Του Γιώργου Τζεμίντιμπη,
Την ώρα που τα βλέμματα της διεθνούς κοινότητας είναι στραμμένα (δικαίως) στην Παλαιστίνη, εκτυλίσσεται στο Σουδάν, σύμφωνα με τα λεγόμενα του Παγκοσμίου Προγράμματος Σίτισης (WFP), «η μεγαλύτερη επισιτιστική κρίση των τελευταίων ετών». Η περιοχή του Darfur, στα δυτικά της χώρας, βρίσκεται εδώ και περισσότερο από είκοσι χρόνια στο έλεος του πολέμου και της πείνας. Δύο εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εκδιωχθεί, και τουλάχιστον διακόσιες χιλιάδες έχουν πεθάνει.
Η δικτατορία που είχε αναλάβει την διακυβέρνηση του κράτους για σχεδόν τριάντα έτη, πριν τη λεγόμενη Σουδανική Επανάσταση, είχε πολλάκις κατηγορηθεί από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για εγκλήματα στο Darfur. Είχε εκδοθεί ένταλμα σύλληψης του δικτάτορα, ο οποίος φαίνεται ότι υποκινούσε άμεσα πράξεις γενοκτονίας εναντίον των ντόπιων Fur, οι οποίοι προέρχονται από διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο σε σχέση με τους εξαραβισμένους κυβερνώντες στο Khartoum. Ο δε εμφύλιος πόλεμος που έχει ξεσπάσει στη χώρα από το 2023, ως απότοκος της Σουδανικής Επανάστασης, μεταξύ των Σουδανικών Ενόπλων Δυνάμεων και των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης έρχεται να επιδεινώσει δραματικά την κατάσταση στην πολύπαθη περιοχή του Darfur.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Προγράμματος Σίτισης (εφεξής ΠΠΣ), περίπου 1,700,000 κάτοικοι βρίσκονται προ των πυλών του λιμού. Η πρωτεύουσα του βόρειου Darfur, Al-Fashir, αποτελεί τη μόνη εκ των πέντε επαρχιακών πρωτευουσών του Darfur η οποία δεν έχει πέσει στα χέρια των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (εφεξής ΔΤΥ). Οι συγκρούσεις των ντόπιων με τις ΔΤΥ, καθώς και οι αργοκίνητες γραφειοκρατικές διαδικασίες, επιδεινώνουν την ήδη οξυμμένη κατάσταση. Οι εποχικές συνθήκες, δε, είναι ιδιαίτερα κρίσιμες για την επιβάρυνση της υγείας των κατοίκων του Darfur · το Σουδάν βρίσκεται στο μεσοδιάστημα ανάμεσα στις περιόδους θερισμού, επομένως τα τρόφιμα ολοένα και λιγοστεύουν. Παράλληλα, πλησιάζει και η περίοδος των βροχών, η οποία θα εμποδίσει σε πολλά σημεία την πρόσβαση φορτηγών με ανθρωπιστική βοήθεια, αφού πολλές οδοί θα καταλήξουν αδιαπέραστες. Η ανάγκη άμεσης δράσης γίνεται αναπόδραστη, προκειμένου να αποφευχθούν τα χειρότερα στο Σουδάν. Οι εντόπιες κοινότητες θα αντιμετωπίζουν στο ερχόμενο διάστημα ολοένα και πιο ακραία επίπεδα πείνας. Έτσι, το ΠΠΣ τονίζει την ανάγκη να ανοίξουν εγκαίρως, καθώς και να τελούν υπό καθεστώς προστασίας, διάδρομοι ανθρωπιστικής βοήθειας.
Προς το παρόν, υπάρχουν δύο τέτοιοι κύριοι διάδρομοι: από τη γειτονική, στα δυτικά, χώρα του Τσαντ (μέσω της πόλης Adre) και διαμέσου του Port Sudan, στο ανατολικό άκρο της χώρας. Ωστόσο, το Port Sudan είναι η έδρα των Σουδανικών Ενόπλων Δυνάμεων, και μάλλον οποιαδήποτε προσπάθεια ενίσχυσης της μεταφοράς τροφίμων προς το Darfur θα αντιμετωπίζεται από τις ΔΤΥ με καχυποψία, αφού οι τελευταίες επιθυμούν διακαώς την κατάληψη ολόκληρης της πληγείσας επαρχίας. Επομένως, η ενίσχυση της μεταφοράς τροφίμων μέσω του Τσαντ είναι απολύτως αναγκαία· παρ’ όλα αυτά, ούτε αυτή δε θα μπορεί να καλύψει πλήρως τις ανάγκες των εκατοντάδων χιλιάδων λιμασμένων κατοίκων, όχι μόνο λόγω εγγενών δυσκολιών του εγχειρήματος, αλλά λόγω και της γεωγραφίας του Τσαντ, που δεν επιτρέπει τη μεταφορά μέσω θαλάσσης.
Τα στατιστικά είναι απογοητευτικά για την κατάσταση στο Darfur, και τονίζουν την ανάγκη άμεσης δράσης. Στην πόλη του Al-Fashir, σύμφωνα με τον Toby Hayward, υποσυντονιστή των Ηνωμένων Εθνών για την ανθρωπιστική βοήθεια στο Σουδάν «έχουν αυξηθεί, οι φόνοι, οι συστηματικές πυρπολήσεις ολόκληρων οικισμών και οι βομβαρδισμοί μέσω αέρος». Παράλληλα, ο ίδιος τονίζει ότι το Al-Fashir είναι η μόνη πόλη που δεν έχει καταληφθεί από τις ΔΤΥ και φιλοξενεί ήδη πεντακόσιες χιλιάδες εκτοπισμένους λόγω του εμφυλίου από άλλες περιοχές του Σουδάν. Περισσότεροι από τριάντα έξι χιλιάδες άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους στο Al-Fashir τις τελευταίες εβδομάδες. Η κατάσταση είναι απελπιστική.
Ο λιμός, λοιπόν, 1,700,000 ανθρώπων στο Σουδάν είναι όχι μόνο ένα δραματικό γεγονός, αλλά και ένα πλήγμα στον παγκόσμιο ανθρωπισμό. Οι πληροφορίες του ΠΠΣ μαρτυρούν την ανέχεια που επικρατεί: «Οι άνθρωποι καταφεύγουν στο να τρώνε χόρτα και τσόφλια από ξηρούς καρπούς. Και αν δεν έλθει σύντομα βοήθεια, θα διατρέξουμε τον κίνδυνο να γίνουμε μάρτυρες εκτεταμένης πείνας και θανάτου στο Darfur, αλλά και σε άλλες πληγείσες από τον πόλεμο περιοχές στο Σουδάν». Το ΠΠΣ κάνει έκκληση για «συντονισμένη διπλωματική προσπάθεια από τη διεθνή κοινότητα, ούτως ώστε να πιεστούν οι αντιμαχόμενες παρατάξεις να παρέχουν πρόσβαση και δικλείδες ασφάλειας στο ανθρωπιστικό προσωπικό και στα κομβόι.»
Μόλις τον περασμένο Απρίλιο κατόρθωσαν να έρθουν οι πρώτες βασικές προμήθειες για τους κατοίκους του Darfur από τον ΟΗΕ. Όμως, ένας ολόκληρος χρόνος εμφυλίου πολέμου στο Σουδάν έχει δημιουργήσει μια άνευ προηγουμένου καταστροφή και ενδέχεται να οδηγήσει στη μεγαλύτερη κρίση λιμού στον κόσμο τα τελευταία χρόνια. Συνολικά στο Σουδάν, το Νότιο Σουδάν και το Τσαντ, περίπου είκοσι οκτώ εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονται στο χείλος της ακραίας πείνας, ενώ η διασπορά των συγκρούσεων απειλεί και τις κοινότητες άλλων γειτονικών κρατών. Τα κράτη που μπορούν να δράσουν πρέπει να συνειδητοποιήσουν τις ευθύνες που φέρουν, σύμφωνα με το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο, και να μην αφήσουν τις αντιμαχόμενες σουδανικές παρατάξεις να μείνουν για μια ακόμα φορά άπραγες μπροστά σε μια τραγική ανθρωπιστική κρίση.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- People eating ‘grass and peanut shells’ in Darfur, UN says, as hunger crisis engulfs war-ravaged Sudan, CNN, διαθέσιμο εδώ
- UN food programme warns of famine in Darfur if warring parties don’t allow aid in, Africa News, διαθέσιμο εδώ
- WFP warns time is running out to prevent starvation in Darfur as violence in El Fasher escalates, WFP, διαθέσιμο εδώ
- ‘I haven’t slept, I’m terrified’: Sudan capital rocked by fighting, BBC, διαθέσιμο εδώ
