Της Άννας-Νικολέτας Γρίβα,
Πριν μερικές ημέρες, στις 21 Μαΐου, εορτάστηκε, όπως κάθε χρόνο, η Ευρωπαϊκή Ημέρα Natura 2000, και μαζί της, η προστασία της φύσης, καθώς και οι προσπάθειες όλων όσων με τον τρόπο τους, συμβάλλουν στην επίτευξη του στόχου αυτού. To ευρωπαϊκό δίκτυο Natura 2000 συνιστά το μεγαλύτερο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών του κόσμου και, συνεπώς, μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα της προστασίας της φύσης.
Η χώρα μας συμμετέχει στο δίκτυο αυτό, με σκοπό την προστασία των απειλούμενων ειδών της ελληνικής χλωρίδας και πανίδας, καθώς και περιοχών με μεγάλη περιβαλλοντική αξία. Όμως, οι δραστηριότητες του δικτύου Natura 2000, τόσο στη χώρα μας, όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, δεν έχουν θετικές επιδράσεις μονάχα στο περιβάλλον, τα φυτά, και τα ζώα, αλλά και στην οικονομία, και φυσικά, την κοινωνία. Έχω επιλέξει, λοιπόν, να αναφερθώ στα οφέλη του δικτύου που θα χαρακτήριζε κανείς, μη προφανή.
Το πρώτο όφελος στο οποίο θα αναφερθώ σχετίζεται με το διοξείδιο του άνθρακα. Το δίκτυο Natura 2000 προστατεύει οικοσυστήματα, παραδείγματος χάριν δάση, υγροτόπους, κ.λπ., τα οποία λειτουργούν ως «αποθήκες» άνθρακα. Πιο συγκεκριμένα, εκτιμάται ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το δίκτυο «αποθηκεύει» περίπου 10 δισεκατομμύρια τόνους άνθρακα, που αντιστοιχούν σε 35 δισεκατομμύρια τόνους CO2. Αυτό σημαίνει ότι χάρη στο δίκτυο, οι εξαιρετικά μεγάλες αυτές ποσότητες παραμένουν παγιδευμένες και δεν εκλύονται στην ατμόσφαιρα, γεγονός που μας φέρνει ένα βήμα πιο κοντά στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Σε οικονομικά δεδομένα, αυτό μεταφράζεται σε ποσά μεταξύ 607 δις–1,13 τρισεκατομμυρίων ευρώ, που αυξάνονται διαρκώς.
Κάτι ακόμη που προσφέρει το δίκτυο Natura 2000, είναι η συμβολή του στον περιορισμό των συνεπειών των φυσικών καταστροφών, όπως οι πλημμύρες και οι σεισμοί, όχι με ακριβά, τεχνητά μέσα προστασίας, αλλά με τη διατήρηση υγιών οικοσυστημάτων. Έτσι, προστατεύεται πρωτίστως η ανθρώπινη ζωή, αλλά όχι μόνο, ενώ παράλληλα, μειώνεται το οικονομικό πλήγμα που προκαλούν οι καταστροφές, το οποίο ανέρχεται στα 13 δις ευρώ ετησίως στην Ε.Ε.
Κάτι ακόμη που αξίζει να αναφερθεί, είναι η συμμετοχή του δικτύου Natura 2000 στην προστασία των πληθυσμών των εντόμων-επικονιαστών, όπως οι μέλισσες, οι πεταλούδες, κ.λπ., οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για την επικονίαση περίπου του 80% των άγριων λουλουδιών και περισσότερου από 80% των καλλιεργειών στην Ε.Ε. Η αξία των «υπηρεσιών» που προσφέρουν τα έντομα-επικονιαστές, γνωστή και ως EVIP, στον ευρωπαϊκό αγροτικό κλάδο, εκτιμάται στα 14 δις ευρώ ετησίως. Για την Ελλάδα, η προστασία των εντόμων αυτών είναι ιδιαίτερα πολύτιμη οικονομικά, αφού η αξία των υπηρεσιών τους υπερβαίνει το 15% των συνολικών κερδών της αγροτικής παραγωγής τροφίμων της χώρας.
Συνεχίζοντας, δε θα μπορούσε κανείς να παραλείψει από τη συζήτηση περί της προστασίας του περιβάλλοντος, την αναφορά στο νερό. Το δίκτυο Natura 2000, λοιπόν, ασχολείται και με την παροχή, αλλά και το φιλτράρισμα του νερού, με μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις να ωφελούνται σημαντικά από φυσικές διαδικασίες φιλτραρίσματος του νερού. Το οικονομικό τους όφελος υπολογίζεται ότι υπερβαίνει αθροιστικά τα 100 εκατ. ευρώ ετησίως, ενώ το κατά κεφαλή όφελος αγγίζει ακόμα και τα 45 ευρώ το χρόνο, γεγονός που αποτελεί ένα βήμα προς τη μείωση του κόστους βασικών αναγκών, που θα πρέπει να είναι προσβάσιμες σε όλους. Ταυτόχρονα, όσον αφορά το νερό, πρέπει να αναφερθεί πως το δίκτυο ασχολείται και με την προστασία θαλάσσιων περιοχών, και των μορφών ζωής που τις εποικούν. Αυτές, όμως, υποστηρίζουν και έναν μεγάλο αριθμό οικοσυστημικών υπηρεσιών, η αξία των οποίων στην Ε.Ε. υπολογίζεται στα 1,4-1,5 δις ευρώ ετησίως.
Τέλος, κάτι που αφορά ιδιαίτερα τη χώρα μας, είναι αναμφίβολα ο τουρισμός. Εκτιμάται, λοιπόν, ότι ετησίως, οι τουρίστες που επισκέπτονται περιοχές προστατευόμενες από το δίκτυο Natura 2000 ξοδεύουν περίπου 50-85 δις ευρώ, ποσό με τη βοήθεια του οποίου υποστηρίζονται 4,5-8 εκατ. θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης.
Έτσι, λοιπόν, θεωρώ ότι είναι προφανές το γεγονός ότι το δίκτυο Natura 2000, πραγματοποιεί πολύτιμο έργο πάνω στον τομέα της διατήρησης των οικοσυστημάτων, όμως δεν περιορίζεται σε αυτό, αφού η προστασία του περιβάλλοντος σχετίζεται άμεσα με αυτή της ανθρώπινης ζωής, καθώς και με την ανάπτυξη της οικονομίας. Είναι, επομένως, εξαιρετικά σημαντικό, η δραστηριότητά του να συνεχιστεί, αλλά και ο καθένας μας να συμβάλλει στην προσπάθεια αυτή με οποιονδήποτε τρόπο μπορεί.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ευρωπαϊκή Ημέρα Νατούρα 2000, sansimera.gr, διαθέσιμο εδώ
- Οικονομικά & Κοινωνικά Οφέλη, edozoume.gr, διαθέσιμο εδώ
