Της Σόνιας Βαλαβανίδη,
Η Κυριακή Γρίβα που άφησε την τελευταία της πνοή ένα βήμα μακριά από το αστυνομικό τμήμα, η Γαρυφαλλιά χρόνια νωρίτερα που βρέθηκε νεκρή μέσα στη θάλασσα της Φολεγάνδρου και η Ελένη Τοπαλούδη στη Ρόδο αποτελούν θύματα της πατριαρχίας. Δυστυχώς, η λίστα των θυμάτων είναι πολύ μεγαλύτερη και συνεχώς τα θύματα αυξάνονται. Το πατριαρχικό καθεστώς της κοινωνίας μας «θρέφει» θηρία, που αντιμετωπίζουν τις γυναίκες ως θηράματα. Ίσως, ήρθε η ώρα να εξετάσουμε σε βάθος την έννοια της πατριαρχίας, να αποδώσουμε με μεγαλύτερη ακρίβεια το περιεχόμενό της και με χειρουργικές κινήσεις να αποδομήσουμε το καθεστώς αυτό, διαλύοντας το έρεβος που το περιβάλλει. Τι ακριβώς είναι η πατριαρχία; Καταστρέφει, τελικά, ζωές;
Η πατριαρχία περιλαμβάνει μοτίβα συμπεριφορών που απορρέουν από αντιλήψεις ότι ο άντρας αποτελεί τον κυρίαρχο των πάντων. Οι αντιλήψεις αυτές διοχετεύονται σε κάθε έκφανση της ανθρώπινης δραστηριότητας. Στο πλαίσιο αυτό η αντρική δύναμη κινεί τα νήματα σε επαγγελματικό και προσωπικό επίπεδο, ενώ η γυναίκα καθίσταται δευτερευούσης σημασίας ον. Η ισότητα μεταξύ των φύλων καταβαραθρώνεται. Η τροφοδότηση της πατριαρχικής σκέψης έχει ως σημείο εκκίνησης τη βρεφική ηλικία μέχρι και το τέλος της ζωής του ατόμου. Τα ρούχα που επιλέγουν οι γονείς για τα παιδιά τους με άξονα το φύλο τους, τα παιχνίδια ακόμη και ο τρόπος που έρχονται σε επαφή με το παιδί σχετίζεται με το καθεστώς αυτό. Για τα κορίτσια επιλέγονται χαριτωμένα χρώματα, όπως το ροζ, παιχνίδια που συνδέονται άρρηκτα με τους κοινωνικούς ρόλους που οφείλουν να αναλάβουν, όπως κούκλες και σκεύη μαγειρικής και φυσικά δε λείπει η μελιστάλαχτη συμπεριφορά των γονιών απέναντι στις κόρες. Ως γυναίκες σε ένα πατριαρχικό σύστημα κρίνεται αναγκαίο να λειτουργούν πάντα ως υποστηρικτικό πλαίσιο του ανδρός τους και να αναλαμβάνουν με ζέση το ρόλο της μητέρας, ακόμη και όταν δεν είναι σίγουρες πως αποτελεί συνειδητή απόφαση. Διαφαίνεται, λοιπόν, ο τρόπος λειτουργίας των παιχνιδιών στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού, καθώς και η διαπαιδαγώγηση των γονιών που οδηγεί στη διάπλαση μικρών πριγκιπισσών και όχι δυναμικών αμαζόνων.
Από την άλλη, τα αγόρια φορούν «δυναμικά» χρώματα, παίζουν «δυναμικά» παιχνίδια που πολλές φορές εμπεριέχουν τη βία, καθώς προορίζονται για ηγέτες της κοινωνίας. Ακόμη και οι γονείς αλλάζουν στάση στους άρρενες και γίνονται πολύ πιο αυστηροί στη συμπεριφορά τους. Το ίδιο συμβαίνει και κατά τη διάρκεια της εφηβικής ηλικίας. Οι νεαρές κοπέλες επιδίδονται σε μάχες ομορφιάς και οι νεαροί άντρες σε επίδειξη δύναμης. Οι μεν, διότι η πατριαρχία επιτάσσει τα θηλυκά όντα να προωθούν την ομορφιά τους, ενώ οι δε να επιβάλλουν την εξουσία. Πόσο υποφέρουν οι άρρενες από αυτές τις αντιλήψεις, καθώς αναγκάζονται να υποταχθούν σε κάτι που δεν θέλουν και όταν κάποιοι βρίσκουν το σθένος να μην το κάνουν τους αποκλείουν ως δείγμα αδυναμίας! Δεν αλλάζει τίποτα κατά την ενηλικίωση. Οι κοινωνικοί ρόλοι παραμένουν σταθεροί. Στην κορυφή της ηγεσίας βρίσκεται ο άντρας που κατακτά τον κόσμο με τη δύναμή του, ενώ η γυναίκα αποτελεί υποχείριο του, πολλές φορές τη θεωρεί αντικείμενο και μάλιστα, όταν αυτή διεκδικεί τα δικαιώματα της την σκοτώνει. Έτσι, απλά, γιατί για εκείνον δεν έχει καμία αξία η ζωή της. Οι γυναίκες, αφομοιώνοντας στερεότυπα, οφείλουν να είναι όμορφες, επαγγελματίες τόσο όσο, υπέροχες μητέρες, καλές νοικοκυρές και σωστές σύζυγοι. Ρωτήθηκαν, άραγε, αν μπορούν να επωμιστούν αυτό το άνισο βάρος;
Ευτυχώς, στις μέρες μας το πατριαρχικό καθεστώς δεν αποτελεί πια κρυφό μυστικό μα έχει απογυμνωθεί σε ένα μεγάλο βαθμό. Πολλοί, μάλιστα, ισχυρίζονται, πως ο όρος αυτός έχει εμφανιστεί στις ζωές μας σε τέτοιο βαθμό που τείνει να καταστεί ως όπλο στα χέρια των φεμινιστριών που σκοπό της ζωής τους έχουν τον αφανισμό των αντρών(!) Μεμονωμένα περιστατικά εκμετάλλευσης γυναικών προφανώς και θα υπάρχουν. Ωστόσο, αυτό ουδεμία σχέση έχει με τον φεμινισμό που απαιτεί την ισότητα των φύλων. Όσο η κοινωνία μας δεν αποτινάσσει τέτοιου είδους αντιλήψεις εμείς πρέπει να μιλάμε για αυτό που συμβαίνει. Να φωνάξουμε για την πατριαρχία! Όχι, δεν χάνει η λέξη τη δύναμή της από τη συνεχή χρήση της. Ας το κάνουμε για ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά μας!
