Του Γιάννη Λεωτσάκου,
Λίγες μέρες έχουν περάσει από την απόπειρα δολοφονίας του Σλοβάκου Πρωθυπουργού, Robert Fico, από τον λογοτέχνη Juraj Cintula, η οποία σόκαρε τόσο την ήδη διχασμένη χώρα της Κεντρικής Ευρώπης όσο και ολόκληρη την υφήλιο. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Σλοβάκος Πρωθυπουργός με την… αξιοπερίεργη και μακρά πολιτική σταδιοδρομία έχει απασχολήσει τη διεθνή ειδησεογραφία, καθώς έχει καταφέρει πολλές φορές να στρέψει τους προβολείς πάνω του για αμφιλεγόμενους λόγους.
Ο Robert Fico είναι παρών στην πολιτική σκηνή της χώρας του για παραπάνω από τρεις δεκαετίες. Πριν τη Βελούδινη Επανάσταση, είχε υπάρξει μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Τσεχοσλοβακίας, ενώ μετά την πτώση του καθεστώτος, μεταπήδησε στο Κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς, με το οποίο εκλέχτηκε βουλευτής για πρώτη φορά το 1992 και Αντιπρόεδρος του κόμματος το 1996. To 1998 αποχώρησε από το κόμμα, όσο αυτό βρισκόταν σε Κυβέρνηση συνεργασίας, δηλώνοντας απογοητευμένος από την κυβερνητική πολιτική και λίγο αργότερα ίδρυσε το «σοσιαλδημοκρατικό» SMER (Κατεύθυνση), με το οποίο πορεύεται μέχρι και σήμερα. Έχει διεκδικήσει το αξίωμα του Προέδρου της χώρας το 2014, χάνοντας στον δεύτερο γύρο, και διανύει την τέταρτη θητεία του στην πρωθυπουργία της Σλοβακίας, έχοντας κερδίσει τις Βουλευτικές Εκλογές του 2006, του 2012, του 2016 και του 2023 και καταφέρνοντας να σχηματίσει 4 φορές Κυβερνήσεις συνεργασίας, με κόμματα προερχόμενα από όλα τα μέρη του πολιτικού φάσματος.
Ο φιλόδοξος πολιτικός που αναδύθηκε και καθιερώθηκε, μεταξύ άλλων, με υποσχέσεις για καταπολέμηση της διαφθοράς, έχει εμπλακεί σε μια σειρά σκανδάλων. Το 2010, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου και ενώ το SMER βρισκόταν σε ισχυρά πλεονεκτική θέση, εμφανίστηκαν ηχογραφήσεις στα σλοβακικά Μ.Μ.Ε. με τη φωνή του Fico, ο οποίος φερόταν να μιλούσε για αδήλωτα οικονομικά κεφάλαια που χρηματοδοτούσαν την προεκλογική εκστρατεία του κόμματος το 2002, γεγονός που ο ίδιος αρνήθηκε, δίνοντάς του μια ευκαιρία να επιτεθεί στα μέσα ενημέρωσης της χώρας και στοιχίζοντας του την πρωθυπουργία προσωρινά, καθώς το 2012 επέστρεψε στο αξίωμα. Το 2018 αναγκάστηκε να παραιτηθεί έπειτα από εβδομάδες αντικυβερνητικών διαδηλώσεων που ξεκίνησαν με αφορμή τη δολοφονία-εκτέλεση του ερευνητικού δημοσιογράφου Ján Kuciak και της συντρόφου του, Martina Kušnírová. Ο Ján Kuciak ετοίμαζε άρθρο που αποκάλυπτε τις σχέσεις της ιταλικής μαφίας με την πολιτική και επιχειρηματική ελίτ της Σλοβακίας μέσω της λήψης επιδοτήσεων και ευρωπαϊκών πόρων, «φωτογραφίζοντας» τον γνωστό επιχειρηματία Marian Kočner (ο οποίος αθωώθηκε, τελικά, το 2023) τον Robert Fico και τη βοηθό του Mária Trošková.
Η ήττα του στις Βουλευτικές Εκλογές του 2020, η διάσπαση του SMER που ακολούθησε, μέσω της οποίας ιδρύθηκε το HLAS (Φωνή) του Peter Pellegrini, πρώην Πρωθυπουργού και νικητή των Προεδρικών Εκλογών του 2024, και οι κατηγορίες περί διαφθοράς, τόσο προς το πρόσωπο του όσο και προς δεκάδες πολιτικούς του SMER, δημιούργησαν την εντύπωση ότι το πολιτικό τέλος του είχε έρθει. Μόνο που κατάφερε και πάλι να επιβιώσει και να κερδίσει εκ νέου την πρωθυπουργία, έχοντας ως όχημα τις αντιδημοφιλείς κυβερνητικές πολιτικές, την πανδημία του COVID-19, τη συνομοσιολογία και τις συχνές επιθέσεις προς την απερχόμενη φιλελεύθερη Πρόεδρο της χώρας Zuzana Čaputová.
Το κόμμα του –και ο ίδιος– μπορεί θεωρητικά να κινούνται στον άξονα της Κεντροαριστεράς, αλλά είναι εύκολο να αντιληφθεί κανείς ότι ο φιλόδοξος πολιτικός θα δανειστεί στοιχεία από οποιονδήποτε πολιτικό χώρο θεωρεί ότι θα τον ωφελήσει και θα εκπληρώσει τις φιλοδοξίες του, με κύρια δεξαμενή τον συντηρητισμό και τον εθνικισμό. Έχει δηλώσει ότι θαυμάζει τον Viktor Orbán, καθώς εξυπηρετεί τα συμφέροντα και διατηρεί τις αξίες του ουγγρικού λαού και χρησιμοποιεί ίδια φρασεολογία με τον Donald Trump και τον Vladimir Putin. Μάλιστα, έχει εμπνευστεί και νομοσχέδια από τον Ρώσο Πρόεδρο και πιο συγκεκριμένα έναν νόμο που προβλέπει ότι κάθε Μ.Κ.Ο. που λαμβάνει χρηματοδότηση άνω των € 5.000 από ξένες πηγές, θα χαρακτηρίζεται ως αλλοδαπή οργάνωση που εξυπηρετεί ξένα συμφέροντα. Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο έχει εγκριθεί από το ουγγρικό και γεωργιανό Κοινοβούλιο και αποτελεί «κρεμλινικό» προϊόν κατασκευής. Παράλληλα, επιτίθεται συνεχώς στη Λ.Ο.Α.Τ.Κ.Ι.+ και τη Ρομά κοινότητα της χώρας του, ασκεί δριμεία κριτική στην Ε.Ε. και το Ν.Α.Τ.Ο., που αφορά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την παροχή εξοπλισμού και βοήθειας, η οποία σταμάτησε όταν ανέλαβε την πρωθυπουργία. Προς τη δεύτερη, παρεμβαίνει στους θεσμούς της χώρας του, καθώς κατήργησε την Ειδική Εισαγγελία και ετοιμάζει το κλείσιμο της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης.
Ο αντίκτυπος της καταδικαστέας απόπειρας δολοφονίας του Robert Fico δεν μπορεί να προσδιοριστεί. Πολλοί φοβούνται περαιτέρω κλιμάκωση και επίθεση σε οποιαδήποτε κατηγορία του κοινωνικού συνόλου θεωρεί ως εχθρική και επικίνδυνη. Σίγουρα, όμως, η επίθεση αυτή επιδεινώνει το ήδη βαρύ κλίμα στη Σλοβακία, τονίζει τα σύννεφα πόλωσης, διχασμού και τοξικότητας που υπάρχουν στην Ευρώπη και γεννά πολλά ερωτηματικά για το τι περιμένει την Ευρώπη τους επόμενους μήνες, στον απόηχο των Ευρωεκλογών και στην αναμονή του αποτελέσματος των κρίσιμων Αμερικανικών Προεδρικών Εκλογών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ‘He is borrowing from Trump’: the rise of Robert Fico, Slovakia’s populist leader, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Who is Robert Fico, the populist Slovak prime minister wounded in a shooting?, AP News, διαθέσιμο εδώ
- Ρόμπερτ Φίτσο: Μία θυελλώδης πολιτική καριέρα, Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
