Της Άννας – Νικολέτας Γρίβα,
Μιλάμε συχνά για το πως η εξωτερική εμφάνιση σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί «καθρέπτη» του εαυτού μας, του εσωτερικού μας κόσμου, της νοημοσύνης και του χαρακτήρα μας. Κι αυτό πράγματι ισχύει. Είναι ανώφελο να κρίνουμε τους άλλους με γνώμονα την εξωτερική τους εμφάνιση, ενώ, παράλληλα, διαιωνίζει αβάσιμα στερεότυπα, που βλάπτουν τους άλλους, αλλά, τελικά, και τον ίδιο μας τον εαυτό.
Παρ’ όλα αυτά, θεωρώ πως η εξωτερική εμφάνιση, όχι τα χαρακτηριστικά κάθε ανθρώπου, αλλά όσα ο ίδιος μπορεί να αλλάξει –το χρώμα των μαλλιών, τα σκουλαρίκια, τα τατουάζ, το κούρεμα, και κυρίως τα ρούχα– μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μέσο έκφρασης της προσωπικότητας του κάθε ανθρώπου. Θα ήθελα, όμως, από όλα τα παραπάνω να εστιάσω στα ρούχα, αφού εκεί είναι που εντοπίζεται η μεγαλύτερη ποικιλομορφία, αλλά και οι περισσότερες ιδεολογικές διχογνωμίες.
Αξίζει, κατ’ αρχάς, να σημειωθεί ότι τα ρούχα δεν μπορούν πάντοτε να αποτελέσουν τον τρόπο με τον οποίο κανείς επιλέγει να εκφραστεί, αφού η αγορά τους εξαρτάται άμεσα από την οικονομική κατάσταση. Ακόμη όμως κι αν αυτή είναι καλή, με δεδομένο ότι οι άνθρωποι συνεχώς αλλάζουν και εξελίσσονται, και μαζί τους και το προσωπικό τους στυλ, ιδίως κατά τη μετάβαση από την παιδική ηλικία στην εφηβεία, και από εκεί στην ενηλικίωση, είναι σχεδόν αδύνατο σε οποιαδήποτε δεδομένη χρονική στιγμή το σύνολο της γκαρνταρόμπας καθενός να τον εκφράζει πλήρως.
Οι παράγοντες που επηρεάζουν τη διαμόρφωση του στυλ, λοιπόν, είναι τελικά πάρα πολλοί. Πιο ενδεικτικά, το κλίμα κάθε χώρας, αλλά και η θρησκεία διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο. Παρ’ όλα αυτά, λαμβάνοντας όλους τους παράγοντες υπ’ όψιν, θεωρώ ότι η συζήτηση περί προσωπικής έκφρασης μέσω του ντυσίματος έχει νόημα, ιδίως σε μία κοινωνία όπως η ελληνική. Η κοινωνία μας θα έλεγα ότι σε θέματα κοινωνικού χαρακτήρα, βρίσκεται σε ένα στάδιο μεταβατικό, με μεγάλο ποσοστό της νέας γενιάς να παρουσιάζεται αρκετά προοδευτικό, και να προσπαθεί να καταρρίψει τα στερεότυπα, ενώ, αντίθετα, μεγάλο ποσοστό των μεγαλύτερων γενεών εξακολουθεί να διέπεται από έντονο συντηρητισμό.
Έτσι, για τη δεύτερη ομάδα, τα ρούχα σχετίζονται άμεσα με έννοιες, όπως το φύλο και τη σεξουαλικότητα. Ένας άντρας χαρακτηρίζεται θηλυπρεπής, αν φορέσει ρούχα που παραδοσιακά ταυτίζονται με το γυναικείο φύλο, ενώ είναι πιθανό η σεξουαλικότητα μίας γυναίκας να γίνει αντικείμενο συζήτησης από τρίτους αν φορέσει κάτι τόσο απλό, αλλά παραδοσιακά αντρικό, όπως η γραβάτα. Ευτυχώς, για ένα σημαντικό ποσοστό της νέας γενιάς, τα ρούχα συμβολίζουν την αντίσταση σε τέτοιες ιδεολογίες.
Σίγουρα, μέσω του ντυσίματος, μπορεί κανείς να δώσει στους άλλους την εντύπωση που θέλει σε σχέση με τις παραπάνω έννοιες, αλλά γιατί να περιοριστούμε εκεί; Τα έντονα χρώματα και οι ενδιαφέρουσες χρωματικές παλέτες χρησιμοποιούνται συχνά, για να εκφράσουν μία εξίσου «έντονη» προσωπικότητα, οι ιδιαίτεροι συνδυασμοί ρούχων –που παραδοσιακά δεν ταιριάζουν μεταξύ τους– για να δείξουν πρωτοτυπία, τα ρούχα που «ανήκουν» σε άλλες εποχές, για να δείξουν την αγάπη για την ποικιλομορφία, και ταυτόχρονα, αν είναι και ρούχα πράγματι παλιά, την οικολογική συνείδηση του ανθρώπου.
Έτσι, λοιπόν, νομίζω ότι είναι προφανές το γεγονός ότι τα ρούχα αποτελούν ένα δυνατό μέσο έκφρασης στοιχείων του χαρακτήρα του καθενός, παρόλο που θα λέγαμε ότι αποτελούν στοιχείο της εξωτερικής εμφάνισης. Γι’ αυτό και έχει μεγάλη αξία το να βρίσκει κανείς το προσωπικό του στυλ. Εξ ου και η επιλογή ντυσίματος ποτέ δε θα πρέπει να περιορίζεται από ανούσιους κοινωνικούς κανόνες.
