Της Μαριαλένας Κουντούρη,
Πριν λίγες ημέρες γίναμε όλοι παρατηρητές ενός φαινομένου στην περιοχή της Κύμης στην Εύβοια. Πρόκειται για το φαινόμενο – οφθαλμαπάτη “Fata Morgana”, σύμφωνα με το οποίο το πλοίο «Αχιλλέας» φαίνεται να αιωρείται πάνω από τη θάλασσα.
Από τι προκαλείται, όμως, το φαινόμενο αυτό;
Το “Fata Morgana” αποτελεί ένα μετεωρολογικό φαινόμενο, το οποίο δημιουργείται από την αντανάκλαση και διάθλαση του φωτός σε στρώματα αέρα με ψυχρές και θερμές θερμοκρασίες. Συνήθως, συμβαίνει σε μέρη όπου υπάρχουν μεγάλες επιφάνειες νερού, όμως δεν είναι απίθανο να το συναντήσει κανείς και στην ξηρά. Ουσιαστικά, μάς κάνει να θεωρούμε ότι τα αντικείμενα που βρίσκονται στον ορίζοντα ξεπερνούν τη στάθμη της θάλασσας και βρίσκονται στον αέρα. Αξίζει να αναφερθεί πως η πρώτη φορά που έγινε αντιληπτό το φαινόμενο “Fata Morgana” ήταν το 1818 στο στενό της Μεσσίνας μεταξύ Καλαβρίας και Σικελίας.
Πριν από την πρώτη παρατήρηση, οι άνθρωποι είχαν την τάση να ερμηνεύουν τέτοια φαινόμενα με ένα πιο… ανορθόδοξο τρόπο! Για παράδειγμα, το πλοίο «Ιπτάμενος Ολλανδός» λέγεται πως ήταν ένα «φάντασμα», το οποίο ήταν γραφτό του να μην αγκυροβολεί ποτέ σε ξηρά και ήταν καταδικασμένο να σαλπάρει πάντα στα ανοιχτά. Η συγκεκριμένη υπόθεση, μάλλον, προέρχεται από την αδυναμία των ανθρώπων να εξηγήσουν επιστημονικά το φαινόμενο “Fata Morgana”.
Για ποιο λόγο το φαινόμενο έχει πάρει την ονομασία “Fata Morgana”;
Το όνομα του φαινομένου μοιάζει να αποδόθηκε σε μια μάγισσα, τη Morgan Le Fay (Le Fay= νεράιδα), η αδελφή του Bασιλιά Αρθούρου. Πολλοί θρύλοι περικλείουν τη συγκεκριμένη προσωπικότητα, λέγοντας πως η ίδια μπορούσε να επινοήσει ιπτάμενα πλοία ή κάστρα. Σε κάποιες ιστορίες, παρουσιάζεται ως εχθρός του Αρθούρου, ενώ σε άλλες ιστορίες μοιάζει να προσφέρει τη βοήθειά της σε όσους τη χρειάζονται. Παρόλα αυτά, και πάλι κατά πάσα πιθανότητα, οι εκδοχές αυτές είναι άλλη μια απόδειξη ότι οι άνθρωποι εκείνης της εποχής δεν ήταν σε θέση να εξηγήσουν με αποδείξεις κάποια φυσικά φαινόμενα. Άλλωστε, οι θρύλοι και οι ιστορίες μυθολογίας έχουν μια γοητεία!
Αξίζει να αναφέρουμε, μάλιστα, πως το συγκεκριμένο φαινόμενο χρησιμοποιήθηκε και από έναν από τους πιο γνωστούς Έλληνες ποιητές, τον Νίκο Καββαδία. Ο ίδιος, όντας ναυτικός, συνέγραψε αρκετά ποιήματα που αφορούσαν τη θάλασσα, τη ναυτική ζωή, αλλά και τη ζωή στα ξένα. Το συγκεκριμένο ποίημα έχει συνδεθεί με το φαινόμενο Fata Morgana και ο ίδιος έχει αντλήσει την έμπνευσή του από αυτό. Ακολουθεί ένα μικρό απόσπασμα:
«Θα μεταλάβω με νερό θαλασσινό στάλα τη στάλα συναγμένο απ’ το κορμί σου σε τάσι αρχαίο, μπακιρένιο αλγερινό, που κοινωνούσαν πειρατές πριν πολεμήσουν. Στρείδι ωκεάνιο αρραβωνίζεται το φως. Γεύση από φλούδι του ροδιού, στυφό κυδώνι κι ο άρρητος τόνος, πιο πικρός και πιο στυφός, που εναποθέτανε στα βάζα οι Καρχηδόνιοι».
Τέλος, το συγκεκριμένο φαινόμενο αποτελεί μια απλή φυσική κατάσταση, παρά τους μύθους και τις δεισιδαιμονίες που το περιβάλλουν. Έχει ήδη ερμηνευθεί επιστημονικά μαζί με άλλα εξίσου ενδιαφέροντα φαινόμενα, όπως «τι συμβαίνει τελικά στο «μυστήριο» του Τριγώνου των Βερμούδων».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Fata Morgana στην Κύμη: «Ιπτάμενο» πλοίο φαινόταν από την ακτή, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
