Του Κωνσταντίνου Γκότση,
Το τελευταίο διάστημα, που η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών έχει μειωθεί σημαντικά λόγω του υψηλού πληθωρισμού που σημειώνεται, ειδικά σε βασικά αγαθά κατανάλωσης, όπως είναι τα τρόφιμα και τα οικιακά είδη, στο επίκεντρο της συζήτησης έχει τεθεί η ευκαιρία των μεγάλων πολυεθνικών να αυξήσουν τα περιθώρια κέρδους τους, εντείνοντας το πρόβλημα της ακρίβειας (greedflation). Μάλιστα, πριν λίγες ημέρες, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε πως θα καταθέσει πρόταση στην Κομισιόν για τη παράβασή της σε πρακτικές πολυεθνικών επιχειρήσεων που διευρύνουν το περιθώριο κέρδους του ομίλου τους και παραβιάζουν την “arm’s length principle”, μια βασική αρχή δίκαιου ανταγωνισμού στις (διεθνείς) συναλλαγές, η οποία γίνεται μέσω του λεγόμενου “transfer pricing”.
Το “transfer pricing” πρόκειται για μια πρακτική των μεγάλων πολυεθνικών ομίλων, που σχετίζεται με την πολιτική τιμολόγησης στις συναλλαγές μεταξύ των εταιρειών του ίδιου ομίλου (μεταξύ, δηλαδή, των θυγατρικών, που ελέγχονται από μία κοινή εταιρεία, τη μητρική). Οι πολιτικές που ακολουθούνται στο “transfer pricing” από τις πολυεθνικές έχουν αρκετά φορολογικά οφέλη ως προς τη διαδικασία της κατανομής των κερδών (προ τόκων και φόρων) του ομίλου στις διάφορες θυγατρικές του. Επίσης, το “transfer pricing” μπορεί να εφαρμοστεί σε πνευματική ιδιοκτησία, όπως έρευνα, διπλώματα ευρεσιτεχνίας και δικαιώματα (άυλα assets).
Εάν γίνεται νόμιμα και αποτελεσματικά αυτή η μέθοδος τιμολόγησης στις συναλλαγές των θυγατρικών δημιουργείται μεγαλύτερο όφελος, καθώς επωφελούνται από τα διαφορετικά φορολογικά καθεστώτα των χωρών που δραστηριοποιείται, εν γένει, ο όμιλος. Το όφελος προκύπτει, ουσιαστικά, μέσω της αύξησης των “transfer prices” (οι τιμές που χρεώνουν στις μεταξύ τους συναλλαγές οι θυγατρικές του ομίλου) για αγαθά και υπηρεσίες που παράγονται σε χώρες με χαμηλότερους φορολογικούς συνtελεστές και ευρύτερα ένα πιο ευνοϊκό φορολογικό σύστημα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι εταιρείες μειώνουν ακόμη και τις δαπάνες τους για αλληλένδετες συναλλαγές, αποφεύγοντας τους δασμούς σε αγαθά και υπηρεσίες που ανταλλάσσονται διεθνώς. Με λίγα λόγια, τιμολογώντας ο όμιλός της μεταξύ των θυγατρικών του συναλλαγές με υψηλότερη ή χαμηλότερη τιμή από την τρέχουσα αγοραία, μεταφέρει κέρδη και κόστη, αντίστοιχα, για να φοροαποφύγει / φοροδιαφύγει συνολικά.
Οι ρυθμιστικές αρχές, όμως, θεωρούν παράνομη αυτήν την πρακτική τιμολόγησης, με τις περισσότερες εξ αυτών να υποχρεώνουν τις εταιρείες να θέτουν ίδιες τιμές μεταξύ των ενδοεταιρικών συναλλαγών και να μην είναι, επίσης, διαφορετικές από τις αντίστοιχες τιμές της αγοράς. Η διεθνής φορολογική νομοθεσία διέπεται από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Ο.Ο.Σ.Α.) και τις ελεγκτικές εταιρείες που υπόκεινται στον Ο.Ο.Σ.Α., που αναθεωρούν και ελέγχουν τις οικονομικές καταστάσεις των πολυεθνικών επιχειρήσεων αναλόγως. Επιπλέον, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, πρέπει να τηρείται η αρχή του “arm’s length principle” (η αρχή ότι οι συναλλαγές που εμπλέκονται δύο ή περισσότερα αυτόνομα και μη συνδεδεμένα μέρη, συμφωνούν να εμπορευθούν βάσει του ιδίου τους συμφέροντος), η οποία αναφέρεται ρητά στο άρθρο 9 του υποδείγματος φορολογικής σύμβασης του Ο.Ο.Σ.Α.
Ένα αρκετά γνωστό παράδειγμα εφαρμογής του “transfer pricing” αποτελεί η περίπτωση της Google. O τεχνολογικός κολοσσός έχει περιφερειακά κεντρικά γραφεία στη Σιγκαπούρη και θυγατρική στην Αυστραλία. Η αυστραλιανή θυγατρική παρέχει υπηρεσίες υποστήριξης πωλήσεων και marketing σε χρήστες και αυστραλιανές εταιρείες. Η αυστραλιανή θυγατρική παρέχει, επίσης, ερευνητικές υπηρεσίες στην Google παγκοσμίως. Το οικονομικό έτος 2012-13, η Google Australia εμφάνισε περίπου $ 46 εκατ. κέρδος, από έσοδα $ 358 εκατ. Η πληρωμή εταιρικού φόρου υπολογίστηκε σε 7,1 εκατ. AU$, μετά από αξίωση πίστωσης φόρου $ 4,5 εκατ. Όταν ρωτήθηκε γιατί η Google δεν πλήρωσε περισσότερους φόρους στην Αυστραλία, η κα Maile Carnegie, πρώην επικεφαλής της Google Australia, απάντησε ότι το μερίδιο της Σιγκαπούρης στους φόρους είχε ήδη πληρωθεί στη χώρα όπου είχαν την έδρα τους. Η Google ανέφερε συνολικές φορολογικές πληρωμές $ 3,3 δις έναντι εσόδων $ 66 δις. Οι πραγματικοί φορολογικοί συντελεστές ανέρχονται στο 19%, που είναι μικρότερος από τον νόμιμο εταιρικό φορολογικό συντελεστή 35% στις Η.Π.Α.
Στα μειονεκτήματα αυτής της πολιτικής, ωστόσο, περιλαμβάνεται η περιπλοκότητα και η χρονική διάρκεια, ώστε να μην εκτεθεί νομικά η πολυεθνική εταιρεία. Αυτά επιφέρουν πολλά επιπρόσθετα έξοδα όσον αφορά τον χρόνο και το ανθρώπινο δυναμικό που χρειάζεται να ασχοληθεί για την εκτέλεση του transfer pricing.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Transfer pricing in the EU context, ec.europa.eu, διαθέσιμο εδώ
- Transfer Pricing, corporatefinanceinstitute.com, διαθέσιμο εδώ
- Σούπερ μάρκετ: Τα τρικ των πολυεθνικών για μεγαλύτερα κέρδη, capital.gr, διαθέσιμο εδώ
