Του Γιώργου Σαλπιγγίδη,
Τύπος. Ένα μέσο ενημέρωσης, πληροφόρησης, παράθεσης απόψεων και ενίοτε ψυχαγωγίας, που σε μεγάλο βαθμό μπορεί να διαμορφώσει και να καθοδηγήσει τις θέσεις των αναγνωστών του. Στη Νεότερη Ελληνική Ιστορία έχουν υπάρξει εφημερίδες από ένα ευρύ φάσμα άλλοτε φιλοβασιλικές, άλλοτε φιλοκυβερνητικές, άλλοτε βενιζελικές. Όποιος, όμως, κι αν είναι ο προσανατολισμός τους, όταν δρουν δίχως λογοκρισία και με νηφαλιότητα προάγουν τον γόνιμο και δημιουργικό διάλογο, κάτι που πάντα αποτελεί ζητούμενο.
Λίγο μετά από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την αποχώρηση των κατοχικών δυνάμεων από τη χώρα μας ο τύπος της εποχής προσπαθούσε να βρει τα πατήματά του ειδικά μέσα στη δύσκολη περίοδο του Εμφυλίου Πολέμου, όπου αναπτύχθηκαν διάφορα έντυπα ποικίλου προσανατολισμού. Σε ένα από αυτά εντάσσονται και οι λεγόμενες Αντάρτικες εφημερίδες, ώστε να εξυπηρετήσουν τους δικούς τους αναγνώστες. Με το εν λόγω θέμα ασχολείται και το βιβλίο του Μανώλη Κονδυλάκη Αντάρτικες εφημερίδες στη Βόρεια Ελλάδα 1946-1949 που μπορείτε να το προμηθευτείτε από τις Εκδόσεις Επίκεντρο. Ο γεννημένος στη Θεσσαλονίκη, το 1934, συγγραφέας είναι πολύπειρος δημοσιογράφος και ιστορικός ερευνητής με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Ιστορία του Τύπου της Θεσσαλονίκης και της Μακεδονίας. Παράλληλα, η μακρά του πορεία σε εφημερίδες της Βορείου Ελλάδας του προσέφεραν πρόσβαση σε μια ανεξάντλητη πηγή πληροφοριών, ενώ το 1999 προέβη και στη συγγραφή του πρώτου τόμου του έργου Εφημεριδογραφία της Θεσσαλονίκης που απέσπασε και βραβείο από την Ακαδημία Αθηνών — με συνολικά να κυκλοφορούν πέντε τόμοι, φτάνοντας την καταγραφή μέχρι το 2018. Έπειτα, ακολούθησαν κι άλλες μελέτες του γύρω από τον Τύπο της Ελλάδας μέσα από διάφορες περιόδους του 20ου αιώνα. Τέλος, έχει αποσπάσει διάφορα τιμητικά βραβεία από φορείς για το πολυποίκιλο έργο του, όπως από τον Δήμο Θεσσαλονίκης, το Ίδρυμα Προαγωγής της Δημοσιογραφίας Μπότση κ.ά.
Πίσω στα του βιβλίου τώρα, μέσα από τέσσερα κεφάλαια παρουσιάζονται με αναλυτικό και νηφάλιο τρόπο η δράση των αντάρτικων εφημερίδων που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου. Σε αυτό το διάστημα συναντάμε την έκδοση εφημερίδων τόσο τοπικής όσο και ευρύτερης κυκλοφορίας, όπως η Εξόρμηση, η Μαχήτρια (που απευθυνόταν κυρίως στις αντάρτισσες), ο Αγροτικός Αγώνας για τους αγρότες κ.ο.κ. Το περιεχόμενό τους παρουσιάζει πλήθος θεματικών, με βασικό ωστόσο στόχο να αποτελεί η εμψύχωση των αναγνωστών του για τη συνέχιση του αγώνα τους, η πληροφόρηση των εξελίξεων από τον τομέα του μετώπου —αν και δεν ήταν λίγες οι φορές που ωραιοποιούνταν και προπαγανδίζονταν οι ειδήσεις για να δώσουν το απαιτούμενο θάρρος—, η ανάλυση ιδεολογικών θέσεων κλπ.
Σε αυτή την περίοδο, όπως αναφέρει και ο συγγραφέας, είχαν δημιουργηθεί αριστερά έντυπα που κυκλοφορούσαν νόμιμα, αλλά και άλλες που είχαν έναν παράνομο χαρακτήρα για τα δεδομένα της εποχής, με τις όποιες δυσκολίες αυτό συνεπάγεται, όπως την εύρεση των αναλώσιμων υλικών, τη διάθεση των εντύπων στους αναγνώστες και τις διώξεις που μπορεί να αντιμετώπιζαν κατά καιρούς. Ωστόσο, η μελέτη δε μένει μόνο στο έντυπο κομμάτι, αλλά παρουσιάζει και τη συμβολή του ραδιοφώνου και ειδικότερα του σταθμού Ελεύθερη Ελλάδα, ο οποίος πέραν του ότι τροφοδοτούσε τις εφημερίδες με ειδήσεις είχε και τις δικές του εκπομπές, που ενημέρωνε τους ακροατές του.
Τέλος, ανάμεσα στις άλλες θεματικές που υπάρχουν βλέπουμε να παρατίθενται και φωτογραφίες και αποκόμματα από διάφορες αντάρτικες εφημερίδες, ενώ εμπεριέχονται και αποσπάσματα από αυτές, βάζοντας τον αναγνώστη του βιβλίου πλήρως στο κλίμα της εποχής, πληροφορώντας τον για τα γεγονότα και τις εξελίξεις.
