεύει τον έμπορο σε μελλοντικές μεταβολές, όπως είναι, για παράδειγμα, η αλλαγή του αστικού ονόματος του, ενώ ο ίδιος έχει αναπτύξει με τον καιρό την επιχειρηματική του δραστηριότητα. Η αρχή της διάρκειας συγκρούεται και εν τελεί υπερισχύει της αρχής της αλήθειας διασφαλίζοντας την ασφάλεια στις συναλλαγές.
Μη αμελητέα είναι η αρχή της αποκλειστικότητας, η αρχή, δηλαδή, που, προσπαθώντας να εκμηδενίσει τον κίνδυνο σύγχυσης, απαιτεί από τον έμπορο φορέα της επιχείρησης να χρησιμοποιεί την εμπορική του επωνυμία ως μοναδικός φορέας της. Σε περίπτωση, λόγου χάρη, όπου δύο διαφορετικοί έμποροι (φυσικά πρόσωπα) χρησιμοποιούν το αστικό τους όνομα ως εμπορική επωνυμία, δημιουργείται η ανάγκη η μεταγενέστερη να προσθέσει ένα διακριτικό γνώρισμα επιπλέον (όπως θα ήταν ενδεχομένως κάποια επιπρόσθετη προσφερόμενη υπηρεσία ή η τοποθεσία της επιχείρησης) προκειμένου να αποφευχθεί η παραπλάνηση του κοινού. Φυσικά, ερμηνευτικό ζήτημα προκύπτει από την γενική ρήτρα του άρθρου 1 του ν. 146/1914 περί αθέμιτου ανταγωνισμού, όταν η επιχείρηση δραστηριοποιείται σε διαφορετικές η κοντινές αποστάσεις. Εν προκειμένω, θα γίνουν διάφορες σταθμίσεις, όπως το πεδίο ενασχόλησης των δύο επιχειρήσεων, η διακριτική δύναμη της προγενέστερης εμπορικής τους επωνυμίας και η στάθμιση του ζητήματος αν όντως δημιουργείται κίνδυνος σύγχυσης σε περίπτωση όπου περισσότερες εμπορικές επωνυμίες είναι συνώνυμες.
Συνεχίζοντας, η επόμενη αρχή που λαμβάνεται υπόψιν στον σχηματισμό της εμπορικής επωνυμίας είναι αυτή της ενότητας (αλλιώς του ενιαίου), η οποία απαιτεί από τον έμπορο να διατηρεί την εμπορική του επωνυμία ίδια στις συναλλαγές του. Εξαίρεση εδώ χωρεί στο γεγονός ότι φυσικά πρόσωπα δραστηριοποιούνται σε περισσότερες από μία εμπορικές δραστηριότητες, όχι αναγκαστικά ανταγωνιστικές, οπότε και λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα για να μπορεί να έχει περισσότερες εμπορικές επωνυμίες, με σεβασμό στην αρχή της διαφάνειας.
Τελευταία ακολουθεί η αρχή της δημοσιότητας, η οποία θέλει τη δημοσίευση της εμπορικής επωνυμίας στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.) και που κατοχυρώνεται στο άρθρο 5 του ν. 3419/2005. Η αρχή αυτή θέλει να εξασφαλίσει την προστασία τρίτων και την ασφάλεια των συναλλαγών χωρίς όμως να δεσμεύει απολύτως τον έμπορο-φορέα ης επιχείρησης. Αυτό σημαίνει ότι η καταχώρηση στο ΓΕΜΗ της εμπορικής επωνυμίας δεν δημιουργεί απόλυτο δικαίωμα στην ελεύθερη χρήση της. Το τελευταίο αποκτάται με την χρήση της και τη διάρκειά της στην αγορά και στα αποδεικτικά μέσα που έχει ο έμπορος, όπως για παράδειγμα η χρήση της εμπορικής επωνυμίας στην εκτύπωση αποδείξεων. Μόνο τότε γίνεται λόγος για απόλυτο δικαίωμα σε άυλο αγαθό που προστατεύεται βάσει νόμου και σύμφωνα με τις διατάξεις ΑΚ 58-59.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Ν. Ρόκας, Βιομηχανική Ιδιοκτησία & Αθέμιτος Ανταγωνισμός, Δεκέμβριος 2011, Νομική Βιβλιοθήκη.
