Της Αρετής Σαραλέκου,
Τη Δευτέρα 13 Μαΐου η Ινδία υπέγραψε δεκαετή συμφωνία με το Ιράν σχετικά με το λιμάνι Chabahar του Ιράν, με σκοπό την λειτουργία τερματικού σταθμού στην στρατηγική αυτή τοποθεσία. Η συμφωνία αυτή προκάλεσε αρκετή αναστάτωση, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής προχώρησαν στην απειλή κυρώσεων προς την Ινδία, με το Πακιστάν να δηλώνει και αυτό επιθυμία διεύρυνσης της συνεργασίας του με το Ιράν.
Το Chabahar βρίσκεται στο νοτιοανατολικό Ιράν, βρέχεται από τον Κόλπο του Ομάν και βρίσκεται κοντά στα σύνορα με το Πακιστάν. Το λιμάνι Chabahar αποτελείται από δύο τερματικούς σταθμούς, το Shahid Kalantari και το Shahid Beheshti, οι οποίοι συνολικά κατέχουν 10 θέσεις ελλιμενισμού. Η τοποθεσία αυτού του λιμανιού έχει μεγάλο στρατηγικό πλεονέκτημα, διότι αποτελεί τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στον Ινδικό Ωκεανό και τις περίκλειστες χώρες της Κεντρικής Ασίας, όπως είναι το Αφγανιστάν, το Τουρκμενιστάν και το Τατζικιστάν, κάτι που έχει φυσικά τεράστια οικονομικά οφέλη λόγω του διαμετακομιστικού εμπορίου.
Από τα τέλη του 2018, η Ινδία ανέλαβε σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του λιμανιού με σκοπό τη μεταφορά αγαθών προς το Αφγανιστάν και την κεντρική Ασία παρακάμπτοντας τόσο τους χερσαίους εμπορικούς δρόμους μέσω του Πακιστάν όσο και το λιμάνι Gwadar του Πακιστάν (που απέχει 170 χιλιόμετρα από αυτό του Chabahar) και το Karachi. Η έμπρακτη συνεισφορά της Ινδίας για την ανάπτυξη του λιμανιού ξεκίνησε από το 2016 με την κατασκευή θέσεων ελλιμενισμού και τερματικών σταθμών μετά την ελάφρυνση των κυρώσεων των Η.Π.Α. στο Ιράν.
Η συμφωνία λοιπόν που υπογράφθηκε τη Δευτέρα υπό την παρουσία του Υπουργού Ναυτιλίας της Ινδίας, Sarbananda Sonawal, και του Υπουργού Αστικής Ανάπτυξης του Ιράν, Mehrdad Bazrpash, δίνει στην Ινδία δεκαετή πρόσβαση στο λιμάνι το οποίο θα χρησιμοποιήσει για να διευκολύνει το εμπόριο με την κεντρική Ασία. Το Chabahar αποτελεί την πρώτη μεγάλη επιχείρηση της Ινδίας σε λιμάνι του εξωτερικού και έχει σημαντική θέση στην εξωτερική πολιτική της χώρας, αφού θα βελτιώσει τις σχέσεις με τις πλουσιότερες χώρες της κεντρικής Ασίας, σχέσεις οι οποίες υπονομεύονταν για δεκαετίες από τις εχθρότητες μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν. Η Indian Ports Global Limited (I.P.G.L.), που υπέγραψε την συμφωνία με την Port & Maritime Organization του Ιράν, δεσμεύτηκε στην επένδυση 120 εκ. αμερικανικών δολαρίων στο λιμάνι με επιπρόσθετα 250 εκ. για χρηματοδότηση υψώνοντας έτσι την τιμή της συμφωνίας στα 370 εκ.
Μετά την υπογραφή της συμφωνίας, ο εκπρόσωπος Τύπου του Υπουργείου Εξωτερικών των Η.Π.Α., Vedant Patel, ανακοίνωσε πως οι κυρώσεις της Ουάσιγκτον στην Τεχεράνη θα παραμείνουν ως έχουν και ότι η επιβολή τους θα συνεχιστεί. Συμπληρώνει λέγοντας πως «οποιαδήποτε οργάνωση, οποιοσδήποτε υπολογίζει σε επιχειρηματικές σχέσεις με το Ιράν, πρέπει να είναι ενήμερος για τον πιθανό κίνδυνο επιβολής κυρώσεων». Ινδοί αναλυτές υποστηρίζουν πως οι κυρώσεις των Η.Π.Α. στο Ιράν περιόρισαν τις σχέσεις με το Ιράν και δεν άφησαν την Ινδία να εκμεταλλευτεί πλήρως τις δυνατότητες του Chabahar. Παρά την εξαίρεση του λιμανιού από τις κυρώσεις που επέβαλαν οι Η.Π.Α. επί προεδρεία Trump, η κατάσταση έχει χειροτερέψει λόγω της υποστήριξης της Τεχεράνης προς την Χαμάς.
Ο Υπουργός Εξωτερικών της Ινδίας Jaishankar σε απάντηση προς τις απειλές της Ουάσιγκτον δήλωσε πως θα κερδίσουν όλοι από αυτή τη συμφωνία και σχολίασε πως η Αμερική ήταν ικανοποιημένη από τις αποδόσεις του λιμανιού στο παρελθόν. Το Πακιστάν δεν άργησε να σχολιάσει και αυτό τη συμφωνία, με την εκπρόσωπο Τύπου του Υπουργείου Εξωτερικών του Πακιστάν, Mumtaz Zahra Baloch, να δηλώνει πως οι συμφωνίες της Ινδίας με τρίτα κράτη δεν θα σχολιαστούν, ενώ υπογράμμισε την επίσκεψη του Ιρανού Προέδρου Ebrahim Raisi στο Πακιστάν τον Απρίλιο ως σημαντικό σημείο για τις σχέσεις Ιράν-Πακιστάν. Επιπλέον, τόνισε ακόμα την διάθεση του Ισλαμαμπάντ για περαιτέρω συνεργασία με την Τεχεράνη και ειδικότερα ανάμεσα στα λιμάνια τους, Gwadar και Chabahar αντίστοιχα.
Εκτός από την πολύχρονη σύγκρουση ανάμεσα στην Ινδία και το Πακιστάν και την απαγόρευση διόδου ινδικών αγαθών από το Πακιστάν προς την Κεντρική Ασία, ένας άλλος παράγοντας που ώθησε την Ινδία σε αυτή τη συμφωνία ήταν οι επενδύσεις της Κίνας σε λιμάνια και υποδομές κοντά στην Ινδία ως μέρος του σχεδίου Belt and Road Initiative της Κίνας. Η Ινδία λοιπόν φοβούμενη την στενή σχέση Κίνας-Πακιστάν στον Κόλπο του Ομάν, και την ισχύ της στην περιοχή, προχώρησε σε συνεργασία με το Ιράν. Η Κίνα έχει επενδύσει σημαντικά στο Πακιστάν και ειδικότερα στο λιμάνι Gwadar, το οποίο διοχετεύει τα προϊόντα της από τον Ινδικό Ωκεανό στις παγκόσμιες αγορές. Έτσι λοιπόν με την χρηματοδότηση της επέκτασης του Chabahar η Ινδία κατάφερε να δώσει μια λύση στο πρόβλημα αυτό.
Βέβαια, η διεύρυνση του λιμανιού Chabahar εξυπηρετεί και άλλη σκοπιμότητα, αυτή της βελτίωσης της σχέσης της Ινδίας με τη Ρωσία. Η Ινδία, το Ιράν, η Ρωσία και το Αζερμπαϊτζάν συμμετέχουν στο σχέδιο North-South Transport Corridor, το οποίο αποτελεί ένα πολυτροπικό δίκτυο πλοίων, σιδηροδρομικών και οδικών διαδρομών για τη μεταφορά προϊόντων στις χώρες αυτές αλλά και γενικότερα στην Κεντρική Ασία και την Ευρώπη, και το λιμάνι Chabahar μπορεί να συμπεριληφθεί στην προσπάθεια αυτή, μεγαλώνοντας έτσι την δύναμη της Ινδίας στην περιοχή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- India seals deal to operate Iran’s Chabahar port, Voice of America, διαθέσιμο εδώ
- India inks 10-year deal to operate Iran’s Chabahar port, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Explained: Why is Chabahar Port in Iran strategically important for India? Check how new pact helps counter Pakistan, China – top points, Times of India, διαθέσιμο εδώ
- How Iran would benefit from Chabahar port deal with India, Al Monitor, διαθέσιμο εδώ
- “Will benefit entire region”: Jaishankar on US sanctions warning over India-Iran Chabahar port deal, Indian Express, διαθέσιμο εδώ
- Is India taking a risk with Iran Chabahar port deal?, Deutsche Welle, διαθέσιμο εδώ
- Does India risk US sanctions over Iran’s Chabahar Port deal?, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Chabahar Port: US says sanctions possible after India-Iran port deal, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Pakistan advocates strengthening partnership between Chabahar, Gwadar ports, Tehran Times, διαθέσιμο εδώ
