Της Έλενας Παντελακάκη,
Ποιος έκαψε τη Ρώμη;
Το όνομα του Αυτοκράτορα Νέρωνα έχει συνδεθεί με έναν μύθο που είναι εξαιρετικά γνωστός στις μέρες μας. Το 64 μ.Χ. ξέσπασε στη Ρώμη η μεγαλύτερη πυρκαγιά που υπήρξε ποτέ, καταστρέφοντας το μεγαλύτερο μέρος της αυτοκρατορίας. Το γεγονός αυτό συνέβη στα χρόνια της βασιλείας του Νέρωνα, επικρατώντας η άποψη ότι ο νεαρός Αυτοκράτορας ήταν υπεύθυνος για τη φωτιά. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς υποστηρίζεται ότι έπαιζε στη λύρα του έναν ύμνο για την πτώση της Τροίας, σύμφωνα με τους Ρωμαίους ιστορικούς Σουητώνιο και Δίων Κάσσιο. Ωστόσο, με βάση έγκυρες πηγές που δόθηκαν από τον ιστορικό Τάκιτο λίγα χρόνια αργότερα, φαίνεται ότι ο Αυτοκράτορας βρισκόταν 56 χιλιόμετρα μακριά από τη Ρώμη, όταν ξεκίνησε η πυρκαγιά. Τη στιγμή που πληροφορήθηκε για την καταστροφή, επέστρεψε εσπευσμένα στη Ρώμη, λαμβάνοντας τις κατάλληλες πρωτοβουλίες για την άμεση πυρόσβεση, φιλοξενώντας, παράλληλα, αρκετούς πυρόπληκτους στα ανάκτορά του, προσφέροντάς τους καταφύγιο.
Ποιος ήταν πραγματικά ο Αυτοκράτορας Νέρωνας;
Η προσωπικότητα και η δράση του Αυτοκράτορα Νέρωνα έχει απασχολήσει πολλούς ιστορικούς και μελετητές. Ο Νέρων ήταν ο πρώτος Αυτοκράτορας της Ρώμης που δεν είχε ρωμαϊκή καταγωγή, αλλά και ο τελευταίος Αυτοκράτορας της Ιουλιο-Κλαυδιανής Δυναστείας. Το πλήρες όνομά του είναι Νέρων Κλαύδιος Καίσαρ Αύγουστος Γερμανικός ή Λεύκιος Δομίτιος Αηνόβαρβος και έζησε από το 37 μ.Χ. έως και το 68 μ.Χ. Η μητέρα του, Ιουλία Αγριππίνα, παντρεύτηκε τον Αυτοκράτορα Κλαύδιο, ο οποίος υιοθέτησε τον Νέρωνα, κάνοντάς τον αυτόματα πιθανό διάδοχο. Με εντολή του Αυτοκράτορα, ο Νέρωνας δεν άργησε να παντρευτεί σε νεαρή ηλικία την κόρη του, Κλαυδία Οκταβία. Έπειτα από λίγα χρόνια, το 57 μ.Χ., ο Αυτοκράτορας Κλαύδιος απεβίωσε, αφήνοντας τον θρόνο στον διάδοχό του Νέρωνα. Σύμφωνα, μάλιστα, με φήμες ο θάνατός του προήλθε από την αδίστακτη σύζυγό του, Αγριππίνα, η οποία τον δηλητηρίασε.
Ο Νέρωνας αποτέλεσε τον νεότερο Αυτοκράτορα, που ανέλαβε ποτέ τη διακυβέρνηση, στη Ρώμη, μέχρι εκείνη την περίοδο. Όπως ήταν φυσικό οι αποφάσεις του επηρεάζονταν σε μεγάλο βαθμό τόσο από τη μητέρα του Αγριππίνα όσο και από τους δασκάλους του, όπως ο Σενέκας ο Νεότερος. Τα πρώτα χρόνια της βασιλείας του αφαίρεσε την ισχύ από τη Σύγκλητο, προκειμένου να τη χρησιμοποιήσει προς όφελός του. Ο νεαρός Αυτοκράτορας προχώρησε σε ορισμένες σημαντικές για τη Ρώμη διατάξεις, με αποτέλεσμα να μειωθεί η φορολογία και να θεσπιστούν νέοι νόμοι για την προστασία των δούλων και των απελεύθερων. Μέσω αυτών των νομοθεσιών ο Νέρωνας αποσκοπούσε στην υποστήριξη της λαϊκής τάξης λόγω της διαρκούς διαμάχης του με τη Σύγκλητο και τους αριστοκρατικούς. Σημαντική ήταν, επίσης, η συμβολή του στα δημόσια έργα, καθώς και στην οργάνωση αθλητικών και καλλιτεχνικών αγώνων, στα οποία είχε ιδιαίτερη αδυναμία. Η δράση του ενίσχυσε τις σχέσεις των Ρωμαίων και των Ελλήνων και επέφερε τη συμφιλίωση της Ρώμης με τους Πάρθους, τερματίζοντας μια διαμάχη που κρατούσε δεκαετίες. Παρ’ όλα αυτά, ο νεαρός Ρωμαίος Αυτοκράτορας, έκανε πολλές απερίσκεπτες σπατάλες, που τον οδήγησαν στη χρεοκοπία. Για αυτόν τον λόγο, άρχισε να σκοτώνει πλούσιους Ρωμαίους, ώστε να δημεύει τις περιουσίες τους.
Σύμφωνα με τους σύγχρονούς του, ο Αυτοκράτορας Νέρωνας διέθετε βίαιη και εγκληματική συμπεριφορά. Ήδη από την αρχή της διακυβέρνησής του η προσωπική του ζωή ήταν αρκετά άστατη, γεγονός που οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στις αδίστακτες πράξεις της μητέρας του. Συγκεκριμένα, παραμελώντας τον γάμο του με την Οκταβία, σύναψε ερωτική σχέση με μια απελεύθερη από τη Μικρά Ασία με το όνομα Ακτή. Η μητέρα του Αγριππίνα επιχείρησε να επέμβει προς όφελος της συζύγου του, Οκταβίας, χωρίς κάποια θετική ανταπόκριση. Η κατάσταση αυτή την ώθησε να στραφεί προς το μέρος του ανήλικου τότε γιου της, Βρεταννικού, και να συνωμοτήσει εναντίον του Νέρωνα. Ο Βρεταννικός, ωστόσο, απεβίωσε σύντομα. Πιθανώς δηλητηριάστηκε από τον ίδιο του τον αδερφό και Αυτοκράτορα, ώστε να μην αποτελεί απειλή. Δυσαρεστημένος από τις συνεχείς επεμβάσεις της μητέρας του και τον διαμοιρασμό της εξουσίας μαζί της, ο Νέρων προχώρησε σε μία απάνθρωπη πράξη. Στα χρόνια που ακολούθησαν και συγκεκριμένα το 59 μ.Χ. διέταξε τη δολοφονία της ίδιας του της μητέρας, παίρνοντας διαζύγιο από την Οκταβία και εκπληρώνοντας την επιθυμία του να παντρευτεί τη νέα ερωμένη του, Ποππαία Σαβίνα. Έπειτα από λίγα χρόνια, σκότωσε την πρώτη του γυναίκα, Οκταβία, ενώ, σύμφωνα με τον ιστορικό Σουητώνιο, σε μια έξαρση θυμού του δολοφόνησε και τη δεύτερη γυναίκα του, η οποία εκείνη την περίοδο εγκυμονούσε το παιδί του.
Το τέλος του Νέρωνα
Η λανθασμένη οικονομική διαχείριση, καθώς και η αδιάκοπη σπατάλη των εσόδων της Ρώμης σε συνδυασμό με τη βαριά φορολογία οδήγησαν σε επανάσταση του λαού, που ξεκίνησε από την Ισπανία. Η εξέγερση εναντίον του ήταν μαζική, γεγονός που οδήγησε στον θάνατό του, στις 9 Ιουνίου του 68 μ.Χ., από ένα έμπιστο, μάλιστα, πρόσωπό του, ύστερα από αίτημα του ίδιου του Αυτοκράτορα, διότι ήταν ανίκανος να αυτοκτονήσει. Η Σύγκλητος τον κήρυξε ως εχθρό της Ρώμης και μαζί με το τέλος του Νέρωνα επήλθε και το τέλος της Ιουλιο-Κλαυδιανής Δυναστείας.
Εν κατακλείδι, ο Νέρωνας αποτελεί μία αμφιλεγόμενη προσωπικότητα που έχει απασχολήσει ιδιαίτερα τους μελετητές. Οι ιστορικοί των επόμενων —μετά τον θάνατό του— χρόνων, επηρεασμένοι από την αρνητική εικόνα που είχε σχηματιστεί για τον νεαρό Αυτοκράτορα, τον περιγράφουν ως ένα μισητό πρόσωπο ανάμεσα στους αριστοκράτες και τη Σύγκλητο, αλλά αρκετά δημοφιλές στις κατώτερες τάξεις. Οι μεταγενέστεροι ιστορικοί τον θεωρούν μια παρεξηγημένη προσωπικότητα, που μεγάλωσε μέσα στην εγκληματικότητα εξαιτίας της μητέρας του, Αγριπίννας, η οποία τον χρησιμοποίησε, προκειμένου να ασκεί πλήρη εξουσία. Σύμφωνα με νεότερους μελετητές, ο Νέρωνας δεν ήταν ούτε ανίκανος Αυτοκράτορας ούτε εγκληματικός στον βαθμό που περιγράφεται από τους σύγχρονούς του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Νέρων (37 – 68) Ο τελευταίος Ρωμαίος αυτοκράτορας της Ιουλιο-Κλαυδιανής Δυναστείας, timesnews.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Ο Νέρων μπορεί να μην έκαψε τη Ρώμη, αλλά σκότωσε τη μητέρα του, τις δύο συζύγους του και έριξε Χριστιανούς στα θηρία. Ερχόταν συχνά στην Ελλάδα για θεατρικούς αγώνες, mixanitouxronou.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Νέρων, αυτοκράτωρ της Ρώμης & η διαστρέβλωση της ιστορικής πραγματικότητας, chilonas.com, Διαθέσιμο εδώ
