Tου Ελευθέριου Χονδρού,
Η ρεαλιστική προσέγγιση του Ούγγρου Πρωθυπουργού, Viktor Orbán, στη διεθνή πολιτική και το εμπόριο εμφανίστηκε πλήρως την περασμένη εβδομάδα, καθώς ο Κινέζος Πρόεδρος Xi Jinping έφτασε στην Ουγγαρία για να υπογράψει 18 συμφωνίες συνεργασίας. Αυτή η επίσκεψη, η οποία προστέθηκε στα δισεκατομμύρια που έχουν ήδη επενδυθεί στη χώρα, είναι εμβληματική της ευρύτερης στρατηγικής του Orbán να μετατοπίσει την εστίαση της Ουγγαρίας από τη Δύση στην Ανατολή. Οι ελιγμοί εξωτερικής πολιτικής του Orbán, και ιδιαίτερα οι σχέσεις του με ανατολικές δυνάμεις, όπως η Κίνα και η Ρωσία, έχουν πυροδοτήσει συζητήσεις σχετικά με τις επιπτώσεις για την Ουγγαρία και την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.). Αυτό το άρθρο εμβαθύνει στις πολυπλοκότητες και τις συνέπειες της ανατολικής στροφής του Orbán, διερευνώντας τα κίνητρα πίσω από τις συμμαχίες του και τις πιθανές επιπτώσεις για την Ουγγαρία και την ευρύτερη περιοχή.
Η Ανατολική Στρατηγική του Orbán
Από την επιστροφή του στην εξουσία το 2010, ο Viktor Orbán μιλούσε έντονα για το όραμά του για ένα «ανελεύθερο κράτος», ένα μοντέλο που αποκλίνει έντονα από τα φιλελεύθερα δημοκρατικά πρότυπα που παραδοσιακά υποστηρίζει η Ε.Ε. Αυτό το όραμα έχει επηρεάσει την εξωτερική του πολιτική, οδηγώντας σε μια στρατηγική στροφή προς τις ανατολικές απολυταρχίες. Οι πρόσφατες συμφωνίες με την Κίνα υπογραμμίζουν αυτή τη στροφή, με την Ουγγαρία να τοποθετείται, όλο και περισσότερο, ως γέφυρα μεταξύ του ανατολικού και του δυτικού μπλοκ. Η προσέγγισή του έχει τις ρίζες της σε ένα μείγμα πραγματισμού και οπορτουνισμού, αξιοποιώντας τη γεωγραφική και πολιτική θέση της Ουγγαρίας, για τη μεγιστοποίηση των οικονομικών και πολιτικών κερδών.
Η εμπλοκή του με τις ανατολικές δυνάμεις δεν είναι απλώς ένας τακτικός ελιγμός, αλλά αντανάκλαση της ευρύτερης ιδεολογικής του ευθυγράμμισης. Το μοντέλο διακυβέρνησής του, που χαρακτηρίζεται από συγκεντρωτικό έλεγχο, αποδυναμωμένο δικαστικό σύστημα και περιορισμένες ελευθερίες των μέσων ενημέρωσης, βρίσκει απήχηση στα πολιτικά συστήματα της Κίνας και της Ρωσίας. Αυτή η ιδεολογική συγγένεια στηρίζει τους αυξανόμενους οικονομικούς και πολιτικούς δεσμούς της Ουγγαρίας, με αυτές τις χώρες. Οι εταιρικές σχέσεις είναι πολύπλευρες και περιλαμβάνουν εμπόριο, επενδύσεις και ενεργειακή συνεργασία, τα οποία είναι όλα ζωτικής σημασίας για την οικονομική διαφοροποίηση και ανθεκτικότητα της Ουγγαρίας.
Οικονομικές διαστάσεις του ανατολικού άξονα
Το οικονομικό σκεπτικό, πίσω από τις ανατολικές συμμαχίες του Orbán, είναι σαφές. Η οικονομία της Ουγγαρίας έχει επωφεληθεί σημαντικά από τις κινεζικές επενδύσεις, με έργα υποδομής, όπως ο σιδηρόδρομος Βουδαπέστης-Βελιγραδίου, να αποτελούν παράδειγμα των απτών οφελών αυτής της σχέσης. Αυτές οι επενδύσεις αποτελούν μέρος της ευρύτερης πρωτοβουλίας “Belt and Road” της Κίνας, η οποία στοχεύει στην ενίσχυση της παγκόσμιας εμπορικής συνδεσιμότητας. Για την Ουγγαρία, η συμμετοχή σε αυτήν την πρωτοβουλία παρέχει πρόσβαση στο τόσο απαραίτητο κεφάλαιο και ευκαιρίες ανάπτυξης, ενισχύοντας την αφήγηση του οικονομικού πραγματισμού της.
Ωστόσο, τα οικονομικά οφέλη έρχονται με δεσμούς. Οι κινεζικές επενδύσεις συχνά συνεπάγονται σημαντική πολιτική επιρροή, εγείροντας ανησυχίες για την κυριαρχία της Ουγγαρίας και την ευθυγράμμισή της με τις πολιτικές της Ε.Ε. Η τελευταία έχει εκφράσει ανησυχίες για το ενδεχόμενο οι κινεζικές στρατηγικές επενδύσεις να υπονομεύσουν τα συλλογικά ευρωπαϊκά συμφέροντα. Ως εκ τούτου, η εξισορροπητική πράξη του Orbán περιλαμβάνει την πλοήγηση των οικονομικών πλεονεκτημάτων, με παράλληλη άμβλυνση των γεωπολιτικών κινδύνων, που συνδέονται με τη βαθύτερη ενσωμάτωση στην οικονομική σφαίρα της Κίνας.
Η ασφάλεια και το ιδεολογικό πλαίσιο
Πέρα από τα οικονομικά, οι συμμαχίες του Orbán με τις ανατολικές δυνάμεις έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην ασφάλεια και την ιδεολογία. Η σχέση της Ουγγαρίας με τη Ρωσία, ειδικότερα, αποτέλεσε σημείο διαμάχης εντός της Ε.Ε. Παρά τις κυρώσεις της Ε.Ε. στη Ρωσία, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας και τη συνεχιζόμενη σύγκρουση στην Ουκρανία, η Ουγγαρία διατηρεί ισχυρούς δεσμούς με τη Μόσχα. Αυτή η σχέση καθοδηγείται από τις ενεργειακές ανάγκες της Ουγγαρίας, με το ρωσικό αέριο να διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην ενεργειακή ασφάλειά της. Η ρεαλιστική στάση του Orbán, για την ενεργειακή ασφάλεια, τον φέρνει συχνά σε αντίθεση με τις πολιτικές της Ε.Ε., που στοχεύουν στη μείωση της εξάρτησης από τη ρωσική ενέργεια.
Ιδεολογικά, ο Orbán και ο Ρώσος Πρόεδρος Vladimir Putin μοιράζονται μια περιφρόνηση για τα φιλελεύθερα δημοκρατικά πρότυπα και μια προτίμηση για συγκεντρωτική, αυταρχική διακυβέρνηση. Αυτή η ιδεολογική σύγκλιση έχει διευκολύνει μια στενότερη συνεργασία, με τον Orbán να ενεργεί, συχνά, ως φωνή διαφωνίας εντός της Ε.Ε., υποστηρίζοντας μια πιο διευκολυντική προσέγγιση, έναντι της Ρωσίας. Αυτή η στάση οδήγησε σε κατηγορίες ότι η Ουγγαρία υπονομεύει την αλληλεγγύη της Ε.Ε. και περιπλέκει τις προσπάθειες του μπλοκ να παρουσιάσει ένα ενιαίο μέτωπο κατά της ρωσικής επιθετικότητας.
Η Βαλκανική Διάσταση: Σερβία και Κόσοβο
Ο ανατολικός άξονας του Orbán εκτείνεται στα Δυτικά Βαλκάνια, όπου η επιρροή της Ουγγαρίας έχει αυξηθεί σημαντικά. Η Σερβία, ειδικότερα, ξεχωρίζει ως βασικός εταίρος. Η σχέση μεταξύ Βουδαπέστης και Βελιγραδίου στηρίζεται σε ισχυρούς πολιτικούς, οικονομικούς και ιδεολογικούς δεσμούς. Η Σερβία είναι ο πέμπτος μεγαλύτερος εμπορικός συνδαιτυμόνας της Ουγγαρίας και η οικονομική τους συνεργασία έχει ενταθεί την τελευταία δεκαετία. Η διμερής σχέση ενισχύεται περαιτέρω από κοινές ανησυχίες για την ασφάλεια, ιδίως όσον αφορά την παράνομη μετανάστευση και τη σταθερότητα της περιοχής.
Η υποστήριξη του Orbán για την ένταξη της Σερβίας στην Ε.Ε. αποτελεί μέρος της ευρύτερης στρατηγικής του για επέκταση της επιρροής της Ουγγαρίας στην περιοχή. Ωστόσο, αυτή η υποστήριξη έχει κόστος. Η σχέση της Ουγγαρίας με το Κοσσυφοπέδιο, έναν αμφιλεγόμενο παράγοντα στην περιοχή, είναι σαφώς διαφορετική. Ενώ η Ουγγαρία αναγνωρίζει την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου, οι διπλωματικές της ενέργειες συχνά ευνοούν τη Σερβία, αντανακλώντας έναν στρατηγικό λογισμό που δίνει προτεραιότητα στα συμφέροντα του Βελιγραδίου. Αυτή η προσέγγιση έχει εγείρει ερωτήματα, σχετικά με τη δέσμευση της Ουγγαρίας στην κυριαρχία του Κοσσυφοπεδίου και την ευθυγράμμισή της με τις ευρύτερες πολιτικές της Ε.Ε., στην περιοχή.
Nόμος περί Διπλωματικής Εξισορρόπησης
Η πράξη διπλωματικής εξισορρόπησης που πραγματοποιεί η Ουγγαρία μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου είναι γεμάτη προκλήσεις. Η υποστήριξη της Ουγγαρίας στους εσωτερικούς και διεθνείς στόχους της Σερβίας συχνά έρχεται σε σύγκρουση με την αναγνώριση του Κοσσυφοπεδίου. Αυτή η ένταση ήταν εμφανής κατά τις πρόσφατες τοπικές εκλογές στους σερβικούς δήμους του Κοσσυφοπεδίου, οι οποίες στιγματίστηκαν από βία και διπλωματικές διαμάχες. Ο ρόλος της Ουγγαρίας, ως μεσολαβητής, περιπλέκεται από τα κατοχυρωμένα συμφέροντά της να διατηρήσει ισχυρούς δεσμούς με τη Σερβία.
Οι διπλωματικοί ελιγμοί του Orbán καθοδηγούνται από μια ρεαλιστική προσέγγιση, που επιδιώκει να μεγιστοποιήσει τα στρατηγικά πλεονεκτήματα της Ουγγαρίας. Μέσω της στενής ευθυγράμμισης με τη Σερβία, η Ουγγαρία στοχεύει να εδραιώσει την επιρροή της στα Δυτικά Βαλκάνια και να ενισχύσει τον ρόλο της στην πολιτική διεύρυνσης της Ε.Ε. Ωστόσο, αυτή η στρατηγική κινδυνεύει να αποξενώσει το Κοσσυφοπέδιο και να υπονομεύσει τις προσπάθειες της Ε.Ε. στο να προωθήσει τη σταθερότητα και τη δημοκρατική διακυβέρνηση, στην περιοχή. Η λεπτή ισορροπία που επιδιώκει να διατηρήσει η Ουγγαρία, μεταξύ των σχέσεών της με τη Σερβία και το Κοσσυφοπέδιο, είναι ενδεικτική της ευρύτερης γεωπολιτικής πολυπλοκότητας στα Βαλκάνια.
Στρατηγικός πραγματισμός ή οπορτουνισμός;
Η εξωτερική πολιτική του Orbán, που χαρακτηρίζεται από μια στροφή προς τις ανατολικές απολυταρχίες και μια λεπτή δέσμευση με τα Δυτικά Βαλκάνια, αντανακλά ένα μείγμα στρατηγικού πραγματισμού και πολιτικού οπορτουνισμού. Ενώ τα οικονομικά οφέλη των κινεζικών και ρωσικών επενδύσεων είναι προφανή, οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις, για την κυριαρχία της Ουγγαρίας και την ευθυγράμμισή της με τις πολιτικές της Ε.Ε., παραμένουν αβέβαιες. Η ιδεολογική συγγένειά του με τους ανατολικούς απολυτάρχες και η πραγματιστική προσέγγισή του στις εξωτερικές σχέσεις υπογραμμίζουν την πολυπλοκότητα της πλοήγησης σε έναν ασταθή κόσμο, όπου οι γεωπολιτικές συμμαχίες αλλάζουν συνεχώς.
Καθώς η Ουγγαρία συνεχίζει να διασχίζει τη γραμμή μεταξύ Ανατολής και Δύσης, η αποτελεσματικότητα και η βιωσιμότητα της εξωτερικής πολιτικής του Orbán θα δοκιμαστούν. Οι συμμαχίες που δημιουργήθηκαν με τις ανατολικές δυνάμεις και οι στρατηγικές εταιρικές σχέσεις στα Δυτικά Βαλκάνια θα διαμορφώσουν τον ρόλο της Ουγγαρίας στην Ε.Ε. και την ευρύτερη γεωπολιτική της θέση. Το αν αυτή η προσέγγιση θα αποφέρει μακροπρόθεσμα οφέλη ή θα οδηγήσει σε αυξημένη απομόνωση, εντός της Ε.Ε., είναι ένα ερώτημα που παραμένει ανοιχτό, καθώς το ανατολικό παιχνίδι της Ουγγαρίας εκτυλίσσεται, στο δυναμικό τοπίο της διεθνούς πολιτικής.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ORBAN WILL SACRIFICE KOSOVO TO KEEP SERBIAN ALLY SWEET, Balkan Insight, διαθέσιμο εδώ
- A triangle of (mis)trust: HUNGARY’S ENLARGEMENT STAKES IN SERBIA AND KOSOVO, BIEPAG, διαθέσιμο εδώ
