Της Αρετής Σαραλέκου,
Από τις 31 Μαΐου μέχρι τις 2 Ιουνίου συναντήθηκαν στη Σιγκαπούρη στο πλαίσιο της διάσκεψης κορυφής για την ασφάλεια της Ασίας IISS (Shangri-La Dialogue) Ανώτατοι Αξιωματικοί Άμυνας πολλών χωρών, με σκοπό να συζητήσουν για τις πιο επιτακτικές προκλήσεις ασφαλείας και να καταλήξουν από κοινού σε νέες προσεγγίσεις. Ανάμεσα στις χώρες αυτές ήταν η Κίνα και οι Φιλιππίνες, οι οποίες έκαναν ηχηρές δηλώσεις σχετικά με την κρίση στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας.
Οι σχέσεις ανάμεσα στην Κίνα και στις Φιλιππίνες δεν ήταν πάντα τόσο ταραγμένες. Ωστόσο, τελευταία υπονομεύτηκαν από εδαφικές διαφωνίες σχετικά με τη Θάλασσα των Δυτικών Φιλιππίνων τμήματα της Θάλασσας της Νότιας Κίνας. Τον Απρίλιο του 2012, οι διαφωνίες αυτές κλιμακώθηκαν, με τη διένεξη των χωρών στο Scarborough Shoal, το οποίο διεκδικούσαν και οι δύο χώρες. Οι Φιλιππίνες λοιπόν, στο συγκεκριμένο περιστατικό, ανίχνευσαν οκτώ κινεζικά σκάφη κοντά στην περιοχή και αποπειράθηκαν τη σύλληψη τους, κάτι που δεν συνέβη, μετά από παρέμβαση της Κίνας. Ακολούθησαν διαταραχές στο μεταξύ τους εμπόριο, κυβερνοεπιθέσεις και πάρα πολλές διαμαρτυρίες. Οι διμερείς σχέσεις χειροτέρεψαν ακόμα περισσότερο μετά την αίτηση της Μανίλα για διαιτησία, σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας τον Ιανουάριο του 2013, απορρίπτοντας την νομιμότητα των ισχυρισμών της Κίνας αναφορικά με τα προσβαλλόμενα ύδατα. Η απόφαση (12 Ιουλίου 2016) ήταν εξαιρετικά θετική για τις Φιλιππίνες, καθώς θεώρησε τα μείζονος σημασίας στοιχεία των κινεζικών ισχυρισμών παράνομα. Φυσικά η Κίνα αντέδρασε αρνητικά, χαρακτηρίζοντας την απόφαση άκυρη και κενή.
Επιστρέφοντας στην επικαιρότητα, στις 2 Ιουνίου η Κίνα δήλωσε πως το πλήρωμα ενός πλοίου των Φιλιππίνων σημάδεψε με όπλα την κινεζική ακτοφυλακή κοντά στα αμφισβητούμενα νερά στις 19 Μαΐου. Το Πεκίνο, ακόμα, παραχώρησε σε συνδυασμό με την παραπάνω δήλωση ένα βίντεο 29 δευτερολέπτων στο οποίο απεικονίζεται στιγμιαία ένας μασκοφορεμένος άνδρας κρατώντας ένα ασαφές μαύρο αντικείμενο που θύμιζε τουφέκι. Και οι Φιλιππίνες λίγες ώρες αργότερα κατηγόρησαν την κινεζική ακτοφυλακή για την κατάληψη και την ρίψη στη θάλασσα τροφίμων και άλλων προϊόντων προορισμένων για στρατιώτες τοποθετημένους στο Second Thomas Shoal και για την παρεμπόδιση μεταφοράς στρατιωτών που χρειάζονταν ιατρική φροντίδα. Σε αυτό το σημείο πρέπει να σημειωθεί πως τον τελευταίο χρόνο η Κίνα χρησιμοποιεί τακτικά κανόνια νερού, εκτοξεύοντας μεγάλο όγκο νερού σε πλοία των Φιλιππίνων, με αποτέλεσμα να προκαλούνται σημαντικές βλάβες στα πλοία και τον εξοπλισμό τους.
Στη διάρκεια του Shangri-La Dialogue, στο μεγαλύτερο συνέδριο ασφαλείας της Ασίας, ο πρόεδρος των Φιλιππίνων Ferdinand Marcos Jr έκανε στις 31 Μαΐου μία «ελαφριά συγκεκαλυμένη» -όπως σχολιάστηκε- αναφορά στο Πεκίνο, καταδικάζοντας τις, σύμφωνα με τον ίδιο, παράνομες, πιεστικές και επιθετικές πράξεις στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, οι οποίες υπονομεύουν το όραμα των χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας για ειρήνη, σταθερότητα και ευημερία στη θάλασσα. Απαντώντας στην ερώτηση για το εάν ο θάνατος ενός Φιλιππινέζου ναυτικού θα θεωρούνταν «κόκκινη γραμμή» από τη Μανίλα και αν θα επικαλούνταν την Φιλιππινο-Αμερικανική συνθήκη, ο Marcos απάντησε πως «εάν σκοτωνόταν από εσκεμμένη επίθεση ένας Φιλιππινέζος, όχι μόνο στρατιώτης αλλά ακόμα και απλός πολίτης, αυτό είναι πολύ κοντά σε αυτό που θεωρούμε πράξη πολέμου και έτσι θα αντιδράσουμε αναλόγως. Και οι σύμμαχοι μας πιστεύουν το ίδιο».
Με την επιδείνωση των αντιπαραθέσεων ανάμεσα στο Πεκίνο και τη Μανίλα, ο Marcos επεδίωξε στενότερους δεσμούς με την Ουάσιγκτον, με την οποία διατηρεί από το 1951 συνθήκη αμοιβαίας άμυνας. Με αυτόν τον τρόπο οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν περισσότερα δικαιώματα χρήσης στρατιωτικών βάσεων των Φιλιππίνων και οι δύο αυτές χώρες έχουν επεκτείνει τις στρατιωτικές τους ασκήσεις. Λόγω της συνθήκης αυτής, λέγεται πως εάν κάποια από τις πολλές συγκρούσεις ανάμεσα στην Κίνα και τις Φιλιππίνες έχει θύματα, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αναγκαστούν να πάρουν μέρος. Για τον λόγο αυτό ο Υπουργός Άμυνας των Ηνωμένων Πολιτειών στο ίδιο συνέδριο δήλωσε πως ο πόλεμος με την Κίνα δεν είναι ούτε επικείμενος ούτε αναπόφευκτος, υπογραμμίζοντας τη σημασία ανανέωσης των συζητήσεων με τον Κινέζο ομόλογό του, ώστε να αποφευχθούν παρεξηγήσεις και παρερμηνείες.
Από μεριάς του, ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας δήλωσε στο συνέδριο ότι η Κίνα υπερασπιζόταν την κυριαρχία της και ότι κάποια άλλη χώρα, επηρεασμένη από ξένες δυνάμεις, έλυσε παλιές συμφωνίες και υποσχέσεις, προκάλεσε και δημιούργησε πλαστές καταστάσεις για να παραπλανήσει την κοινή γνώμη, χωρίς να κατονομάζει τις Φιλιππίνες. Ακόμα, ενώ συμφώνησε με τον Αμερικανό ομόλογό του αναφορικά με την ανάγκη διαλόγων, προχώρησε στο να κατηγορεί την Ουάσιγκτον για την πρόκληση αναταραχών τόσο με τις Φιλιππίνες, όσο και με την Ταιβάν. Δήλωσε μάλιστα κατηγορηματικά πως το Πεκίνο δεν θα αφήσει κανέναν να προκαλέσει γεωπολιτικές συγκρούσεις ή πόλεμο, θερμό ή ψυχρό, στην περιοχή του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- China says Philippine personnel pointed guns at Chinese coast guard in disputed waters, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Philippine President warns China against “acts of war”, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Philippines-China Relations: Beyond the Territoral Disputes, Republic of the Philippines Foreign Service Institute, διαθέσιμο εδώ
- Death of a Filipino in South China Sea clashes would be “very close” to act of war, Philippines leader warns, CNN, διαθέσιμο εδώ
- US defense secretary says war with China neither imminent nor unavoidable, stressing need for talks, AP News, διαθέσιμο εδώ
- The South China Sea Risks a Military Crisis, Foreign Policy, διαθέσιμο εδώ
- Philippine president says killing of a Filipino in South China Sea clash would be “very close” to act of war, CNBC, διαθέσιμο εδώ
- How to Respond to China’s Tactics in the South China Sea, Foreign Policy, διαθέσιμο εδώ
- Chinese defense minister accuses US of causing friction with its support for Taiwan and Philippines, AP News, διαθέσιμο εδώ
- Philippines alleges China damaged vessel in South China Sea disputed shoal, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- With guns out in South China Sea row with China, Philippines eyes “robust, stable” trade ties, South China Morning Post, διαθέσιμο εδώ
- Chinese state media says Philippine troops pointed guns at coastguards near disputed South China Sea reef, South China Morning Post, διαθέσιμο εδώ
- China Coast Guard seizes Philippine supplies for outpost in Second Thomas Shoal: Shoal, The Straits Times,διαθέσιμο εδώ
- The South China Sea Arbitration (The Republic of Philippines v. The People’s Republic of China), Permanent Court of Arbitration, διαθέσιμο εδώ
