Της Ματίνας Ναδάλη,
Στη σύγχρονη εποχή της ραγδαίας αστικοποίησης και βιομηχανοποίησης, οι συνέπειες της περιβαλλοντικής καταστροφής προβάλλουν πιο ανησυχητικές από ποτέ. Ακραία καιρικά φαινόμενα ισοπεδώνουν περιουσίες και θέτουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές, ενώ η υπερθέρμανση του πλανήτη διαταράσσει την οικολογική ισορροπία και η μόλυνση του περιβάλλοντος υπονομεύει την υγεία των έμβιων όντων, με αποτέλεσμα την υποβάθμιση της ποιότητας και τη μείωση της διάρκειας ζωής τους. Μπροστά σε μια τόσο πρωτόγνωρη και οικουμενική κρίση, η ατομική δράση, αν και απαραίτητη, αποβαίνει συχνά ανεπαρκής, για να ανατρέψει τις ζοφερές επιπτώσεις του φαινομένου. Η έκταση του προβλήματος, άλλωστε, καλεί πρωτίστως ανώτερα θεσμικά όργανα, παγκόσμιους οργανισμούς και εθνικές κυβερνήσεις σε άμεση κινητοποίηση και εφαρμογή στοχευμένων, αποτελεσματικών και ολοκληρωμένων μέτρων για την αντιμετώπισή του.
Αρχικά, οι κυβερνήσεις οφείλουν να εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητα της βιομηχανικής και ευρύτερης οικονομικής δραστηριότητας, καθώς είναι αυτή που αποδεδειγμένα ευθύνεται σε μεγαλύτερο βαθμό για την καταστροφή του περιβάλλοντος. Σε αυτό το πλαίσιο, απαιτείται να δοθεί έμφαση στην αειφόρο ανάπτυξη της βιομηχανικής και αγροτικής παραγωγής, μέσω της παροχής οικονομικών κινήτρων ή ακόμη και αντικινήτρων, όπως η επιβολή τελών και επιπρόσθετων φόρων. Ενδεικτικά, προτείνεται η χρηματοδότηση της παραγωγής οικολογικών προϊόντων με στόχο τη βελτίωση των αγροτικών πρακτικών, καθώς και η αύξηση των τελών για την κοπή δέντρων και τη διάθεση των αποβλήτων.
Επιπρόσθετα, αναγκαία προβάλλει η εφαρμογή ενός καινοτόμου σχεδίου περιβαλλοντικής πολιτικής με έμφαση στην αντικατάσταση μεθόδων και πρακτικών επιβλαβών για το περιβάλλον με φιλικές προς αυτό, σύγχρονες και ρεαλιστικές λύσεις. Από ένα τέτοιο πλαίσιο περιβαλλοντικής ανάπτυξης, δε θα μπορούσε σαφώς να λείπει η προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με κρατικές επενδύσεις σε αιολική, ηλιακή και υδροηλεκτρική ενέργεια για τη μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα. Ακόμη, απαιτείται η αξιοποίηση φιλικών προς το περιβάλλον τεχνολογιών σε τομείς που απαιτούν κρατικό συντονισμό, όπως η διαχείριση απορριμμάτων και η ενεργειακή τροφοδοσία των δημόσιων χώρων. Οι τελευταίοι, μάλιστα, θα μπορούσαν να αναμορφωθούν πλήρως μέσα από την ανάπτυξη πράσινων υποδομών, όπως πράσινες στέγες, πάρκα και αστικά δάση για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και τη μείωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
Πέρα, όμως, από τη λήψη άμεσων μέτρων και την εντατικοποίηση των ελέγχων, το κράτος είναι υπεύθυνο και για την ευαισθητοποίηση των πολιτών για την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος, καθώς και για την κινητοποίησή τους για την υιοθέτηση οικολογικών πρακτικών μέσα στην καθημερινότητά τους. Προς την κατεύθυνση αυτή, η Πολιτεία σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση οφείλει να εδραιώσει πιο βιώσιμες μορφές μετακίνησης και παράλληλα να καταστήσει εφικτή και ελκυστική τη γενικευμένη χρήση τους, με σκοπό την ελαχιστοποίηση της χρήσης Ι.Χ.. Απαραίτητη προβάλλει, λοιπόν, η δημιουργία ενός σύγχρονου και αξιόπιστου δικτύου μαζικών μεταφορών, αλλά και η κατασκευή επαρκών πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων. Ταυτόχρονα, μέσω διαφόρων κρατικά χρηματοδοτουμένων προγραμμάτων πρέπει να συνεχίσουν να παρέχονται κίνητρα για την ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών με την εγκατάσταση οικολογικής θέρμανσης ή φωτοβολταϊκών συστημάτων.
Τέλος, καταλυτικό ρόλο στο επίπεδο συμμόρφωσης των πολιτών με τα προβλεπόμενα μέτρα παίζει αναμφίβολα ο βαθμός, στον οποίο έχουν οι ίδιοι πειστεί για την αναγκαιότητά τους. Για τον λόγο αυτό, επιβάλλεται η μεθοδική οργάνωση εκστρατειών ενημέρωσης και εκπαιδευτικών προγραμμάτων για την ευαισθητοποίηση των πολιτών σχετικά με την περιβαλλοντική κρίση και την εξοικείωσή τους με περιβαλλοντικά βιώσιμες πρακτικές. Προς την κατεύθυνση αυτή, συμβάλλει, ακόμη, η ενθάρρυνση της συμμετοχής σε εθελοντικές δράσεις περιβαλλοντικών οργανώσεων, όπως αναδασώσεις και καθαρισμούς ακτών, έτσι ώστε ο πολίτης να έρθει σε μία πιο άμεση επαφή με το φυσικό περιβάλλον και να συντελέσει βιωματικά στην ανάπλασή του.
Συμπερασματικά, βρισκόμαστε σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι για το μέλλον του πλανήτη μας. Η υπεύθυνη διακυβέρνηση και η συνεργασία μεταξύ κυβερνήσεων, οργανισμών και πολιτών είναι απαραίτητη, για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή με αποτελεσματικότητα και αποφασιστικότητα. Ο δρόμος προς τη βιωσιμότητα δεν είναι εύκολος, αλλά με στοχευμένες δράσεις και διαρκή δέσμευση μπορούμε να εξασφαλίσουμε έναν καλύτερο κόσμο για τις μελλοντικές γενιές.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Governments face losing the battle against climate change, Chatham House, Ruth Townend, διαθέσιμο εδώ
- How can governments successfully introduce more climate-change related policies? World Economic Forum, Verena Fritz, διαθέσιμο εδώ
