Της Χριστίνας Κοντόγιωργα,
Η Σκανδιναβική λαϊκή τέχνη έχει μακρά ιστορία, που χρονολογείται από την εποχή των Βίκινγκ. Λέγεται ότι έχει επηρεαστεί από παραδοσιακά σκανδιναβικά σχέδια και μυθολογίες. Η λαϊκή τέχνη συνδέεται, κυρίως, από αγροτικούς τεχνίτες, οι οποίοι δημιουργούσαν λειτουργικά και διακοσμητικά αντικείμενα για καθημερινή χρήση. Αυτό περιελάμβανε υφάσματα, κεραμικά, ξύλινα παιχνίδια και είδη οικιακής χρήσης. Τον 19ο και τις αρχές του 20ού αιώνα, υπήρξε μια αναβίωση της παραδοσιακής λαϊκής τέχνης, που οδήγησε σε νέα στυλ και τεχνικές. Σήμερα, η σκανδιναβική λαϊκή τέχνη εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς της περιοχής και γιορτάζεται σε διάφορα μουσεία, εκθέσεις και φεστιβάλ. Η προέλευση και οι επιρροές της λαϊκής τέχνης διαφέρουν ελαφρώς από περιοχή σε περιοχή και χώρα σε χώρα. Υπάρχουν, όμως, ξεχωριστά χαρακτηριστικά που διαφοροποιούν τη λαϊκή τέχνη καθεμιάς από τις σκανδιναβικές χώρες.
Στα τέλη του 19ου και 20ου αιώνα, η σουηδική τέχνη άρχισε να αναγνωρίζεται διεθνώς και η Έκθεση της Στοκχόλμης του 1930 την ώθησε πραγματικά στο επίκεντρο, δίνοντας την αφορμή για το κίνημα Φουνξιοναλισμού, τον πρόδρομο του στυλ Scandi, το οποίο είναι τόσο δημοφιλές σήμερα. Μερικοί από τους πιο διάσημους καλλιτέχνες της Σουηδίας περιλαμβάνουν τον νεοκλασικό γλύπτη Johan Tobias Sergel (1740–1814), τον ζωγράφο Carl Larsson (1853–1920) και τον Anders Zorn (1860–1920), ο οποίος ήταν διάσημος για τους γυμνούς πίνακές του. Έργα του Carl Larsson μπορείτε να δείτε στο Μουσείο Τέχνης του Γκέτεμποργκ και στην Πινακοθήκη Thiel στη Στοκχόλμη της Σουηδίας, η οποία παρουσιάζει επίσης έργα του Anders Zorn. Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να μη σκεφτεί τις σουηδικές τέχνες και να μην έρχονται στο μυαλό του τα τραγούδια του ποπ συγκροτήματος ABBA της δεκαετίας του ’70. Το συγκρότημα κέρδισε τον Διαγωνισμού Τραγουδιού της Eurovision και έχει στο ενεργητικό του εννέα νούμερο 1 επιτυχίες στο Ηνωμένο Βασίλειο. Και, φυσικά, όλοι γνωρίζουν τα έργα της Σουηδής συγγραφέα Astrid Lindgren (1907–2002) μέσα από τις ιστορίες της για τη ζωηρή κοκκινομάλλα Pippi Longstocking. Πιο πρόσφατα, το The Girl with the Dragon Tattoo του Stieg Larsson και οι συνέχειές του έχουν κερδίσει την αποδοχή των κριτικών για τα συναρπαστικά κατορθώματα των πρωταγωνιστών Mikael Blomkvist και Lisbeth Salander.
Ένας από τους πιο διάσημους καλλιτέχνες από τη Νορβηγία είναι ο Edvard Munch (1863–1944), ένας από τους μεγάλους εξπρεσιονιστές, ο οποίος είναι περισσότερο γνωστός για τον πίνακα του The Scream. Άλλοι γνωστοί Νορβηγοί ζωγράφοι είναι ο JC Dahl (1788–1857), που θεωρείται ο πρώτος μεγάλος ρομαντικός ζωγράφος της Νορβηγίας, ο Adolph Tidemand (1814–1876), γνωστός για τους ρομαντικούς εθνικιστικούς πίνακές του και ο Hans Gude (1925–1903), ένας από τους κορυφαίους τοπιογράφους της Νορβηγίας. Η Νορβηγία έχει, επίσης, μεγάλη συνεισφορά στη λογοτεχνία με αρκετούς νικητές του βραβείου Νόμπελ, συμπεριλαμβανομένων των Sigrid Undset (1882–1949), Knut Hamsun (1859–1852) και Bjornstjerne Bjornson (1832–1910). Ο πιο διάσημος από αυτούς, ωστόσο, είναι ο Νορβηγός θεατρικός συγγραφέας Henrik Ibsen (1829–1906), συγγραφέας θεατρικών έργων όπως το A Doll’s House. Επισκεφθείτε τη Νορβηγία για να δείτε μερικές καλλιτεχνικές συνεισφορές της στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στο Όσλο, στο Μουσείο Munch και στο Μουσείο Vigeland, το μεγαλύτερο πάρκο γλυπτικής στον κόσμο που δημιουργήθηκε από έναν μόνο καλλιτέχνη, τον Gustav Vigeland.
Παρόλο που η Δανία παρήγαγε κάποια πρώιμη αξιοσημείωτη τέχνη των Νορβηγών και των Βίκινγκ, μόλις στη Δανική Χρυσή Εποχή, στις αρχές 19ου αιώνα άρχισε να εμφανίζεται ένα ξεχωριστό εθνικό στυλ. Μία από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες αυτής της περιόδου ήταν ο C.W. Eckersberg, γνωστός ως «ο πατέρας της δανέζικης ζωγραφικής». Μερικά από τα πιο σημαντικά έργα τέχνης της Δανίας μπορείτε να δείτε στο Εθνικό Μουσείο της Κοπεγχάγης, στη Δανία και στην Εθνική Πινακοθήκη της Δανίας. Στη δανική λογοτεχνία, ένα όνομα ξεχωρίζει πάνω από τα υπόλοιπα, ο συγγραφέας για παιδιά Hans Christian Andersen (1805–1875), ο οποίος έγραψε περίφημα παραμύθια όπως Η Μικρή Γοργόνα και Τα Καινούργια Ρούχα του Αυτοκράτορα, που διαβάζονται και αγαπούν ακόμα τα παιδιά σήμερα.
Όπως η Δανία, έτσι και η Φινλανδία γνώρισε μια Χρυσή Εποχή, από το γύρισμα του 19ου αιώνα έως τον 20ο αιώνα, που οδήγησε σε μια σειρά σημαντικών καλλιτεχνών. Ένας από τους πιο διάσημους ήταν ο Robert Wilhelm Ekman (1808-1873), που ονομάστηκε «πρωτοπόρος» και «πατέρας» των φινλανδικών καλών τεχνών. Ένας άλλος ήταν ο Jean Sibelius (1865–1957), ένας διάσημος μουσικός και συνθέτης που έγραψε το Finlandia, ένα από τα πιο αξιόλογα μουσικά κομμάτια της χώρας, που δημιουργήθηκε ως διαμαρτυρία ενάντια στην αυξανόμενη λογοκρισία από τη Ρωσική Αυτοκρατορία. Ο ποιητής και δημοσιογράφος Eino Leino (1878–1926) είχε επίσης μεγάλη συμβολή στις φινλανδικές τέχνες μέσα από τα ποιήματά του για τη λαογραφία. Στην πιο πρόσφατη ιστορία, οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε τα έργα της συγγραφέα και εικονογράφου Tove Jansson (1914–2001) και των αξιαγάπητων Moomins της.
Η Ισλανδία έχει ίσως τη μεγαλύτερη συνεισφορά στις τέχνες μέσω της μουσικής με πολλά συγκροτήματα και τραγουδιστές όπως οι Bjork και Sigur Ros. Οι Torrini έχουν βρει διεθνή αναγνώριση με τα μοναδικά στυλ τους. Εκτός από τη μουσική της, στην Ισλανδία έχουν γεννηθεί μερικοί σπουδαίοι καλλιτέχνες με πιο σημαντικούς τον Erró (1932–), ένας μεταμοντέρνος καλλιτέχνης της ποπ, τον τοπιογράφο Jóhannes S. Kjarval (1885–1972) και τον γλύπτη Ásmundur Sveinsson (1893–1982). Έργα και των τριών εκτίθενται στην ισλανδική πρωτεύουσα στο Μουσείο Τέχνης του Ρέικιαβικ, που στεγάζεται σε τρία διαφορετικά κτίρια.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- David Jackson, Nordic Art: The Modern Breakthrough 1860-1920 Hardcover, March 15, 2013.
- Katharina Alsen & Annika Landmann, Nordic Painting, The Rise of Modernity, 2016.
