Της Μαριάνθης Τσιάρα,
Το Σουδάν είναι χώρα της Αφρικανικής ηπείρου, η οποία αποτελεί την τρίτη μεγαλύτερη σε έκταση της συγκεκριμένης ηπείρου, μια από τις μεγαλύτερες του αραβικού κόσμου, αλλά και τη δέκατη έκτη μεγαλύτερη, παγκοσμίως. Το πολυτάραχο αυτό κράτος αντιμετώπισε έναν εμφύλιο πόλεμο, κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα, ενώ ακόμη και σήμερα έχει ανοικτά μέτωπα, τόσο στα ανατολικά όσο και στα δυτικά. Συγκεκριμένα, πολύ γνωστή είναι η περιοχή του Darfur, λόγω της τραγικής κατάστασης που επικρατεί εκεί. Εκτιμάται ότι στο εν λόγω μέρος του Σουδάν υπάρχουν τουλάχιστον 1.2 εκατομμύρια εκτοπισμένοι άνθρωποι, καθώς και περίπου δύο ακόμη εκατομμύρια, στα πρόθυρα του λιμού. Η περιοχή, ως εκ τούτου, έχει γίνει βάση για πολλαπλές διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις, οι οποίες στοχεύουν στην απάλυνση του πόνου των κατοίκων.
Στις πιο πρόσφατες εξελίξεις από τα εμπόλεμα μέτωπα, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις οικίες τους, στον καταυλισμό στη πόλη Al-Fashir, ύστερα από επιδρομή των κυβερνητικών παραστρατιωτικών Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (Δ.Τ.Υ. / R.S.F.), οι οποίες μάχονται για να καταλάβουν το τελευταίο «προπύργιο» του στρατού. Τα εν λόγω στρατεύματα του R.S.F. επιτέθηκαν και λεηλάτησαν τον καταυλισμό Abu Shouk, σκοτώνοντας και τραυματίζοντας πλήθος ανθρώπων. Ως εκ τούτου, γύρω στο 60% των 100.000, και πλέον, κατοίκων αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την περιοχή. Οι συγκρούσεις, πάντως, συνεχίζονται και σε άλλα τμήματα της περιοχής του Al-Fashir. Το R.S.F. και οι σύμμαχοί τους είχαν σαρώσει, πέρυσι, ακόμη τέσσερις πρωτεύουσες πολιτειών στην ίδια περιοχή. Μεταξύ άλλων, κατηγορούνται και για εκστρατείες δολοφονιών με εθνοτικά κριτήρια, σε βάρος μη αραβόφωνων ομάδων. Όπως και να έχει, οι δύο πλευρές (το R.S.F. και οι Ένοπλες Δυνάμεις του Σουδάν / S.A.F.) συνεχίζουν να αλληλοκατηγορούνται για βιαιότητες.
Όλα ξεκίνησαν το 2019, με την πραξικοπηματική ανατροπή του πρώην Προέδρου του Σουδάν, Omar al-Bashir. Ο τελευταίος είχε λάβει την εξουσία μέσω πραξικοπήματος το 1989, και έχει κατηγορηθεί από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, εγκλήματα πολέμου αλλά και γενοκτονία, στην περιοχή του Darfur. Στο πραξικόπημα πριν πέντε χρόνια είχαν πρωταγωνιστήσει ο στρατηγός Abdel Fattah al-Burhan και ο αρχηγός του R.S.F., Mohamed Hamdan Dagalo (γνωστός και ως Hemedti). Ο στρατός υποτίθεται ότι θα κυβερνούσε σε συνεργασία με την πολιτική αρχή, όμως, δυο χρόνια αργότερα, ο Burhan, εκ νέου με στρατιωτικό πραξικόπημα, ανέλαβε την εξουσία προσωπικά. Έκτοτε, ο στρατός διοικεί σε συνεργασία με το R.S.F.. Η κόντρα, όμως, για τη νομή της εξουσίας, καθώς και τον έλεγχο των εγχώριων οικονομικών πόρων (ιδίως, δε, των ορυχείων χρυσού), έχει οδηγήσει σε συνέχιση της έντασης.
Η κατάσταση, πλέον, κρίνεται ιδιαιτέρως δύσκολη. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε η Εκτελεστική Διευθύντρια του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος (World Food Programme – W.F.P.), Cindy McCain, η χώρα «θα μπορούσε να βρίσκεται στη μεγαλύτερη από ποτέ επισιτιστική κρίση». Η ανθρωπιστική απόκριση που προβλέπεται για το Σουδάν χρηματοδοτείται, ωστόσο, σε ποσοστό μόλις 5%. Επίσης, δήλωσε πως πλέον η κατάσταση στη Γάζα έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον των περισσοτέρων, όμως δεν πρέπει να παραλείπονται και χώρες όπως το Σουδάν. Σύμφωνα με εκτίμησή της, «δεν είναι δυνατό να τραφούν οι άνθρωποι, αν οι κυβερνήσεις και οι ιδιωτικές εταιρίες δεν είναι έτοιμες να χρηματοδοτήσουν». Η McCain, ζήτησε, τέλος, από τις εμπόλεμες στη σύγκρουση μεριές να επιτρέψουν την ελεύθερη πρόσβαση ανθρωπιστικών οργανώσεων στο σουδανικό έδαφος, καθώς, όπως είπε, οι τελευταίες αδυνατούν να προσεγγίσουν το 90% του πληθυσμού.
Η γεωπολιτική σημασία της σύρραξης παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Συμφώνα με το γνωστό βρετανικό think tank, “Chatham House”, η σύγκρουση στο Σουδάν «ενδέχεται να αποσταθεροποιήσει ήδη ευάλωτες γειτονικές χώρες, να δημιουργήσει νέες μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη, καθώς και να προσελκύσει εξτρεμιστικές ομάδες». Το Σουδάν συνορεύει με επτά χώρες, οπότε η συνεχής αποσταθεροποίησή του δύναται να προκαλέσει μια ευρύτερη κρίση στην περιοχή της Βορειοανατολικής Αφρικής. Επιπλέον, σημαντικό γεωπολιτικό ρόλο διαθέτει και ο ποταμός του Νείλου, ο οποίος διέρχεται από τη χώρα και είναι πλούσιος σε φυσικούς πόρους.
Τον περασμένο μήνα, διπλωμάτες από τη Γαλλία, τη Γερμανία, αλλά και την ευρύτερη Ευρωπαϊκή Ένωση, συναντήθηκαν στο Παρίσι, ώστε να συζητήσουν τη χρηματοδότηση ανθρωπιστικής βοήθειας προς την αφρικανική χώρα. Πιο συγκεκριμένα, ο Γάλλος Πρόεδρος, Emmanuel Macron, ανακοίνωσε την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας ύψους €2 δις, τόσο από τη χώρα του όσο και από τους συμμάχους της (Γερμανία, Μεγάλη Βρετανία και Η.Π.Α.). Στην καθαρά στρατιωτική διάσταση, ωστόσο, το τέλος του πολέμου μοιάζει όλο και πιο μακρινό. Η όλο και μεγαλύτερη εμπλοκή εσωτερικών και διεθνών δυνάμεων, η απομάκρυνση οποιασδήποτε συμβιβαστικής λύσης, καθώς και η έλλειψη δυνατότητας ελέγχου της κατάστασης, αυξάνουν την πιθανότητα του κινδύνου ευρύτερης αποσταθεροποίησης στην περιοχή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Σουδάν: Ένας χρόνος μετά – «Η ξεχασμένη κρίση», iMEdD, διαθέσιμο εδώ
- Σουδάν: Επιδρομή των παραστρατιωτικών ΔΤΥ σε καταυλισμό στην πόλη Αλ Φασίρ – Χιλιάδες άμαχοι τρέπονται σε φυγή, onalert.gr, διαθέσιμο εδώ
- ΟΗΕ: Η επισιτιστική κρίση στο Σουδάν μπορεί να είναι η μεγαλύτερη από ποτέ, Η Ναυτεμπορική. διαθέσιμο εδώ
