Του Ναπολέοντα Γρίβα,
Η περίοδος όπου, για τους τελειόφοιτους Λυκείου, το άγχος κορυφώνεται και η ψυχραιμία, συχνά, εκλείπει έχει φτάσει. Είναι η περίοδος των Πανελλαδικών εξετάσεων, των εξετάσεων όπου κατά γενική ομολογία αποτελούν ένα πρώιμο στάδιο μύησης των νέων στις απαιτήσεις, στις δυσκολίες, αλλά και στον μεγάλο ανταγωνισμό που υπάρχει «έξω» στη κοινωνία. Στόχος όλων αποτελεί η εισαγωγή στη τριτοβάθμια εκπαίδευση και ειδικότερα, η εισαγωγή στη σχολή πρώτης επιλογής τους.
Το πραγματικό στοίχημα, ωστόσο, πολλές φορές δεν αποτελεί απλά η εισαγωγή σε μια σχολή, αλλά σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η τοποθεσία του πανεπιστημιακού ιδρύματος. Με άλλα λόγια, πολλοί υποψήφιοι δεν αγωνίζονται για να εισαχθούν απλώς στη σχολή προτίμησής τους, αλλά εκφράζουν προτίμηση, πολλές φορές λόγω οικονομικών, ακόμη και ως προς τον τόπο των σπουδών. Σαφώς, τα δεδομένα αυτά προσδίδουν σε αρκετούς υποψηφίους μια επιπλέον πίεση, καθώς γνωρίζουν πως, ίσως, έχουν ελάχιστα περιθώρια λάθους. Μπορεί για κάποιους οι σπουδές εκτός μόνιμης κατοικίας να φαντάζει ως η «γη της επαγγελίας», όταν ορισμένοι είναι ιδιαιτέρως επιφυλακτικοί φοβούμενοι το άγνωστο. Ωστόσο, με ποιον τρόπο μπορεί να επωφεληθεί ο μέσος άνθρωπος σπουδάζοντας μακριά από τον τόπο κατοικίας του;
Όταν βρίσκεται κάποιος μακριά από την οικογένειά του σίγουρα θα αναθεωρήσει-και πιθανότατα πολύ γρήγορα-όλα όσα θεωρούσε δεδομένα. Οι συνθήκες στις οποίες θα κληθεί κανείς να ζήσει είναι τέτοιες που επιβάλλουν την ανάπτυξη της υπευθυνότητας του για την ομαλή διαβίωσή του. Η απουσία του σπιτικού φαγητού, για παράδειγμα, είναι από τα πρώτα, όπου ο νεαρός φοιτητής θα κληθεί να αντιμετωπίσει. Όσο κι αν ο Έλληνας γονέας προσπαθεί να βοηθά και να στηρίζει τα παιδιά του με κάθε τρόπο είναι προφανές πως ο νεαρός φοιτητής, σίγουρα, θα έχει να φέρει εις πέρας από λίγες έως και πολλές υποχρεώσεις μόνος του. Από τη διενέργεια μίας γενικής καθαριότητας, η οποία δεν αποτελεί και ιδιαίτερη αγάπη των φοιτητών, μέχρι τη πληρωμή ενός λογαριασμού και την «εμπλοκή» με τη γραφειοκρατία. Στο πλαίσιο της ανάπτυξης της υπευθυνότητας πρέπει να συμπεριληφθεί και αυτή της αυτοπειθαρχίας, η απουσία της οποίας μόνο προβλήματα μπορεί να δημιουργήσει.
Η ειδοποιός διαφορά μεταξύ ενός ανηλίκου και ενός ενηλίκου βρίσκεται, μεταξύ άλλων, και στην ικανότητα της αυτοπειθαρχίας. Μπορεί η αυτονομία χώρου και η ευρύτερη ελευθερία που παρέχει η διαμονή μακριά από τους γονείς να αποτελεί το όνειρο αρκετών φοιτητών, ωστόσο δεν θέλει και πολύ το όνειρό τους αυτό…να μετατραπεί σε εφιάλτης. Ως φοιτητής μακριά από την οικογένεια, θα…«αναγκαστεί» να ωριμάσει και να αντιληφθεί τον κόσμο στον οποίο έχει εισέλθει. Έναν κόσμο, ο οποίος διαφέρει από αυτόν που μέχρι τότε ο νέος πίστευε, λόγω του «προστατευμένου» περιβάλλοντος στο οποίο τόσα χρόνια είχε μεγαλώσει. Το να μένει κανείς μόνος του, ίσως και να αποτελεί τη καλύτερη ευκαιρία για να «ανδρωθεί» και κυρίως να αντιληφθεί έμπρακτα πως είναι πολίτης μίας κοινωνίας στην οποία, πλέον, δεν έχει μόνο δικαιώματα, αλλά και υποχρεώσεις.
Επίσης, είναι τέτοιες οι συνθήκες, όπου μοιάζει απίθανο να μην χρειαστεί η ανάπτυξη πάσης φύσεως δεξιοτήτων από τον νέο. Η απόκτηση, έστω και στοιχειωδών, γνώσεων μαγειρικής, αλλά και η βελτίωση της κοινωνικότητας του ατόμου ως απόρροια της μοναξιάς του σπιτιού, είναι σαφές πως μόνο θετική επίδραση μπορούν να ασκήσουν στον νεαρό φοιτητή. Σε συνέχεια των όσων αναφέρθηκαν, οι υποχρεώσεις στις οποίες θα κληθεί να ανταπεξέλθει θα τον ταλαιπωρήσουν στην αρχή, αλλά στο τέλος θα τον βελτιώσουν. Από όλες τις δεξιότητες που αναμένεται κανείς να αποκτήσει από τις πιο χρήσιμες στέκεται τόσο η ικανότητα προγραμματισμού των υποχρεώσεων όσο και η οργάνωση του ελευθέρου χρόνου.
Καλώς ή κακώς, η «επιβίωση» σε ξένη πόλη αποτελεί, ενδεχομένως, το μεγαλύτερο test για τον καθέναν σε αυτή την ηλικία. Πολλοί το φέρουν-και μάλιστα με χαρακτηριστική ευκολία-εις πέρας, ενώ άλλοι δυσκολεύονται αρκετά. Και στις δύο περιπτώσεις, ωστόσο, το μόνο βέβαιο είναι πως τα οφέλη που θα αποκομίσει κανείς για τη μετέπειτα ζωή του είναι πολλαπλά. Όχι απλώς γιατί κατάφερε να μάθει να αυτοεξυπηρετείται, αλλά, κυρίως, γιατί γνώρισε καλύτερα τον εαυτό του, έμαθε να αναγνωρίζει τα όρια του και να πιστεύει στις δυνατότητες του. Αν καταφέρει κανείς να ζήσει μόνος του, τότε έχει ήδη κάνει το πρώτο μεν, μα αποφασιστικό και κρίσιμο δε, βήμα για να «χαράξει» τον δρόμο του. Και όλα αυτά, γιατί τότε είναι που θα έχει πραγματικά απογαλακτιστεί, το οποίο και θα σηματοδοτεί πως ο νέος δεν θα έχει, πλέον, να φοβάται απολύτως τίποτα!
Οι σπουδές σε άλλη πόλη μπορεί να είναι οικονομικά ασύμφορη και συχνά να μην αποτελεί επιθυμία είτε γονέων είτε παιδιού είτε και των δύο, ωστόσο, δεδομένα έχει να προσφέρει πολλά. Να «απαιτεί» κανείς από τους νεαρούς φοιτητές να παραμείνουν απολύτως αφοσιωμένοι στις σπουδές τους είναι, μάλλον, όχι κάτι τόσο ρεαλιστικό. Παρά ταύτα, αποτελεί για τους ίδιους μία πρώτης τάξεως ευκαιρία να συνδυάσουν τόσο το είδος ζωής που τους αρέσει, τις σπουδές, αλλά και να επιτύχουν την ατομική τους βελτίωση!
