Του Δημήτρη Μήλιου,
Ένα από τα κύρια όργανα της Α.Ε. αποτελεί το Διοικητικό Συμβούλιο μέσω του οποίου πραγματοποιείται τόσο η διαχείριση, όσο και η εκπροσώπηση της εταιρείας ως τοιαύτης (άρθρο 77 Ν. 4548/2018). Οι όροι της σύγκλησης, της συγκρότησης, της λειτουργίας και των αρμοδιοτήτων του Διοικητικού Συμβουλίου είναι αυτοί που θα μας απασχολήσουν στη συνέχεια, ενώ είναι υποχρεωτικό οι σχετικές με αυτούς διατάξεις να περιέχονται στο καταστατικό της εταιρείας, όπως ρητά αναφέρεται στο άρθρο 5 παρ. 1 περ. η΄ του Ν. 4548/2018.
Σύγκληση του Δ.Σ., δηλαδή πρόσκληση προς τα μέλη του για συνεδρίαση και λήψη αποφάσεων, λαμβάνει χώρα κάθε φορά που απαιτείται από τον νόμο, το καταστατικό ή τις ανάγκες της εταιρείας (άρθρο 91 παρ.1 Ν. 4548/2018). Αρμόδιος για τη σύγκληση του Δ.Σ. είναι ο Πρόεδρος ή ο αναπληρωτής αυτού, ο οποίος απευθύνει την πρόσκληση προ, τουλάχιστον, δύο εργάσιμων ημερών από τη συνεδρίαση ή προ, τουλάχιστον, πέντε εργάσιμων ημερών αν η συνεδρίαση πρόκειται να διεξαχθεί εκτός έδρας της εταιρείας. Η πρόσκληση πρέπει να περιέχει σαφώς τα θέματα της ημερήσιας διάταξης, άλλως η λήψη αποφάσεων είναι επιτρεπτή μόνο αν παρίστανται ή αντιπροσωπεύονται όλα τα μέλη του Δ.Σ. και κανείς δε φέρει αντίρρηση στη λήψη αποφάσεων (άρθρο 91 παρ. 2 Ν. 4548/2018).
Επιπρόσθετα, η σύγκληση του Δ.Σ. μπορεί να ζητηθεί και από δύο τουλάχιστον μέλη του, κατόπιν αίτησής τους προς τον Πρόεδρο αυτού ή τον αναπληρωτή του, οι οποίοι είναι υποχρεωμένοι να συγκαλέσουν έγκαιρα το Δ.Σ., ώστε αυτό να συνέλθει εντός προθεσμίας επτά ημερών από την υποβολή της αίτησης. Στην αίτηση, μάλιστα, πρέπει, με ποινή απαραδέκτου, να αναφέρονται σαφώς τα θέματα που πρόκειται να συζητηθούν. Αν το Δ.Σ. δε συγκληθεί από τον Πρόεδρο ή τον αναπληρωτή του εντός της παραπάνω προθεσμίας, επιτρέπεται στα μέλη που ζήτησαν τη σύγκληση η ιδία σύγκληση του Δ.Σ. εντός προθεσμίας πέντε ημερών από τη λήξη της παραπάνω προθεσμίας των επτά ημερών, γνωστοποιώντας τη σχετική πρόσκληση στα λοιπά μέλη του Δ.Σ. (άρθρο 91 παρ. 3 Ν. 4548/2018).
Όσον αφορά τη συγκρότηση του Δ.Σ., ως συλλογικού οργάνου της εταιρείας, σε αυτή περιλαμβάνεται αφενός ο διορισμός των μελών του και αφετέρου η αυτό-οργάνωσή του, αλλά και η παρουσία, κατά τις συνεδριάσεις, του αναγκαίου για τη λήψη αποφάσεων αριθμού μελών. Το καταστατικό της εταιρείας μπορεί να περιέχει προβλέψεις σχετικές με τη συγκρότηση του Δ.Σ., οι σημαντικότερες των οποίων σε συνδυασμό με τον νόμο διαμορφώνονται ως εξής:
- Το πρώτο Δ.Σ. συγκροτείται από κατονομαζόμενα διοριζόμενα πρόσωπα (άρθρο 78 παρ.2 Ν. 4548/2018) και σε αυτό θέση Προέδρου, Αντιπροέδρου, Διευθύνοντος ή Εντεταλμένου Συμβούλου θα έχουν συγκεκριμένα εξ΄ αυτών πρόσωπα.
- Μέλος του Δ.Σ. μπορεί να είναι και νομικό πρόσωπο, το οποίο έχει την υποχρέωση να ορίσει, για την άσκηση των καθηκόντων του, φυσικό πρόσωπο, το οποίο θα είναι μαζί του, εις ολόκληρον συνυπεύθυνο για τη διαχείριση της εταιρείας (άρθρο 77 παρ.4 Ν. 4548/2018). Ο ορισμός αυτός υποβάλλεται σε δημοσιότητα σύμφωνα με το άρθρο 13 του ίδιου νόμου.
- Διορισμός μελών, μέχρι 2/5 του συνόλου τους, μπορεί να γίνει απευθείας από ορισμένους μετόχους, υπό προϋποθέσεις και όπως ορίζει ο νόμος (άρθρο 78 επ. Ν. 4548/2018).
- Σε περίπτωση θανάτου, παραίτησης ή απώλειας της ιδιότητας μέλους, με οποιονδήποτε τρόπο, επιτρέπεται η συνέχιση της διαχείρισης της εταιρείας από τα εναπομείναντα μόνο μέλη (με την προϋπόθεση ότι αυτά είναι περισσότερα από τα μισά του αρχικού αριθμού και πάντως τουλάχιστον τρία) χωρίς να είναι απαραίτητο να προχωρήσουν σε αντικατάσταση των ελλειπόντων, την οποία έχουν το δικαίωμα εκ του νόμου να κάνουν (άρθρο 82 παρ.2 Ν.4548/2018).
- Η θητεία των μελών είναι για συγκεκριμένο χρόνο, αλλά δεν μπορεί να υπερβαίνει τα έξι έτη. Αν ο διορισμός ορισμένου μέλους γίνει για χρονικό διάστημα που υπερβαίνει τη μέγιστη διάρκεια θητείας, τότε τίθεται ως περιορισμός η προβλεπόμενη μέγιστη διάρκεια (άρθρο 85 παρ.1 Ν. 4548/2018).
Για να είναι, ωστόσο, έγκυρη η συνεδρίαση και να ληφθούν έγκυρα αποφάσεις προϋποτίθεται η ύπαρξη απαρτίας. Σύμφωνα με τον νόμο, απαρτία υπάρχει όταν παρίστανται ή αντιπροσωπεύονται μέλη κατ΄ αριθμόν σχηματιζόμενο από το ήμισυ αυτών, πλέον ενός, χωρίς, όμως, να επιτρέπεται ο αριθμός αυτός να είναι μικρότερος των τριών, ενώ για την εξεύρεσή του παραλείπεται το τυχόν προκύπτον κλάσμα (άρθρο 92 παρ. 1 Ν. 4548/2018). Κατά τον νόμο, η λήψη αποφάσεων γίνεται, συνήθως, με απόλυτη πλειοψηφία. Παρόλα αυτά, το καταστατικό μπορεί να ορίζει διαφορετικά ποσοστά ή να απαιτεί την παρουσία απάντων των μελών. Μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να ορίζει ότι σε περίπτωση ισοψηφίας η ψήφος του προέδρου του Δ.Σ. υπερισχύει (άρθρο 92 παρ. 2 Ν. 4548/2018).
Ως προς τη λειτουργία του Δ.Σ., αυτή αφορά στην εσωτερική διαρρύθμιση του Συμβουλίου σχετικά με τον τρόπο διεξαγωγής των συζητήσεων, της τήρησης πρακτικών, της ψηφοφορίας και άλλα θέματα αυτό-οργάνωσης. Στο καταστατικό μπορεί να προβλέπονται διάφορες, σχετικές με τη λειτουργία, διατάξεις, όπως ο τρόπος διεξαγωγής και διεύθυνσης των συζητήσεων, η υπογραφή των πρακτικών από τον πρόεδρο ή, ως ελέχθη νωρίτερα, η βαρύτητα της ψήφου του προέδρου σε περίπτωση ισοψηφίας (άρθρα 92 επ. Ν. 4548/2018).
Τέλος, οι αρμοδιότητες του Δ.Σ. είναι, στην ουσία, τα καθήκοντά του ή αλλιώς οι εξουσίες που αυτό διαθέτει. Κυριότερη από αυτές αποτελεί η άσκηση της διοίκησης της Α.Ε., επιδιώκοντας τον σκοπό της (άρθρο 86 Ν.4548/2018). Το καταστατικό της εταιρείας μπορεί να προβλέπει τον περιορισμό των εν λόγω εξουσιών, χωρίς, ωστόσο, αυτοί να είναι αντιτάξιμοι σε τρίτους, ακόμη και αν έχουν υποβληθεί σε δημοσιότητα (άρθρο 86 παρ.3 Ν.4548/2018). Η παραβίαση των εκάστοτε περιορισμών μπορεί μόνο να δημιουργήσει ευθύνη των μελών απέναντι στην εταιρεία σύμφωνα με το άρθρο 102 Ν. 4548/2018.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Σπυρίδων Δ. Ψυχομάνης, Δίκαιο Εμπορικών Εταιρειών (Δ΄ έκδοση), Εκδόσεις Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη, 2020.
