Της Γεωργίας-Αλεξάνδρας Καλογεροπούλου,
Η Κάθαρση είναι μία σειρά δυστοπικών ταινιών θρίλερ. Οι ταινίες αυτές βασίζονται στην ίδια πλοκή. Μία συγκεκριμένη ημέρα κάθε χρόνο για δώδεκα ώρες επιτρέπεται οποιαδήποτε μορφή εγκλήματος χωρίς να υπάρχουν κυρώσεις, συμπεριλαμβανομένη και του φόνου. Η ημέρα αυτή θεωρείται μία Αμερικάνικη παράδοση που λυτρώνει τους πολίτες από την κτηνώδη φύση τους και εκδηλώνει στην επιφάνεια όλα τα αρνητικά συναισθήματα όπως μίσος, θυμό και μετά από αυτήν την απαλλαγή της τερατώδης πλευράς τους οι ψυχές τους εξευγενίζονται οδηγώντας τους στην κάθαρση. Υψηλόβαθμα στελέχη της κυβέρνησης έχουν ασυλία, δηλαδή θα υπάρξουν κυρώσεις αν διαπραχθεί κάποιο έγκλημα εναντίον τους, σε αντίθεση με τους άλλους. Ωστόσο, ο πραγματικός λόγος που τηρείται αυτή η παράδοση είναι για να αποδεκατιστούν όλες οι κατώτερες τάξεις όπως φτωχοί, άρρωστοι και άστεγοι, αφού είναι αυτοί που έχουν τις λιγότερες πιθανότητες επιβίωσης λόγω της πενιχρής προστασίας που μπορούν να παρέχουν για τον εαυτό τους, ώστε να μην πληρώνει το κράτος για αυτούς. Αυτό, μάλιστα, τονίζεται κάθε χρόνο ως όφελος της κάθαρσης: η μείωση της φτώχειας και της ανεργίας που είναι αντιστρόφως ανάλογη με την άνθιση της οικονομίας.
Οι ανώτερες τάξεις είναι υπέρ αυτής της παράδοσης, επειδή μπορούν να παρέχουν υψηλή προστασία για τους ίδιους και την οικογένειά τους, καθώς επίσης έχουν οικονομικά κέρδη. Μία τέτοια περίπτωση εύπορης οικογένειας είναι και το αντικείμενο ενδιαφέροντος της πρώτης ταινίας του 2013. Η πηγή πλούτου τους συνδεόταν άμεσα με την κάθαρση, αφού πουλούσαν ασφάλειες. Εκείνο το βράδυ ενεργοποίησαν την ασφάλεια χωρίς να νομίζουν ότι κάτι διαφορετικό θα συμβεί, όμως τελικά θα βρεθούν αντιμέτωποι με πολλές ανατροπές. Αρχικά, το αγόρι της κόρης προσπαθεί να σκοτώσει τον πατέρα της, επειδή έχουν κρυφό δεσμό τον οποίο δεν εγκρίνει, ενώ ταυτόχρονα ο γιος βάζει μέσα έναν άστεγο που τον κυνηγούν για να τον σκοτώσουν. Μετά από διαμάχη με τον πατέρα, το αγόρι πεθαίνει. Ο άστεγος κρύβεται στο σπίτι ενώ έρχεται έξω από την πόρτα μία ομάδα νεαρών πλουσίων και μορφωμένων όπως συστήνονται ζητώντας τον πίσω, ώστε να τον σκοτώσουν, αλλιώς θα μπουν μέσα στο σπίτι και θα δολοφονήσουν και τους ίδιους. Ο πατέρας προσπαθεί να κάνει τα πάντα για να οδηγηθεί έξω ο άστεγος, αλλά μετά αλλάζει γνώμη και αποφασίζει να αντισταθεί, αφού δεν του άρεσαν αυτά που αναγκαζόταν να κάνει, δηλαδή να χτυπήσει τον άστεγο και να τον παραδώσει σε μία ομάδα ανθρώπων που τον προόριζαν για σφαγή. Έτσι, βλέπουμε την άμεση επαφή των ανθρώπων που συμμετέχουν σε αυτή την ήμερα και την αλλαγή που παρατηρούν στον ίδιο τους τον εαυτό. Σταμάτησαν να το βλέπουν ως κάτι θετικό αφού ήρθαν αντιμέτωποι και οι ίδιοι με την αγριότητα και την βιαιότητα αυτών των πράξεων. Ήταν μία άμεση απειλή της σωματικής και ηθικής τους ακεραιότητας.
Στην δεύτερη ταινία του 2014, στο επίκεντρο έρχεται μία φτωχή οικογένεια και πώς αυτή βιώνει την ημέρα της κάθαρσης. Φυσικά, αυτή η οικογένεια είναι κατά αυτής της βίαιης πρακτικής. Τα μέλη της είναι άνθρωποι αφροαμερικάνικης καταγωγής. Η νεαρή μητέρα δουλεύει ως σερβιτόρα και έχει μια έφηβη κόρη. Μένουν μαζί με τον παππού. Το βράδυ που αρχίζει η κάθαρση συνειδητοποιούν ότι ο παππούς λείπει, γιατί έγινε θυσία σε μία ευκατάστατη οικογένεια με αντάλλαγμα 100.000 δολάρια, τα οποία έδωσε στην κόρη και στην εγγονή του. Πολύ γρήγορα όμως μπαίνει μέσα στο σπίτι τους και κάποιος ο οποίος παρενοχλούσε την μητέρα του κοριτσιού. Ξεκινάει να βάζει σε εφαρμογή το σχέδιό του όταν έρχονται άνθρωποι από την κυβέρνηση, οι οποίοι μαζεύουν μειονότητες για θυσίες που θέλουν να κάνουν οι πλούσιοι ώστε να αυξήσουν τους θανάτους των φτωχών, αφού όπως τονίζεται ο κόσμος δεν σκοτώνει αρκετά. Με την βοήθεια όμως ενός ανθρώπου καταφέρνουν να σωθούν ακόμη και με τις αντίξοες αυτές συνθήκες.
Στην τρίτη ταινία του 2016, η ασυλία αίρεται για προσωπικά οφέλη προφανώς του προέδρου, ο οποίος ήθελε να διαφυλάξει την θέση του, καθώς θα ακολουθούσαν εκλογές τις οποίες κινδύνευε να χάσει από μία γερουσιαστή που υποσχόταν να καταργήσει την κάθαρση έχοντας και η ίδια ως κίνητρο μία πολύ άσχημη εμπειρία από εκείνη την ημέρα αφού έχασε όλη της την οικογένεια. Ο πρόεδρος, λοιπόν, ο οποίος φυσικά είναι υπέρ της κάθαρσης αποφασίζει να αφαιρέσει το διάταγμα που τους προστατεύει από αυτήν την ημέρα, ώστε να σκοτώσουν την αντίπαλό του στις εκλογές και να εκλεχτεί αυτός. Η γερουσιαστής βέβαια καταφέρνει να επιβιώσει και να κερδίσει και τις εκλογές σημαίνοντας το τέλος της κάθαρσης.
Αυτές οι ταινίες δείχνουν όλη την σκληρότητα που υπάρχει μέσα στο ανθρώπινο είδος και πώς αυτή τιθασεύεται με τον νόμο. Σίγουρα δημιουργεί πολλά ερωτήματα για το αν σε μία αντίστοιχη περίπτωση θα γινόμασταν βίαιοι ή δεν θα βιώναμε αυτήν την εσωτερική ανάγκη για «κάθαρση». Και πόσο είναι στα αλήθεια προσωπική μας επιλογή να μην διαπράξουμε εγκλήματα; Ακολούθως, αυτές οι ταινίες έχουν και πολιτικό μήνυμα για την κατάφορη αδικία που υφίσταται η κατώτερη τάξη και το πώς επωφελείται η ανώτερη τάξη με τα εγκλήματα που γίνονται. Εκτός, της πρώτης τριλογίας υπάρχουν άλλες δύο αντίστοιχες ταινίες: Κάθαρση: Η αρχή (2018) και Αιώνια κάθαρση (2021).
