Της Μαρίνας Νίκα,
Έχει χαρακτηριστεί ως το σταυροδρόμι μεταξύ Ανατολής και Δύσης, που έχει «επιβιώσει» από τις επιδρομές των πειρατών. Ξεχωρίζει για τη μοναδική ομορφιά του και για το μονοπώλιό του. Όπως θα καταλάβατε, μιλάμε, φυσικά, για το όμορφο νησί της Χίου και τα ξακουστά, μεσαιωνικά χωριά της. Το ένδοξο παρελθόν του νησιού αποτυπώνεται με τον πιο γλαφυρό τρόπο από τα μεσαιωνικά της χωριά, τα οποία συνδέονται στενά με το πιο φημισμένο προϊόν του νησιού, τη μαστίχα.
Τα μοναδικά Μαστιχοχώρια, όπως αποκαλούνται, έχουν να μας διηγηθούν τις δικές τους ιστορίες. Τα χωριά είχαν, συνήθως, δύο εισόδους με σιδερένιες πύλες. Το 1566, οι Οθωμανοί κατέκτησαν τη Χίο και το 1705 παραχώρησαν προνόμια σε αυτά τα νησιά με τη μορφή περιορισμένης αυτονομίας. Όμως, οι κάτοικοί τους ήταν υποχρεωμένοι να καλλιεργούν μαστίχα και να πληρώνουν φόρο στους Οθωμανούς.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το χωριό Μεστά, το οποίο είναι χτισμένο στη νοτιοδυτική πλευρά του νησιού. Το ιστορικό αυτό μέρος ιδρύθηκε στις αρχές του 12ου αιώνα μ.Χ. κατά την εποχή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και μετά από ένα σύντομο πέρασμα των Γενοβέζων, κατέληξε στα χέρια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Ένα ακόμα χαρακτηριστικό χωριό είναι η μεσαιωνική Βέσσα. Βρίσκεται 20 χιλιόμετρα νότια του νησιού. Το ημιορεινό αυτό χωριό αποτελεί δείγμα ενός εκ των μεσαιωνικών καστροχωριών της Χίου, ενώ δημιουργήθηκε από τη συνένωση τριών μικρότερων οικισμών.
Έπειτα, έχουμε το ερειπωμένο χωριό της Κυδιάντας που βρίσκεται χτισμένο ανάμεσα στις πλαγιές βουνών για να μην γινόταν αντιληπτό από τους ληστές. Πιθανολογείται ότι, κατά τα μεσαιωνικά χρόνια αποτέλεσαι τον μεγαλύτερο οικισμό της περιοχής. Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821, η Κυδιάντα ήταν από τα ελάχιστα μέρη που ενστερνίστηκε το κάλεσμα για απελευθέρωση, γι αυτό και στο τέλος καταστράφηκε ολοσχερώς από τους Τούρκους ως αντίποινα. Μάλιστα, το 1834 η Κυδιάντα, μαζί με τη Λαγκάδα, αποτέλεσαν μία ενιαία κοινότητα, ενώ το 1881 ο καταστροφικός σεισμός της Χίου, υπήρξε η αιτία δημιουργίας του χωριού της Συκιάδας. Ακόμη, οι κάτοικοι του χωριού υπήρξαν οι πρωτεργάτες της Χιώτικης Ναυτιλίας, αλλά στην κατοχή το χωριό έγινε βάση της εθνικής αντίστασης στη Χίο. Ένας ακόμα καταστροφικό σεισμός το 1949 και η προσχώρηση σημαντικού μέρους των κατοίκων στο Λαϊκό Κίνημα, υπήρξαν τα βασικά αίτια διώξεων και εγκατάλειψης της Κυδιάντας.
Επιπρόσθετα, τα χωριά αυτά εκτός από την πλούσια ιστορική τους παράδοση, διακρίνονται και για την επιβλητική τους αρχιτεκτονική διαρρύθμιση. Μυστικές σκεπαστές στοές, διάσπαρτοι έρημοι πύργοι και θολωτές διαδρομές, συνθέτουν ένα εντυπωσιακό σκηνικό. Επίσης, την ίδια αυτή αρχιτεκτονική τεχνοτροπία συναντάμε και στο χωριό Αρμόλια, στο οποίο, πολλοί υποστηρίζουν, ότι ακόμη και το όνομα του σημαίνει πηλός καθώς τα περισσότερα χωριά συνδέουν το όνομα τους με μία τέχνη που περνάει από γενιά σε γενιά.
Τέλος, ένα ακόμα μέρος που αποτελείται από ένα συνονθύλευμα στοιχείων Ανατολής – Δύσης, είναι το Πυργί. Η αισθητική των σπιτιών έχει κάτι το απροσδιόριστο και οι περισσότεροι οικισμοί είναι άσπροι με επαναλαμβανόμενα μικρά μοτίβα.
Σήμερα, τα Μαστιχοχώρια αποτελούν πόλο έλξης αρκετών επισκεπτών ανά το κόσμο που εντυπωσιάζονται από τις αρχαίες τέχνες, τις παραδόσεις, τα αρχοντικά με τα περιβόλια, αλλά και την ιστορία του τόπου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Στα μεσαιωνικά χωριά της Χίου, όπου η Ανατολή συναντά την Δύση, travel.gr, διαθέσιμο εδώ
- Το νησί με τα χωριά λαβύρινθους που οχυρώθηκαν σε μεσαιωνικά κάστρα. Τα σπίτια επικοινωνούσαν από τις ταράτσες και οι γειτονιές χτίζονταν σε ζώνες για την αναχαίτιση του εχθρού, mixanitouxronou.gr, διαθέσιμο εδώ
