Του Ελευθέριου Χονδρού,
Στο Μέρος Α, εξετάσαμε τα κίνητρα πίσω από την στροφή του Viktor Orbán προς τις ανατολικές συμμαχίες και τη λεπτή εμπλοκή του με τα Δυτικά Βαλκάνια. Στο Μέρος Β’, θα εμβαθύνουμε στις επιπτώσεις αυτών των πολιτικών για τις προοπτικές ένταξης της Ουγγαρίας στην Ε.Ε. και την ευρύτερη σταθερότητα της περιοχής. Αυτή η ενότητα θα διερευνήσει την ένταση μεταξύ των εθνικών συμφερόντων της Ουγγαρίας και των δεσμεύσεών της προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και τις πιθανές συνέπειες της εξωτερικής πολιτικής του Orbán για την περιφερειακή σταθερότητα και τη συνοχή της Ε.Ε..
Ο ρόλος της Ουγγαρίας στην πολιτική διεύρυνσης της Ε.Ε.
Η στρατηγική θέση της Ουγγαρίας στα Δυτικά Βαλκάνια και η επιρροή της στην πολιτική διεύρυνσης της Ε.Ε. είναι κεντρικά στην ατζέντα εξωτερικής πολιτικής του Orbán. Ως κράτος μέλος με έννομο συμφέρον στην περιοχή, η Ουγγαρία διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση της προσέγγισης της Ε.Ε. για τη διεύρυνση. Η υποστήριξη του Orbán για την ένταξη της Σερβίας στην Ε.Ε. καθοδηγείται από την επιθυμία να επεκτείνει την επιρροή της Ουγγαρίας στην περιοχή και να προωθήσει τη σταθερότητα στη νότια πλευρά της. Ωστόσο, αυτή η υποστήριξη δεν είναι χωρίς επιπλοκές.
Η στενή σχέση του Orbán με τον Σέρβο πρόεδρο Aleksandar Vučić είναι δίκοπο μαχαίρι. Ενώ ενισχύει τη θέση της Ουγγαρίας στα Δυτικά Βαλκάνια, εγείρει επίσης ανησυχίες για την ευθυγράμμιση της εξωτερικής πολιτικής της Ουγγαρίας με τις αξίες και τις αρχές της Ε.Ε.. Η πολιτική διεύρυνσης της Ε.Ε. βασίζεται σε αυστηρά κριτήρια που σχετίζονται με τη δημοκρατική διακυβέρνηση, το κράτος δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η πρόοδος της Σερβίας σε αυτά τα μέτωπα ήταν ανάμεικτη και η ακλόνητη υποστήριξη της Ουγγαρίας προς το Βελιγράδι κινδυνεύει να υπονομεύσει την αξιοπιστία της διαδικασίας διεύρυνσης της Ε.Ε..
Επιπλέον, η στάση της Ουγγαρίας στο Κοσσυφοπέδιο περιπλέκει περαιτέρω τον ρόλο της στη διεύρυνση της Ε.Ε.. Δίνοντας προτεραιότητα στη σχέση της με τη Σερβία, η Ουγγαρία βρέθηκε συχνά σε αντίθεση με τους ευρύτερους στόχους της Ε.Ε. στην περιοχή. Αυτή η διαφωνία είναι ιδιαίτερα εμφανής στην αντίθεση της Ουγγαρίας στην ένταξη του Κοσσυφοπεδίου σε ευρωπαϊκά όργανα, όπως το Συμβούλιο της Ευρώπης. Τέτοιες ενέργειες εγείρουν ερωτήματα σχετικά με τη δέσμευση της Ουγγαρίας σε μια ενιαία εξωτερική πολιτική της Ε.Ε. και την προθυμία της να υποστηρίξει την ένταξη όλων των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων με βάση την αξία και όχι με γεωπολιτικούς λόγους.
Ο αντίκτυπος στη συνοχή της Ε.Ε.
Η εξωτερική πολιτική του Orbán έχει επίσης σημαντικές επιπτώσεις στη συνοχή της Ε.Ε.. Η προσέγγισή του στις ανατολικές συμμαχίες και τα Δυτικά Βαλκάνια συχνά θέτει την Ουγγαρία σε αντίθεση με άλλα κράτη μέλη της Ε.Ε.. Η απόκλιση στις προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής δημιουργεί τριβές εντός της Ε.Ε., υπονομεύοντας την ικανότητά της να παρουσιάζει ένα ενιαίο μέτωπο σε βασικά διεθνή ζητήματα. Οι σχέσεις της Ουγγαρίας με την Κίνα και τη Ρωσία, ειδικότερα, υπήρξαν πηγές διαμάχης.
Η στάση της Ε.Ε. έναντι της Κίνας και της Ρωσίας χαρακτηρίζεται από ένα μείγμα δέσμευσης και προσοχής. Ενώ οι οικονομικοί δεσμοί είναι σημαντικοί, οι ανησυχίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατική διακυβέρνηση και τη γεωπολιτική σταθερότητα συχνά διαμορφώνουν την προσέγγιση της Ένωσης. Η πιο ευνοϊκή στάση του Orbán απέναντι σε αυτές τις δυνάμεις αμφισβητεί αυτήν την ισορροπία, οδηγώντας σε διαφωνίες εντός της Ε.Ε. σχετικά με την καλύτερη πορεία δράσης. Το δικαίωμα βέτο της Ουγγαρίας στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων της Ε.Ε. περιπλέκει περαιτέρω τα πράγματα, δίνοντας στον Orbán σημαντικό μοχλό για να διαμορφώσει τις πολιτικές της Ε.Ε. με τρόπους που ευθυγραμμίζονται με τα εθνικά του συμφέροντα, αλλά μπορεί να μην είναι προς το ευρύτερο συμφέρον της Ένωσης.
Περιφερειακή σταθερότητα και ασφάλεια
Η σταθερότητα και η ασφάλεια των Δυτικών Βαλκανίων επηρεάζονται άμεσα από την εξωτερική πολιτική της Ουγγαρίας. Η ρεαλιστική προσέγγιση του Orbán στις συμμαχίες και η εστίασή του στα εθνικά συμφέροντα έχουν τόσο σταθεροποιητικές όσο και αποσταθεροποιητικές επιπτώσεις στην περιοχή. Από τη μία πλευρά, η υποστήριξη της Ουγγαρίας για την ένταξη της Σερβίας στην Ε.Ε. και οι οικονομικές της επενδύσεις συμβάλλουν στην περιφερειακή σταθερότητα και ανάπτυξη. Από την άλλη πλευρά, η επιλεκτική δέσμευση της Ουγγαρίας με το Κοσσυφοπέδιο και η ιεράρχηση των συμφερόντων της Σερβίας μπορεί να επιδεινώσει τις περιφερειακές εντάσεις.
Ο διάλογος Βελιγραδίου-Πρίστινας, μια κρίσιμη διαδικασία για την περιφερειακή σταθερότητα, είναι ένας τομέας όπου η εξωτερική πολιτική της Ουγγαρίας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Η υποστήριξη της Ουγγαρίας προς τη Σερβία, σε συνδυασμό με την περιστασιακή παρεμπόδιση των διεθνών φιλοδοξιών του Κοσσυφοπεδίου, περιπλέκει τον διάλογο και υπονομεύει τις προσπάθειες για την επίτευξη συνολικής και διαρκούς συμφωνίας. Η ένταση μεταξύ των διμερών σχέσεων της Ουγγαρίας με τη Σερβία και το Κοσσυφοπέδιο αντανακλά την ευρύτερη περιφερειακή δυναμική, όπου τα ιστορικά παράπονα και τα ανταγωνιστικά εθνικά συμφέροντα συχνά εμποδίζουν την πρόοδο προς τη συμφιλίωση και την ολοκλήρωση.
Το μέλλον των σχέσεων της Ουγγαρίας στην Ε.Ε.
Κοιτάζοντας το μέλλον, το μέλλον των σχέσεων της Ουγγαρίας με την Ε.Ε. θα διαμορφωθεί από την αλληλεπίδραση μεταξύ των επιλογών εξωτερικής πολιτικής του Orbán και των απαντήσεων της Ε.Ε.. Καθώς η Ουγγαρία συνεχίζει να πλοηγείται στις σχέσεις της με τις ανατολικές δυνάμεις και τα Δυτικά Βαλκάνια, η Ε.Ε. θα χρειαστεί να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που θέτουν οι αποκλίνουσες πολιτικές της Ουγγαρίας. Αυτό θα συνεπάγεται εξισορρόπηση της ανάγκης υποστήριξης των νόμιμων εθνικών συμφερόντων της Ουγγαρίας με την επιτακτική ανάγκη να υποστηριχθούν οι βασικές αξίες και αρχές της Ε.Ε..
Ένα πιθανό σημείο ανάφλεξης είναι οι επερχόμενες ευρωεκλογές και η Ουγγαρία αναμένεται να αναλάβει την προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε.. Αυτά τα γεγονότα θα παράσχουν ευκαιρίες στην Ουγγαρία να επηρεάσει την πολιτική της Ε.Ε., αλλά παρουσιάζουν επίσης κινδύνους, εάν οι ενέργειες της Ουγγαρίας θεωρηθούν ότι υπονομεύουν την ενότητα της Ε.Ε. ή διακυβεύουν την ακεραιότητα της διαδικασίας διεύρυνσης. Η ικανότητα της Ένωσης να διαχειριστεί αυτή τη δυναμική θα είναι κρίσιμη για τον καθορισμό της μελλοντικής τροχιάς της ολοκλήρωσης της Ουγγαρίας και του ρόλου της εντός της Ένωσης.
Συμπέρασμα: Πλοήγηση σε σύνθετο τοπίο
Η εξωτερική πολιτική του Viktor Orbán, που χαρακτηρίζεται από μια στρατηγική στροφή προς τις ανατολικές δυνάμεις και μια λεπτή δέσμευση με τα Δυτικά Βαλκάνια, παρουσιάζει ευκαιρίες και προκλήσεις για την Ουγγαρία και την Ε.Ε.. Ενώ τα οικονομικά οφέλη αυτών των συμμαχιών είναι σαφή, οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για την περιφερειακή σταθερότητα, τη συνοχή της Ε.Ε. και τη δημοκρατική διακυβέρνηση είναι πιο περίπλοκες.
Στο Μέρος Β’, διερευνήσαμε τον αντίκτυπο των πολιτικών του Orbán στις προοπτικές ένταξης της Ουγγαρίας στην Ε.Ε. και στην περιφερειακή σταθερότητα. Η ένταση μεταξύ των εθνικών συμφερόντων της Ουγγαρίας και των δεσμεύσεών της έναντι της Ε.Ε. υπογραμμίζει την ανάγκη για μια προσεκτική πράξη εξισορρόπησης. Καθώς η Ε.Ε. περιηγείται σε αυτό το περίπλοκο τοπίο, οι ενέργειες της Ουγγαρίας και των ανατολικών συμμάχων της θα συνεχίσουν να διαμορφώνουν το μέλλον της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και της περιφερειακής δυναμικής.
Στο τελευταίο μέρος, Μέρος Γ’, θα εξετάσουμε πιθανές απαντήσεις πολιτικής και στρατηγικές για την Ε.Ε. και την Ουγγαρία για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, διασφαλίζοντας ότι τα οφέλη της πραγματιστικής προσέγγισης του Orbán πραγματοποιούνται χωρίς να διακυβεύονται οι θεμελιώδεις αξίες και αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ORBAN WILL SACRIFICE KOSOVO TO KEEP SERBIAN ALLY SWEET, Balkan Insight, διαθέσιμο εδώ
- A triangle of (mis)trust: HUNGARY’S ENLARGEMENT STAKES IN SERBIA AND KOSOVO, BIEPAG, διαθέσιμο εδώ
